جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

آدمی در برخورد با امور ناخوشایندی همچون درد، رنج، اندوه، بیماری و مرگ و انواع بلایا متوجه می­شود که دنیا و هستی پیش رویش آکنده از ناملایماتی است که می­تواند اندیشه او را هم مانند جسمش تحت تأثیر قرار دهد. فیلسوفان در برخورد با این امور ناخوشایند بوده که به اندیشه در باب شرور توجیه عقلانی آن برآمدند. در این زمینه آراء فراوانی از متفکران غربی و اسلامی وجود دارد، لیکن ما لازم دیدیم که به جست‌وجوی این مهم در اندیشه حضرت امیر المؤمنین(ع) در نهج البلاغه بپردازیم تا دریابیم مسأله شر که به عنوان یکی از دستاویزهای ملحدان از زبان بزرگان دینی همچون اسلام چه جایگاه و چه توجیهی دارد؟ در بادی امر باید توجه نمود که ایشان منکر وجود شرور طبیعی و مابعدالطبیعی نیستند بلکه آن را از اقتضائات دنیای مادی دانسته و به علاوه هیچ وجهی برای شرور اخلاقی قائل نمی‌باشند. در مورد شرور طبیعی و مابعدالطبیعی؛ باید گفت که بر اساس حکمت الهی وجود این شرور در عالم نیز، برای وصول به اهدافی است که از جمله آن می­توان به امتحانات و آزمایش­های الهی و پاک شدن از گناه اشاره کرد. تا بهتر بتواند خود را برای دنیای برقرار و جاوید آماده کند و بهشت را که عاری از زوال و اقسام شرور است برای خود برگزیند.

واقعۀ عاشورا از حوادث و پدیدارهای مهم تاریخ بوده که تاکنون بخش عظیمی از پژوهش‌های محققان را به خود اختصاص داده است. اما با وجود این واقعیت، واقعۀ پیش‌گفته، از منظر پژوهشگران حوزۀ فلسفۀ دین و معنای زندگی دور مانده است. این پژوهش کوشش معنامحورانه‌ای در باب حادثۀ عاشوراست که به مؤلفۀ هدف در عاشورا می‌پردازد و اهداف و انگیزه‌هایی را ذکر می‌کند که محل توجه و عنایت امام حسین (ع) در کربلا بوده است. اهدافی چون: بیداری امت پیامبر از غفلت و جهالت، نجات امت از مادی‌گرایی و برقراری عدالت، اصلاح امور، نه جنگ و ... غنای معنایی بالا و بی‌نظیری دارد و به‌علاوه معنای جدیدی از تلفیق دو معنای هدف یعنی هدف الهی و هدف فردی را ارائه می‌دهد.

«صلوات» از شعارهای مشترک کل امت اسلامی است که قرآن کریم صراحتاً به آن دستور داده است. اما متاسفانه کیفیت عبارت این شعار در بین دو فرقه بزرگ اسلامی(شیعه و اهل سنت) مورد اختلاف قرار گرفته است. ضرورت اتحاد امت اسلامی اقتضا می کند که دو فرقه در این زمینه هم به وحدت نظر برسند. وجود دهها روایت و حدیث نبوی که راهنمای کیفیت صلوات است در حل این اختلاف نقش عمده دارد. تبیین این امر نیز از رسالتهای محققان و مؤلفان شیعه است. پژوهش حاضر اقدامی است در این زمینه که در هفت فصل تنظیم یافته است. در فصل اول کلیات طرح پژوهش بیان شده است. به مفهوم شناسی صلوات در لغت، قرآن، اصطلاح و گونه های صلوات در قرآن در فصل دوم پرداخته شده و در فصل بعد حکمت فرستادن صلوات در هشت عنوان بیان شده است. در فصل چهارم وجوب صلوات از دیدگاه شیعه و اهل سنت مورد بررسی قرار گرفته است. در فصل پنجم به منظور بررسی تطبیقی دیدگاه فریقین درباره کیفیت صلوات، نخست کیفیت صلوات و ادله آن در مصادر شیعه عنوان شده و سپس کیفیت صلوات در مصادر اهل سنت یکسان نیامده، به چهار گونه تقسیم بندی و در پایان نظرات هر دو فرقه ارزیابی و جمع بندی شده و در فصل ششم به مفهوم شناسی آل محمد پرداخته شده است. سپس در فصل آخر فضایل و آثار فرستادن صلوات، در دو قسمت فضایل اخروی و دنیوی بیان شده است. نتایج بدست آمده از این پژوهش نشان می دهد که صحیح ترین شیوه صلوات فرستادن، صلوات بر محمد همراه با آل اوست و این شیوه در کتب مختلف شیعه و اهل سنت از پیامبر(ص) نقل شده است و نیز پیامبر خود، به صلوات بر آل و اهل بیتش فرمان داده و از صلوات بدون آل نهی نموده است.

این پژوهش برآن است تا با مراجعه به آیات قرآن کریم و روایات معصومین (علیهم السلام) به بررسی آثار تعدادی از گناهانی که تأثیر بیشتری در زندگی دنیوی انسان ها دارند، بپردازد. پژوهش حاضر برای رسیدن به هدف کلی خود، اهداف ویژه ای شامل : بررسی معنا و مفهوم گناه و بررسی آثار مادی و معنوی گناه را به عنوان اهداف جزئی طرح و انتخاب نموده است. با توجه به ماهیت، اهداف و امکانات تحقیق، روش تحقیق توصیفی – تحلیلی، برای موضوع انتخاب و پس از تجزیه و تحلیل مطالب در فصل چهارم، نتایج ذیل حاصل شد : گناه یعنی نافرمانی وسرپیچی از قانون، چه قانون طبیعی و اجتماعی باشد و چه قانون الهی و دینی و تخلف از آن موجب عقوبت است. آثار و نتایج حاصل ازگناهان هم در زندگی دنیوی و هم در زندگی اخروی نمود و تجلی پیدا می کند و با توجه به ماهیت متفاوت زندگی دنیوی و اخروی، آثار و نتایج گناه نیز در دنیا و آخرت متفاوت خواهد بود و نوع آثار دنیوی بسیار خفیف تر و سبک تر است. اثر گناه در دنیا به صورت گرفتاری های مادی و معنوی نمایان می شود؛ که اثر مادی آن، گاه به شکل نزول بلا آشکار می شود که این نزول بلا، در پاره ای از مواقع به دنبال سنت های املاء واستدراج ظاهر می شود و گاهی نیزدر سایه ی گناهان جمعی و فردی بروز کرده و جمعیت گناهکار را به مجازات می رساند. کردار ناشایست فرد در زندگی همیشه بر خود او تنهایی مؤثر نیست، بلکه گاهی گریبان دیگران را نیز خواهد گرفت. آثار زیانبار گناه، چشم و گوش و دل و قلب را یکسره از تحرک و نشاط می اندازد و درنتیجه ی آن، قدرت شناخت سلب می شود ؛ دل از حقایق نا توان می گردد ؛ زبان از بیان واقعیت ها باز می ماند ؛ گوش از شنیدن درستی ها عاجز می شود و انسان دچار حالت خطرناکی می گردد و سر انجام با توجه به این که هر عملی عکس العملی دارد ، هر گناهی هم دارای اثری متناسب با آن گناه است. محقق در این پروژه با محدودیت هایی چون، تکراری بودن مطالب مطرح شده در این باره در کتب مختلف و نداشتن زمان کافی برای بررسی بیشتر مطالب و عدم وجود کتاب هایی که به بحث و بررسی عمیق در مورد آثار معنوی گناهان پرداخته باشد ، روبرو بوده است. درانتها پیشنهاد می گردد پژوهشگران، آثار معنوی گناه را به صورت جداگانه و تحلیلی مورد مطالعه قرار دهند.