جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

نسبیت در علم اقتصاد در دو مسئله روش‌شناختی «عدم عینیت» و «عدم تعیّن» نظریه‌های اقتصادی ریشه دارد. راه‌حل مسئله نسبیت اتخاذ نگاهی رئالیستی به واقعیت اقتصادی است؛ به­طوری­که نظریه‌های اقتصادی ارتباط وثیق­تری با واقعیت برقرار کنند. در دهه‌های اخیر دو پروژه رئالیستی (رئالیسم علمی ماکی و رئالیسم انتقادی لاوسن) در علم اقتصاد آغاز شده است که می‌تواند نقطه شروع مناسبی برای غلبه بر نسبیت در علم اقتصاد باشد. در این مقاله تلاش شد تا با الهام از این دو پروژه، رویکرد جدیدی تحت عنوان رئالیسم کل­نگر ارائه شود؛ رئالیسم کل­نگر مانند لاوسن مبتنی بر رویکرد استعلایی است و مثل ماکی از فلسفه زبانی کمک می‌گیرد. رهاورد این رئالیسم، هستی­شناسی سه‌لایه از جهان اقتصاد، تبیین جهت­مندی سه­گانه از آن، سه شکل زبانی جهت بازنمایی این جهان و سرانجام دعاوی اعتبار سه­گانه برای شناخت در علم اقتصاد است. در این نوع رئالیسم، نهادها به­عنوان بنیاد نظریه در علم اقتصاد عاملی برای عینیت و تعیّن نظریه‌ها در علم اقتصاد خواهند بود و مسئله نسبیت نیز تا حدی رفع خواهد شد

هدف این مقاله بررسی مسئله صدق در علم اقتصاد است. موضوع صدق با موضوع معرفت‌شناسی و روش‌شناسی پیوند می‌خورد. به همین جهت تحولات روش‌شناختی در علم اقتصاد با نگاهی معرفت شناسانه دنبال خواهد شد. پیشرفتی که در فلسفه علم در قرن بیستم اتفاق افتاد این امید را در دل اقتصاددانان برانگیخت تا با استفاده از این روش‌شناسی‌ها که عمدتا مبتنی بر مدل فرضیه‏ای-قیاسی است، رشته اقتصاد را به معیارهای علمی نزدیک‌تر کنند، و راه حلی نیز برای مسئله صدق بیابند. ولی به دلیل وجود تفاوت‌های بنیادی که بین علم اقتصاد و علم فیزیک وجود دارد، این تلاش با مشکلاتی مواجه شده است. به نظر می‌رسد راه غلبه بر این مشکل، نفی تمایز "مقام داوری" و "مقام کشف" در روش‌شناسی است.