جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

حقیقت مذهب تشیع به ویژه در عرصه اعتقادات و تاریخ تشیع آن‌طور که شایسته و صحیح است، به دنیای غرب که به مستشرقین خود چشم دوخته‌اند، معرفی نشده است. اطلاعات مستشرقان از اسلام و مطالعاتی که در آثار اسلامی داشته‌اند و ارتباطاتی که با علمای اسلامی داشته‌اند، غالباً در محیط و از منابع اهل سنت بوده و حتی در تشخیص و تمییز مذاهب مختلف اسلام و مبانی و اصول آن‌ها نیز به علمای اهل سنت مراجعه کرده‌اند و نظرات آن‌ها را پذیرفته‌اند. اگر مستشرقی نیز به ایران یا کشورهای شیعی آمده است، همچون خانم آنه ماری شیمل، غالباً تنها به وضع عمومی و اجتماعی مذهب تشیع که از عوام مردم منعکس می‌شده است، اکتفا کرده و یا غالباً از افراد عوام به جای علما، اطلاعات کسب کرده است؛ همچنین کسانی چون کربن که حقایق اسلام را از دید شیعه نگاه می‌کند و تشیع را یک مذهب حقیقی می‌داند و برخلاف دیگر مستشرقان با علمای شیعه ارتباط داشته و از آن‌ها کمک فکری می‌گرفته است، به جنبه باطنی شیعه توجه داشته و عقیده دارد که «نمی‌توان جهان‌شناسی و امام‌شناسی را بدون در نظر گرفتن کتب اسماعیلیه مطالعه نمود.» (محمد حسین طباطبایی، شیعه (مجموعه مذاکرات با پروفسور هانری کربن)، صفحه65-64) بنابراین در دیدگاه یک دانشمند غربی با برداشتی که از آثار مستشرقان دارد، اسلام همان مذهب تسنن است؛ و شیعه نیز از منظر توصیفی اهل سنت، مطالعه شده است. از طرف دیگر، یکی از بنیان‌های اعتقادی خاص شیعه، موضوع امامت با دو رویکرد امامت خاصه و عامه است. واقعیت آن است که برخی مستشرقان به واسطه عدم شناخت کافی از جایگاه امامت در منظر شیعه و عدم بهره گیری از منابع معتبر شیعی و برخی دیگر به واسطه عناد با تشیع و یا داشتن انگیزه‌های تبشیری و استعماری، تصویری نادرست از امامت شیعی در اذهان جهانیان ترسیم نموده‌اند. موضوع پیشنهادی بنده با توجه به مطالب فوق، بررسی انتقادی دیدگاه مستشرقان برجسته متأخر در قرن 19 و 20 در شرح عقیده شیعه درباره موضوع امامت است. قصد دارم برجسته‌ترین آرای مستشرقان مشهور قرن 19 و 20 در موضوع امامت را تبیین و در نهایت بررسی انتقادی کنم.