جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

بنا بر عقیدۀ رایج، یکی از محورهای اصلی نظریۀ تکامل لامارک، وراثت ویژگی‌های اکتسابی است و شواهد نقضی علیه آن وجود دارد که موجب ابطال آن است. مقالۀ حاضر توضیح می‌دهد که برخلاف تصور رایج، وراثت ویژگی‌های اکتسابی فقط مختص لامارک نیست، بلکه یکی از شباهت‌های نظری لامارک و داروین است و به‌نظر می‌رسد که شواهد نقض ارائه شده قابل رفع است. این مطالعه نشان می‌دهد که تفاوت‌های مهم دیدگاهِ این دو بنیان‌گذارِ نظریۀ تکامل در دعاویِ آن‌ها در‌خصوص سرعت تکامل و اتخاذ رویکرد فردی یا جمعیتی به تکامل و هدف‌مندی یا تصادفی بودن آن است. تحلیل حاضر با تکیه بر این شباهت‌ها و تفاوت‌ها توضیح می‌دهد که نه‌تنها شبه‌علمی بودن نظریه‌های تکاملی لامارکی پذیرفتنی نیست، بلکه حفظ چارچوب تبیینی لامارکی برای فهم دقیق‌تر فرایند تکامل ضروری است و به‌نوعی می‌تواند تکمیل‌کنندۀ روایت داروینی و نئوداروینی از تکامل باشد و بهره‌گیری از این دو سیستم نظری به‌عنوان مکمل، قدرت تبیینی نظریه‌های تکاملی را بالاتر خواهد برد.

< p>از رویکردهای مربوط به تحلیل نظریه‌های علمی می‌توان به رویکرد‌های پوزِتیویستی و مدل-نظریه‌ای اشاره کرد. این رویکردها هرکدام اشکالاتی دارند و در تحلیل نظریه‌های علمی ناتوان به‌نظر می‌رسند. رویکرد مدل-نظریه‌ای که مطلوب ون فراسن نیز می‌باشد، چندان خوشایند واقع‌گرایان نیست و چرچلند به‌عنوان یک واقع‌گرای علمی، سعی می‌کند تعبیری واقع‌گرایانه برای تحلیل نظریه‌های علمی پیشنهاد کند. وی از دستاوردهای علوم شناختی استفاده کرده و مدل پیوندگرایانه را به‌عنوان جایگزین رویکردهای گزاره‌ای و مدل‌-نظریه‌ای ارائه می‌کند؛ امّا پیشنهاد وی دارای مشکلی اساسی است: ‌به‌صِرف مدل‌کردن ساختار نظریه‌های علمی در قالب مدل‌های پیوندگرایانه، نمی‌توان دربارۀ رابطۀ بین بازنمایی علم در شبکه‌های عصبی و واقعیت جهان خارج ادعایی کرد درحالی‌که چرچلند این رابطه را مفروض گرفته و برای آن استدلالی ارائه نمی‌کند. در این نوشتار برآنیم تا اساس رویکرد چرچلند و پیشینۀ آن را بیان کرده و سپس این نقصیه را برطرف نموده و رویکرد شناختی را به منزلۀ امتدادی برای واقع‌گرایی معرفی کنیم.