جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

با گسترش مباحث جدید در حوزه علوم اجتماعی و انسانی، دیدگاه‌های نو برای تبیین علل گوناگون و مختلف از یک متن در دوره‌های تاریخی ارائه شده است. ازجمله این دیدگاه‌ها، طرح مفهوم فمینیسم و رابطه آن با قرآن است. استفاده از این مفهوم می‌تواند به تبیین علت تفاوت بعضی از آرای تفسیری در برخی از آیات قرآن کریم در ادوار تاریخی مسلمانان کمک شایسته‌ای کند. در این جُستار آرای مفسران درباره عبارت قرآنی «الرِّجالُ قَوّامُونَ عَلَی نساء...» پس از طبقه‌بندی و تحلیل، ارزیابی شده و در این میان کوشش شده است تا اختلاف‌نظر مفسران بر اساس پدیده فمینیسم در دوره‌های مختلف تاریخی فهم و تحلیل شود. بر مبنای یافته‌های این بررسی در دوره معاصر تاریخ تفسیر به دلیل مطرح‌شدن گفتمان فمینیسم در غرب و وارد شدن آن به جوامع اسلامی که در نتیجه آن، اندیشه برابری میان زن و مرد در جهان اسلام شکل گرفت و اندیشه‌های مدرن غربی به جهان اسلام وارد شد، موجب شکل‌گیری یک تقابل ذهنیت و فرهنگ مسلمانان با واقعیت‌های عینی شد، در نتیجه برداشت جدیدی از واژه «قیمومیت» در آیه موردبحث، مطرح شده است که در دوران قبل از معاصر، به تسلط و حکومت مرد بر زن تفسیر می‌شده که در دوره معاصر این تفسیر بیشتر به‌صورت استعدادهای ویژه هر جنس و مسئولیت‌های آن در قبال آن نمود پیدا کرده است.

هدف این پژوهش ارائۀ رویکردی مبتنی‌بر آموزه‌های اسلامی برای بررسی و مطالعۀ سلامت معنوی است؛ به‌گونه‌ای ‌که زمینۀ نظریۀ‌ الگوی سلامت معنوی برمبنای اندیشۀ‌ اسلامی فراهم شود. روش تحقیق توصیفی‌ـ‌‌تحلیلی است که ابتدا به شناسایی مفاهیم اساسی مرتبط با سلامت معنوی پرداخته، سپس ارتباط این مفاهیم با یکدیگر در چهارچوبی منطقی بررسی شده است و در ادامه به ابعاد سلامت در قالب چند مدل اشاره شده است. همچنین، به ابزارهای سنجش سلامت معنوی و رویکردهای اساسی سلامت معنوی اشاره شده و دیدگاه اسلام دربارۀ سلامت معنوی براساس مبانی معرفت‌شناختی، هستی‌شناختی، الهیاتی، انسان‌شناختی و ارزش‌شناختی بیان شده است و تعریفی از سلامت معنوی براساس این دیدگاه و نیز ویژگی‌های آن ارائه شده است. بنابر مبانی یادشده در دیدگاه اسلام، به الگویی دست پیدا کردیم که می‌تواند برای ساخت سازه‌ای در راستای سنجش سلامت معنوی فردی و اجتماعی، به‌ویژه در جامعۀ اسلامی، در جهت ارتقای سلامت معنوی به‌کار گرفته شود. بدین منظور می‌توان مؤلفه‌های این سازه را براساس بینش‌ها، گرایش‌ها و رفتارهای فرد در ساحت‌های چهارگانۀ الهی، فردی، اجتماعی و طبیعی طراحی کرد.

روان‌شناسی به‌عنوان یک رشته علمی یا عرصه‌ای مطالعاتی که به بررسی علمی رفتار و فرآیندهای ذهنی انسان می‌پردازد، در کانون توجه اندیشمندان مسلمان بوده و است. اگر علم اسلامی بخواهد به‌عنوان یک علم نوین، هماورد علوم انسانی معاصر مطرح گردد، لازم است آن را از منظری اسلامی مورد بحث قرار دهد. این پژوهش با هدف بررسی و تبیین چیستی و ماهیت روان‌شناسی اسلامی و ارائه روش‌های تحقیق در آن انجام شده است. برای پاسخ‌گویی به این پرسش که تفاوت روان‌شناسی اسلامی و قرآن‌بنیان با روان‌شناسی رایج چیست؛ و مبانی،‌ اهداف، موضوع و مسائل آنها چه تفاوت‌هایی با یکدیگر دارند. روش این پژوهش روش تحلیلی ـ استنتاجی است و شیوه گردآوری اطلاعات به‌صورت کتابخانه‌ای بوده است. با توجه به این‌که روان‌شناسی اسلامی مصداقی از علوم دینی است، طبعاً هر آنچه درباره علم دینی گفته شود، در خصوص روان‌شناسی اسلامی نیز گفته می‌شود؛ بنابراین روان‌شناسی اسلامی، علمی تجربیِ صرف نخواهد بود و به‌عنوان یک شاخه معرفتی جامع، بخشی از هندسه معرفتی اسلام خواهد بود. درنتیجه در بحث روش‌شناسی آن‌هم از روش تجربی صرف تعمیم پیدا می‌کند و از روش‌هایی مانند تجربه درونی و بیرونی، پیمایش میدانی و تاریخی، استدلال عقلی، تعبد نقلی نسبت به آنچه منبع معقول دارد، تحلیل محتوای متون دینی و... استفاده می‌کند. در مباحث قرآنی نیز از روش‌هایی مانند استنطاق، استخدام، نظریه‌پردازی‌های علمی و مطالعات میان‌رشته‌ای سود خواهد جست.

پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش پایبندی مذهبی زوجین به عنوان یکی از عوامل موثر در رضامندی زناشویی انجام شده است. این پژوهش از نوع پژوهش های همبستگی می باشد و به روش پس رویدادی انجام شده است. بدین منظور، 116 زوج از دانشجویان دانشگاه بجنورد و دانش پژوهان موسسه امام خمینی (ره)، که حداقل یکسال از زندگی مشترک آنها گذشته بود، با استفاده از پرسش نامه های رضایت زناشویی اسلامی و پایبندی مذهبی مورد بررسی قرار گرفتند. تحلیل داده ها نشان می دهد که زوجین هر دو پایبند به مذهب، نسبت به زوجینی که فقط یکی از آنها پایبند به مذهب بود، از رضامندی زناشویی بیشتری برخوردار بودند و آنها نیز از زوجین هر دو ناپایبند به مذهب بیشتر از زندگی زناشویی خود رضایت داشتند. بنابراین، می توان گفت: پایبندی به مذهب از عواملی است که در رضامندی زناشویی نقشی معنادار دارد.

پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش پایبندی مذهبی زوجین به عنوان یکی از عوامل مؤثر در رضامندی زناشویی انجام شده است. این پژوهش از نوع پژوهش های همبستگی می باشد و به روش پس رویدادی انجام شده است. بدین منظور، 116 زوج از دانشجویان دانشگاه بجنورد و دانش پژوهان مؤسسه امام خمینی(ره)، که حداقل یکسال از زندگی مشترک آنها گذشته بود، با استفاده از پرسش نامه های رضایت زناشویی اسلامی و پایبندی مذهبی مورد بررسی قرار گرفتند. تحلیل داده ها نشان می دهد که زوجین هر دو پایبند به مذهب، نسبت به زوجینی که فقط یکی از آنها پایبند به مذهب بود، از رضامندی زناشویی بیشتری برخوردار بودند و آنها نیز از زوجین هر دو ناپایبند به مذهب بیشتر از زندگی زناشویی خود رضایت داشتند. بنابراین، می توان گفت: پایبندی به مذهب از عواملی است که در رضامندی زناشویی نقشی معنادار دارد.