جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

موضوع «معجزه» از مباحث کلیدی مرتبط با مسئله نبوت است؛ زیرا سند نبوت بوده و به اثبات حقانیت رسالت می‌انجامد. از آنجا که تحلیل مقوله معجزه معرکه آرای دانشمندان اسلامی است، در این پژوهش به بررسی نگرش دو تن از اندیشمندان معاصر سیداحمدخان هندی و علامه‌ طباطبایی پرداخته شده است. شرایط عصری و موقعیت نامطلوب مسلمانان هند، سیداحمدخان را بر آن داشت که با رویکرد نوگرایانه در جهت آشتی علم و دین، تفسیر « القرآن و هو الهدی و الفرقان» را بنگارد. رویکرد تأویلی احمدخان در تحلیل معجزه، برآیند مبانی فکری وی در فهم دین است. قرآن بسندگی، تجربه‌گرایی در فهم قرآن و عرفی دانستن زبان قرآن از مهم‌ترین پایه‌های فکری احمدخان است که در نهایت، معجزه را در قالب علل طبیعی شناخته شده، طراحی می‌کند این درحالی است که علامه طباطبایی تحلیلی متفاوت از معجزه ارائه می‌کند و معجزه را بر مبنای قانون علیت (اعم از علل معلوم و مجهول) و در انطباق نظام تکوین با تشریع تبیین می‌کند. این نوع تحلیل ریشه در نگرش علامه نسبت به زبان ترکیبی دین دارد. علامه معتقد است در فهم دین تنها نمی‌توان به حس و تجربه بسنده کرد بلکه باید از ابزار عقل، کشف و شهود نیز بهره برد. براین اساس با دو مدل تحلیلی مواجه هستیم یک مدل تحلیل تجربی و دوم مدل تحلیل ترکیبی که برآیند دو نوع نگرش متفاوت است.