جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

نظریة معروف در زمینۀ معنا و تفسیر متن «قصدی گرایی» نامیده می شود و بر اساس آن، «نیات صاحب اثر با معنای اثر یا تفسیر آن مرتبط است». در دهه های اخیر، نظریه ای که در تقابل با نظریة مشهور، با عنوان نظریة «قصدی ستیزی» یا در شکل حادّ آن، نظریة «مرگ مؤلّف» نامیده می شود، به شکلی فزاینده، رشد کرده است. در این مقاله، دسته ای از مهم ترین دلایل قصدی ستیزان در برابر قصدی گرایان تحت عنوان «عدم دسترسی به نیات مؤلّف» بررسی شده و با دلایل و شواهد متعدد نشان داده شده است که این دلایل، پایه و اساس محکمی ندارند و نیات به معنای واقعی کلمه (نیات پدیدار شناختی)، اموری قابل دسترس هستند.

کشف نیّت مولّف یا «قصدی‌گرایی» به همان میزان که از مهم‌ترین و پرسابقه‌ترین اهداف فهم است، پر مناقشه‌ترین و بحث انگیزترین نیز می‌باشد. اشکالات و ادلّه‌ای که علیه آن مطرح گشته بسیاری از نظریه‌پردازان را قانع کرده است تا قصدی‌گرایی را هدفی غیرممکن یا نامطلوب تلقّی کنند.در این نوشتار، که یک پژوهش توصیفی- انتقادی و با ابزار گردآوری اطّلاعات اَسنادی و کتابخانه‌ای است، با بررسی مبانی اثرگذار بر مسأله‌ی اهداف فهم، زمینه‌ی مناسبی برای پذیرش «تکثّر معنایی متن» و نظریه‌ی «شمول‌گرایی معنایی» از یک سو، و نیز طرح نظریه‌ی مورد قبول در اهداف فهم، یعنی: «قصدی‌گرایی شمولی» فراهم گشته است.از طرفی با مشخّص کردن اقسام قصد، انواع مختلف قصدی‌گرایی از یکدیگر متمایز گشته و تصویری از قصدی‌گرایی اصولیان نیز ارائه گردیده است. در ادامه برخی از مهم‌ترین اهداف قابل تلفیق با قصدی‌گرایی مورد اشاره قرار گرفته؛ دلایل و شواهد علیه قصدی‌گرایی، احصا و بررسی شده؛ تصوّرات نادرستی که در مورد آن وجود دارد، مشخّص و ابطال گشته؛ نظریه‌ی درست و مورد قبول در این زمینه مستدلاً بیان گردیده؛ و نهایتاً ویژگی‌ها و اقتضائات خاص متون شرعی در رابطه با اهداف فهم مورد توجّه قرار گرفته است.

موضوعی که در این رساله مورد بحث وبررسی قرارگرفته ، پژوهشی پیرامون سنت های الهی می باشد وهدف از نگارش آن ، تبیین ماهیت سنت های الهی از دیدگاه آیات وروایات می باشد که در این جهت برخی از کتب تفسیری و کلامی مورد بازبینی قرار گرفته است. در این تحقیق سعی شده است با مراجعه به منابع متقدم ومتاخر در زمینه سنت به جنبه های مختلف این موضوع پرداخته شود که این امور از طریق روش کتابخانه ای محقق گردیده است. در این پژوهش ابتدا به مفهوم شناسی پرداخته شده وپس از آن ویژگیهای سنت های الهی مورد بررسی قرار گرفته وبه دنبال آن رابطه سنت الهی با اختیار انسان بیان شده است . سپس انواع سنت های الهی در قالب سنتهای مطلق و سنتهای مقید مورد بررسی واقع شده است . سنتهای مطلق در دوازده عنوان ذکر وبحث گردیده است. سنتهای مقیدخود بر دو گونه اند : الف : سنتهای خاص اهل حق که در پنج عنوان بحث شده است . ب : سنتهای خاص اهل باطل که در نُه عنوان آمده است. آنچه از این تحقیق به دست می آید توضیح وتبیین یکی از مفاهیم مهمی است که برای هر کسی و خصوصآ برای هر شخص مسلمانی اهمیت دارد.

براي حركت در جهت ايجاد يك جامعه‌ي مطلوب قرآني، يعني جامعه اي كه منطبق با اهداف و آرمانهاي قرآن باشد، نياز به افرادي است كه با بسترسازي مناسب، زمينه هاي لازم را براي آشنايي،انس و عمل به تعاليم قرآن در جامعه فراهم آورند. بديهي است چنين افرادي ، خود بايد بهره‌مند از اصيل ترين تعاليم اين كتاب آسماني بوده و منش ، كنش و واكنش ايشان در جامعه نيز نمودي از اسلام واقعي و تعاليم ناب قرآني باشد. بنابراين تبيين شاخصه‌هاي عمومي اين فعالان قرآني و نيز ويژگيهاي خاصِّ اصناف مختلف اين فعالان ضروري به نظر مي رسد.در راستاي همين هدف در اين مجموعه مهمترين شاخصه‌هاي فعالان قرآني با استعانت از قرآن كريم و رهنمودهاي معصومان«ع» ترسيم شده است.اين شاخصه‌ها به « شاخصه‌هاي عامّ فعالان قرآني » و « شاخصه‌هاي خاصّ اصناف مختلف فعالان قرآني » تقسيم شده و هر كدام در فصلي جداگانه مورد بررسي قرار گرفته‌اند. در فصل اول به «شاخصه‌هاي عامّ» در سه بخش شامل: حوزه‌ي اعتقادات و معارف (شامل: قرآن‌شناسي، ولي‌شناسي، بصيرت، يقين، ايمان و اخلاص) حوزه‌ي احوال و ملكات نفساني (شامل: تفكر و تدبر، خوف و رجاء، پند پذيري و عبرت‌گرفتن، توكل، زهد، جهاد با نفس، تقوا، محبت ، اخلاق نيكو و ...) حوزه‌ي رفتار عملي (شامل: پيشگامي و پيشتازي، عمل صالح، رعايت ظرافتهاي گفتاري، امانت‌داري، انجام واجبات و ترك محرمات، عدالت، جهاد، تعاون و ...) پرداخته شده است.در فصل دوم « شاخصه‌هاي خاصِّ اصناف مختلف فعالان قرآني» شامل مديران، مبلغان، معلمان، مفسران، قاريان و حافظان ،هر يك در بخشهاي جداگانه‌اي تبيين شده است.

در دوران معاصر که موج فکری بسیار گسترده‌ای در رابطه با احیای حقوق بشر به راه افتاده ، رجم از جمله موضوعاتی است که ذهن اندیشمندان اسلامی را بیش از پیش به خود مشغول ساخته است. از این رو ، بر متفکران و فقیهان مسلمان لازم آمده که با تمام توان خود، در برابر هجمه‌های فرهنگی بایستند و با منطقی روشن و کلامی متقن ، از ساحت مقدس این دین آسمانی دفاع نمایند. در فصل‌های اول و دوم این پژوهش ، به شرح مفاهیم وکلیات و تبیین موضوع رجم پرداخته شده و در فصل‌های سوم تا ششم ، جزء جزء مسایل مربوط به بحث رجم از قبیل شرایط تحقق احصان ، راههای ثبوت زنای موجب رجم ، کیفیت اجرای رجم و اسباب سقوط یا تأخیر رجم بر اساس دیدگاههای فقهای شیعه و سنّی و به صورت تحلیلی - توصیفی مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. در فصل آخر این پژوهش نیز که دربردارنده‌ی مطالبی نسبتاً تازه و قابل تأمل است ، موضوعاتی نظیر « نقش مقتضیات زمان در تغییر احکام » و « نگاهی نو به موضوع رجم » مطرح شده و در پایان ، ما حصل‌کار پژوهشی نگارنده که عبارت است از شرح و تبیین دو دیدگاه جدیدِ برگرفته از نگاه برخی فقهای متأخر به موضوع رجم ، به شکلی اجتهادی و با ارائه‌ی دلایل و مستندات متعدد ارائـه شده است.

در اسلام به دلیل مطرح نبودن اتانازی در زمان شکل‌گیری فقه، به بیان احکام فقهی و حقوقی این موضوع در فصلی مجزا پرداخته نشده است. اتانازی از دیدگاه اسلام به هر دلیل و انگیزه‌ای حتی از روی ترحّم و دلسوزی هرگز جایز نیست. اما باید گفت اتانازی، واژه‌ای عام است که گرچه در نگاه اول در میان جوامع، ادیان و مذاهب مختلف دیدی منفی نسبت به آن وجود دارد، اما مواردی از آن تحت عناوینی همچون مرگ مغزی، کمبود امکانات پزشکی و اقتصادی و... صورت می‌گیرد. و حتی مواردی از آن را می‌توان تحت عنوان خودکشی مورد بررسی قرار داد. این تحقیق دارای چهار بخش است که بخش اول کلیات بحث، بخش دوم بررسی دیدگاه ادیان و برخی جوامع در مورد اتانازی، بخش سوم بررسی فقهی، حقوقی و اخلاقی آن و بخش چهارم ارتباط و یا عدم ارتباط اتانازی با مواردی همچون خودکشی، مرگ مغزی و سقط جنین را مورد بررسی قرار می‌دهد. در نهایت این نتیجه گرفته می شود که برخی از انواع آن، از سوی برخی ادیان، جوامع و مذاهب و برخی فقیهان معاصر جایز دانسته شده است. و علی‌رغم اینکه کسی نباید در تسریع مرگ بیمار اقدام نماید، نباید به طولانی کردن دوره احتضار هم پرداخت.

موضوعی که در این تحقیق مورد بررسی قرار گرفته است، نظر اندیشمندان غیر مسلمان راجع به پیامبر می باشد که در این تحقیق چند هدف مد نظر است که برخی کلی و بعضی جزیی می باشد . هدف کلی،بررسی و تبیین نظرات و دیدگاههای اندیشمندان غیر مسلمان راجع به پیامبر اعظم می باشد و اهداف جزیی، بررسی و تبیین دوران مکی زندگانی حضرت محمد از نظر اندیشمندان غیر مسلمان و همچنین بررسی و تبیین دوران مدنی زندگانی حضرت محمد می باشد و دیگر اینکه میزان آشنایی مستشرقان با پیامبر بررسی شده است . و با توجه به این اهداف و با رجوع به منابعی که از مستشرقان در دسترس بوده به جمع آوری مطالب پرداخته و به بررسی و تبیین موضوع پرداخته شده است . این رساله از سه بخش تشکیل شده است بخش اول اشاره ای دارد به کلیات بحث و بخش دوم از سه فصل تشکیل شده است . فصل اول اشاره به پیشگوییها و بشارتهایی که راجع به پیامبر شده است دارد و در مورد بشارتهایی که در دین های دیگر از جمله بودا ، هندو و زردشتی و کتاب مقدس وجود دارند اشاره کرده است . در فصل دوم به مسألة تولد پیامبر ، پرداخته شده است که مستشرقان راجع به سال تولد پیامبر اختلاف نظر دارند ولی اکثراً و قریب به اتفاق آنان نظرات یکسانی را ارایه کرده اند . فصل سوم پایان نامه به بعثت پیامبر پرداخته و اینکه پیامبر در میان مکیان بوده و حوادثی که پیش آمده و چگونگی مبعوث شدن ایشان به پیامبری و دیگر مسایل از جمله چگونگی دعوت به اسلام و اولین مسلمانان و سختی هایی که در پی این دعوت با آن مواجه بوده است . بخش سوم نیز که از سه فصل تشکیل شده است ، از دوران مدنی زندگانی پیامبر بحث می کند . در فصل اول به مسألة چگونگی هجرت به مدینه می پردازد و مشکلات و موانعی که قریشیان ایجاد کردند و چگونگی به پایان رسیدن این هجرت را بیان می کند. در فصل دوم به معروفترین جنگهای پیامبر اشاره دارد و در این بحث با توجه به نظرات اندیشمندانی که بررسی شده است بیشتر آنان نظرات یکسانی را ارایه کرده بودند و در فصل پایانی و سوم اشاره به مسأله رحلت پیامبر دارد و در پایان فصل به مسأله حجة الوداع و غدیر و بیماری پیامبر و دیگر مواردی که درضمن آن پیش آمده اشاره دارد و بعد از این مسأله به نتیجه گیری بحث پرداخته است و در یک جمله می توان گفت که مستشرقان راجع به زندگانی پیامبر بیشتر به کتب اهل سنت مراجعه کرده اند و اگر به هر طریق خواسته اند بر پیامبر عظیم الشأن اسلام ایراد وارد کنند بازهم نتوانسته اند و خودشان نیز به صحت این موضوع معترف شده اند . واژگان کلیدی:خاورشناسان،حضرت محمد ،اندیشمندان

پژوهشی که پیش روی دارید با عنوان شیطان در اندیشه اسلامی است. که به بررسی شیطان در آیات و روایات می پردازد. بر طبق آیات قرآن او عنصری اغواگر و فریب کار است که وعده هایش فریب و برنامه اش گمراهی و هدفش تسلط کامل بر انسان است. او دشمنی است که انسان را به شک و ارتداد، تغییر عقیده، و ارتکاب عمل زشت فرا می خواند. البته ناگفته نماند که با زینت دادن به اعمال زشت و قبیح، انسان را دعوت به انجام دادن آن کرده و از هر فرصت و هر راهی برای گمراه کردن بشر استفاده می کند. با توجه به این که انسان موجودی طالب کمال و سعادت ابدی است و این سعادت و کمال جز در لقاء الله حاصل نخواهد شد، مسلماً در راه های رسیدن به کمال و در مسیر تعالی اش به سوی خداوند متعال موانع و چالش هایی وجود خواهد داشت که برای طی طریق، باید آنها را شناخت. شیطان، کانون همه شرارت ها و منشأ همه لغزش ها، یکی از مؤثرترین موانع بر سر تکامل بشر و عامل گمراهی است که در این پژوهش با الهام از آیات و روایات مورد شناسایی قرار می گیرد تا با شناخت کامل از او، بتوان او را از مسیر سعادت برداشت. بیشتر مردم بدون آن که در مورد شیطان برحسب آیات و روایت اندیشه ای داشته باشد، برای تبرئه کردن خود، هر عمل خلاف و ناشایستی را که انجام می دهند، با بیان این که بروز آن عمل مربوط و از ناحیه شیطان است، اعمال خود را توجیه می کنند و با لعنت فرستادن به شیطان، شانه های خود را از زیر بار آن عمل خالی می کنند. آنان دشمنی های جانسوز شیطان را دوستی و خوشی دانسته و با کمال میل از فرو افتادن در دام های خطرناک وی استقبال می کنند. وجود چنین مسائلی در جوامع می تواند ناشی از ناآشنایی عموم مردم به آموزه های دینی و عدم شناخت دشمن دیرینه خود باشد. مهمترین راه برای شناسایی شیطان استفاده از قرآن و روایات می باشد و از اهتمامی که اسلام به مسئله داشته، ضرورت بحث هر چه بیشتر در مورد آن احساس می شود. کلیدواژه ها : شیطان- ابلیس- شر- نفس.

موضوع تزین و تجمل را می توان از زاویه های مختلف مورد بررسی قرار داد: از دیدگاه تاثیر تزین و تجمل در چگونگی معاشرت افراد در زندگی اجتماعی مورد توجه قرار گیرد‎۰ تزین و تجمل از دو بعد ظاهری و معنوی هر کدام جداگانه قابل بحث است و البته بعد معنوی آن گسترده تر است‎۰ در دید فلسفی جمال موجودات اعم از مادی و مجرد در علوم فلسفی جایگاه خاصی دارد‎۰ در دید عرفی و اجتماعی زینت مفهوم وسیعی دارد که هر یک می تواند درباره آن تحقیق صورت گیرد‎۰ زیرا واژه زینت عام است و نسبت به عرف های مختلف تفاوت می کند‎۰ تزین و تجمل را از زاویه زیبایی و هنر و اینکه هنرهای زیبا چه تاثیری بر انسان ها و جوامع می توانند بگذارند می توان مورد تحقیق قرار داد‎۰ یک روان شناس اجتماعی می تواند تزین و تجمل را در رابطه با سلامتی روان مورد نظر قرار دهد‎۰ و از دیدگاه اسلام این موضوع از چند جهت قابل بررسی است: از نگاه قرآن، روایات، سیره معصومان (ع) یا چون این تحقیق از نگاه فقهی که هدف اصلی این پژوهش را تشکیل می دهد‎۰ در این پژوهش در بخش اول بطور خلاصه کلیاتی در رابطه با تزین و تجمل در قرآن، روایات، سیره، عرف، هنر و روانشناسی آورده شده است‎۰ و در بخش دوم به مباحث فقهی مربوط به زینت و تجمل پرداخته شده است‎۰ و در پایان با نتیجه گیری از مطالب و فهرست منابع این تحقیق به انجام رسید‎۰

این نوشتار تحت عنوان حکایت ظهور یک سیر صعودی از زمان حال تا زمان ظهور و در نهایت دور نمایی از چهره حضرت ولی عصر ( عجل الله تعالی فرجه ) را تعیین می کند . سخن از زمینه سازان ظهور و شرایط ظهور به میان آمد و همت بر این بود که شوق هر فرد را برای نیل به اهداف مهدی موعود ( علیه السلام) برانگیزد و با اتخاذ تنها یک راهکار ساده یعنی اجرای صحیح احکام اسلامی در زندگی فردی ، اهمیت هر فرد را در تعجیل امر ظهور به اثبات برساند . سپس به شرح علائم حتمی پیش از ظهور پرداخته تا مردم از مدعیان دروغین مهدویت برحذر باشند و در زمان لازم باعزمی جزم به یاری حضرت مهدی ( علیه السلام) بشتابند . در مرحله بعدی به شرح مفصلی از نیرو و ادوات مورد نیاز حضرت مهدی ( علیه السلام) برای تحقق هدف جهانی خود پرداخته است تا به شبهاتی از این دست که « آیا می شود با این سلاح و سپاه اندک پیروز شد ؟ » فیصله دهد . سپس مسائل مربوط به ظهور از جمله چگونگی اطلاع امام زمان ( عجل الله تعالی فرجه ) از زمان ظهور ، سیمای حضرت مهدی ( علیه السلام) در لحظه ظهور و اقدامات ایشان بحث شد . و خواننده را از لحظه ظهور گام به گام با حضرت مهدی ( علیه السلام) در طی هشت ماه نبرد همراه کرده و از اخبار آن مطلع می کند و بعد ویژگیهای دولت موعود و علت تداوم پیروزی از جمله رهبری توانا و کار گزارانی شایسته ، کمال عقل و ایمان مردم و برپایی عدالتی گسترده با رعایت اختصار بیان شد . تحقیق متشکل از سه بخش می باشدکه بخش اول تحت عنوان تحولات پیش از ظهور می باشد، شامل سه فصل با عنوانهای زمینه سازان ظهور،شرایط پیش از ظهور و علایم ظهور است. بخش دوم با مقدمات انقلاب جهانی شامل سه فصل : سلاح منجی، سپاه مهدی ( علیه السلام)،رمز پیروزی می باشد. سومین بخش با عنوان هم گام با انقلاب حضرت مهدی(علیه السلام)و دارای سه فصل با عناوین : ظهور موعود ، آخرین حلقه مبارزه حق علیه باطل ،کلید تداوم پیروزی است.