جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

یکی از مسائلی که انسان‌‌ها از بدو خلقت با آن روبه‌رو بوده‌اند مسئله اعمال خارق‌العاده است. بنابراین فلاسفه در طول تاریخ به تحلیل کیفیت صدور این اعمال پرداخته‌اند. این اعمال از چند حیث در فلسفه مورد بحث و بررسی قرارگرفته اند؛ یکی از حیث قاعده علیّت؛ فلاسفه در طول تاریخ اثبات کرده‌اند که امر خارق‌العاده نقض قوانین طبیعی عالم را نمی‌کند، بلکه این افعال خارق عادت هستند نه خارق قواعد طبیعی عالم؛ و چون فاعل این افعال پایش را از قواعد طبیعی عام و مشهور فراتر گذاشته، این توهّم می‌رود که نظام علّی معلولی برهم خورده است. پس فلاسفه به اثبات بقای قاعده علیّت در سیر این افعال پرداخته، و چون اثبات می‌کنند که علّت این افعال نمی‌تواند مادّی باشد پای بُعد دیگر انسان به میان می‌آید بنابراین ‌حیث دیگری که فلاسفه در این موضوع به آن پرداخته‌اند مبحث نفس است آنها با بررسی ماهیت و قوای نفس و اثبات تجرد آن، جامعیت، فاعلیّت و مظهریّت آن را نتیجه گرفته‌اند. یعنی نفس انسان قابلیت این را دارد که مثال اتمّ پروردگار خود شود و مظهر جمیع قوای پروردگارش گردد. پس همان طور که خداوند متعال «اذَا أَرَادَ شَیئًا أَنْ یقُولَ لَهُ کُنْ فَیکُونُ» ، انسان نیز می‌تواند به این قدرت برسد که هر چیزی را تصوّر کند در عالم خارج ایجاد شود باذن الله. چراکه طبیعت برای نفسی که اشتداد پیدا کرده، مانند بدن می‌گردد. بنابراین تصوّرات او همانطور که مبدأء تأثیر در بدنش هستند قابلیّت آن را دارند که مبدأء تأثیر درعالم خارج گردند. درواقع نفس انسان می‌تواند به وسیله تصوّرات قوی و جازم خود و بدون فعل و انفعالات جسمانی اموری را در خارج ایجاد نماید. مثلاً حرارتی را در جسم ایجاد کند یا بیماری را شفا دهد. در این جستار سعی می‌کنیم با استفاده از روش تحلیلی توصیفی دیدگاه فلاسفه درباره اعمال خارق‌العاده را تبیین نماییم.