جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

محمد علم‎الهدی (1039-1115هـ .ق)، فرزند ارشد ملامحسن فیض کاشانی، در رسالۀ درایت ‌نثار به نقد مجدانۀ صوفیه پرداخت. این رساله از جمله ردیه­های عصر صفوی است که تاکنون به نثر ادیبانه و تصاویر شاعرانۀ آن توجه نشده است. دسته­ای از عالمان و فقیهان شیعه در عصر مذکور، به قصد تثبیت تشیع و دفاع از شریعت محمدی به مخاصمۀ صوفی برخاستند. همگی ایشان از زبانی ساده و بی­پیرایه بهره جستند؛ اما در این میان علم‎الهدی سه گونه نثر متفاوت را به کار گرفت. این نوشتار می­کوشد ضمن بررسی ردیه­های مشهور و تحلیل مقایسه‎ای موضوعات مشترک میان آن‌ها، ارزش­های ادبی و سبک نثر رسالۀ درایت ‌نثار را معرفی کند و در نهایت، نشان ­دهد تمام ردیه‌های موردِواکاوی این پژوهش، با تکیه بر اخباری‌گری بسیار، بر تصوف تاخته­اند و تنها اثری که افزون بر استناد فراوان به آیات و احادیث، به کاربست آرایه­ها و زیورهای ادبی توجه کرده تا توجه مخاطبان را جلب کند، درایت‎نثار محمد علم‎الهدی است.