جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

اندیشۀ ارکون دارای ابعاد فلسفی، ادبی، جامعه‌شناختی و تاریخی است که متأثر از فضای میان رشته‌ای علوم اسانی مدرن و بیشتر پسا مدرن است. نشانه ‌شناسی سوسور، بایگانی‌شناسی و تبارشناسی فوکو و ساختارشکنی دریدا را می‌توان از جمله مبانی معرفتی تأثیرگذار بر اندیشۀ او به حساب آورد. مسئلۀ اساسی او تبیین علل عقب ماندگی کنونی جوامع اسلامی و پیشرفت دنیای غرب است، به نظر ارکون ، در قرن چهارم هجری و قبل از شکل‌گیری مدرنیتۀ غربی، مدرنیتۀ کوچکی در جهان اسلام توسط معتزله شکل گرفته بود. او در پی جستجوی علل شکست مدرنیتۀ اسلامی و رهایی جهان اسلام از وضعیت نا بهنجار فعلی، پروژۀ «نقد عقل اسلامی» را مطرح می‌کند؛ پروژه‌ای که هدف آن، با بکاارگیری روش‌های علوم انسانی فوق الذکر، پرداختن به اندیشه‌ناپذیر و اندیشه‌ناشده‌های میراث اسلامی به منظور شکوفاسازی آن است. تحقیق حاضر با رویکرد تحلیلی ـ انتقادی نشان می‌دهد که بکارگیری نقد عقل اسلامی به دلیل اتخاذ مبانی مدرنیستی و پسا مدرنیستی متضاد با مبانی اسلامی، نه تنها به شکوفاسازی و بازخوانی علم دینی منجر نمی شود بلکه نتیجه‌ای جز بازسازی میراث اسلامی بر مبنای سکولاریزم غربی ندارد. شکاکیت، نسبیت، فرهنگی دانستن عقل و خمودگی مضاعف سنت، پیامد حتمی بکارگیری این روش در تحلیل میراث اسلامی است.