جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

از مباحث تفسیرشناسی در روزگار کنونی، شناخت ویژگی تفاسیر در اعصار مختلف است که با عناوینی همچون سبک، گرایش، مکتب و یا جریان تفسیری شناخته می‌شود. تفسیرپژوهان کنونی اذعان به تحول اساسی ایجادشده در سبک تفسیر نویسی قرآن و شرح روایات در قرن اخیر دارند و از آن با عنوان کلی «تفسیر عصری» سخن می‌گویند؛ اما در توصیف این عنوان به کلیاتی بسنده نموده‌اند. پژوهش حاضر به ارائه گفتمان وجودگرایی به‌عنوان یکی از جریانات قدرتمند تفسیر متون دینی در عصر کنونی می‌پردازد. ازاین‌رو، پس از تعریف گفتمان و فلسفه وجودگرایی به شناخت و تحلیل گفتمان حاکم بر تفاسیر قرآن و شروح احادیث در عصر کنونی اشاره‌شده است و می‌توان زایش و بالندگی سبک یا گرایش وجودگرایی را در شرح متون اسلامی مشاهده نمود، شواهد این امر عبارت‌اند از: تحولات فهم آیات و روایات در عصر کنونی نسبت به گذشته، تحلیل موضوعات تفاسیر موضوعی نگاشته شده در عصر حاضر، گرایش به سمت تدبرگرایی در فهم متون دینی، تحول در روش‌های تبلیغ و ترویج آموزه‌های قرآن و حدیث و درنهایت تحول در موضوعات پرسش و پاسخ‌های دینی.

کتاب شریف نهج‌البلاغه بخشی از سخنان گهربار امیر بیان حضرت علی علیه السلام است که توسط سیدرضی(ره)، گردآوری شده است. این کتاب از وجوه مختلفی چون الفاظ و جملات، بافت و هندسه کلام، سحر بیان و معانی و تأثیر بر جان، چند بُعدی بودن و... بی‌نظیر است. بااین همه، نقدهایی نیز بر نهج‌البلاغه و روش گردآورنده آن مطرح‌شده که بسیاری منصفانه نبوده و برخی نیز نیازمند تأمل و بررسی دقیق علمی است. از جملۀ این نقدها، نقدهای علامه محمد تقی شوشتری مؤلف بهج‌الصباغه فی شرح نهج‌البلاغه است که در مواردی روش سید رضی (ره) را دچار لغزش دانسته است. این مقاله در صدد است که نقدهای علامه را تحلیل علمی نموده، صحت یا عدم صحت آن‌ها را ارزیابی کند. نتیجه تحقیق حاضر این است که در برخی موارد (مانند خطبه و نامه 57، حکمت 227، 289 و...) نقد علامه بر سید رضی (ره) وارد بوده و در مواردی نیز (مثل خطبه 92، حکمت 378 و...) صحت مسأله از دید علامه پنهان مانده و نقدی بر سید پذیرفته نیست.