جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

شفاء السقام في زيارة خير الأنام صلی‌الله‌علیه‌وآله، تألیف تقى‌الدين سبكى، على بن عبدالكافى بن على ابوالحسن الانصارى الخزرجى المصرى است. وى شافعى مذهب مى‌باشد و اين كتاب را در قرن هشتم هجرى در يك جلد به رشته تحرير در آورده است. موضوع كتاب رد بر ابن تيميه درباره تحريم زيارت رسول اكرم(ص) مى‌باشد كه با ادله عقلى و نقلى به اثبات دعوى خود پرداخته است. ابواب مهمى كه در اين كتاب به آن اشاره شده است، توسل، زندگى انبيا، شفاعت و ديگر مسائل مى‌باشد. ابن عبدالهادى صاحب كتاب صارم المنكى، بر كتاب شفاء السقام، رديه‌اى نوشته است، مبنى بر اين كه نسبت دادن امام سبكى به ابن تيميه در منع زيارت پيامبر(ص) صحيح نمى‌باشد و او اصل زيارت را منع ننموده، بلكه قائل به استحباب زيارت پيغمبر است. این کتاب دارای ده باب است: محتوى احاديث وارده در زيارت مى‌باشد كه بر پانزده حديث عنوان اشاره شده و تمام اين احاديث مربوط به زيارت نبى(ص) بعد از وفات بالعموم يا بالاطلاق مى‌باشد. در هر حديثى از مصادر و سند و ضبط نص حديث و توثيق رجال آن بحث شده است. مراد از زيارت را بيان مى‌كند، بدون اينكه محتوى لفظ "زار" باشد را آورده است. و در آن جا احاديثى را كه در آنها سلام و صلاه بر پيامبر آورده شده را ذكر نموده است. همچنين فصلى را متذكر شده، درباره علم نبى(ص) به كسانى كه بر او صلوات مى‌فرستند و اين كه پيامبر اين سلام آنها را از نزديك مى‌شنود و از دور هم ملائكه سلام را به وى مى‌رسانند. احاديثى كه صريح در سفر به زيارت پيامبر چه قديم و چه حديث است، ذكر نموده است. وى در اين باب اثبات نموده كه صحابه و تابعين و افراد بعد از آنها سفرهايى به سوى آستان مقدس قبر پيامبر(ص) داشته‌اند، بدون هيچ حرجى بلكه با رغبت و شوق چنين مى‌كرده‌اند. و زعم ابن تيميه بر عدم قيام صحابه و تابعين بر اين امر را، رد نموده است. تقرير فقها بر سفر به سوى زيارت قبر شريف پيغمبر ذكر شده و از فقهاء مذاهب چهارگانه اين حكم را نقل نموده است، همچنين آنچه را كه علماء در كتاب مناسك حج از استحباب اين زيارت و آنچه حكايت از اجماع آنان شده، ذكر نموده است. به علاوه در اين باب حديث عتبى و حكايت مالك با منصور عباسى بر طبق آنچه كه مشهور و مذكور است و در تأليفات علماء ذكرگرديده است، سپس اقوال مانعين ذكر كرده‌اند و بر آن استناد نموده‌اند از: اكراه داشتن مالك در استفاده لفظ "زيارة القبر و زيارة النبى" و نسبت منع به اهل بيت و همچنين حديث " لاتجعلوا قبرى عيدا..." و سپس ردى بر آنها آورده ذكر كرده است. قربت داشتن زيارت قبر پيامبر(ص) را آورده و بر اين مطلب به كتاب و سنه و اجماع و قياس استدلال نموده است. سپس جهت قربت در زيارت نبى را ذكر كرده و ترغيب شرع بر آن را يادآور شده است. قربت داشتن در سفر به زيارت پيامبر را از وجوهى چون كتاب و سنة و اجماع ذكر كرده و چنين نقل كرده كه وسيله قربت سبب تقرب مى‌شود، وى همچنين در اين قسمت بحث مفصلى از قواعد شرع را كه معتبر بر طبق مقاصد مى‌باشند را آورده و با ابواب كثيره‌اى از فقه، آن را استدلال نموده است. مربوط به شبهاتى است كه دشمنان در زمينه زيارت قبور وارد نموده‌اند؛ مؤلف به دفع اين شبهات در دو فصل اقدام نموده است. أ- در ذكر كردن شبهات و جواب از آن، لذا استدلال به حديث "لا تشد الرحال" نموده و به ذكر الفاظ و مصادر آن پرداخته، سپس دلالت و معناى حديث را بيان نموده است و به ذكر فتاواى مختلفه‌اى كه منسوب به علماء بغداد كه تاييد كردند فتواى ابن تيميه را، پرداخته است و سپس مؤلف نص فتواى ابن تيميه را كه تصريح به منع اصل زيارت قبر نبوى شريف ولو به غير شد رحل و سفر دارد، ذكر نموده است. شبهه دوم عدم مشروعيت اصل زيارت و اين كه اين امر از بدعت مى‌باشد تا آنجا كه قول ابن تيميه را در عدم فعل صحابه و تابعين، مى‌آورد و سپس به ورود تشريع بر زيارت قبر نبى(ص) با نص صحيح و عدم وجود دليل نزد ابن تيميه بر نفى فعل صحابه و تابعين اشاره مى‌كند. شبهه سوم درباره رابطه بين زيارت با شرك مى‌باشد، لذا مؤلف به بحث مفصلى درباره اين تخيل پرداخته و بيان داشته است كه زيارت ربطى به شرك ندارد، بلكه جز تبرك و تعظيم چيز ديگرى قصد نمى‌شود و شرك جز به عباده و اتخاذ شريك و بت حاصل نمى‌شود و در حالى كه چيزى از اين قبيل در زيارت قبر نبوى متصور نمى‌باشد. ب- ذكر كلمات ابن تيميه است، لذا نص فتاوايى را كه ابن تيميه نوشته است را نقل كرده و به قضات مذاهب چهارگانه مصر ارسال نموده و آن او را مورد محاكمه قرار دادند و احكامشان را عليه ابن تيميه نوشتند. بحثى از توسل و استغاثه و تشفع به نبى اكرم(ص) نموده است؛ وى در اين باب جواز توسل به نبى(ص) را بر سه نوع دانسته است: أ- قبل از خلقت نبى(ص)، مثل توسل حضرت آدم و عيسى(ع). ب- توسل به نبى(ص) بعد از خلقتش، كه حديث أعمى در توسلش به پيامبر را ذكر نموده است. ت- توسل به نبى(ص) بعد از موتش همان طور كه در حديث عثمان بن حنيف آمده است. سپس حديث استسقاء به معنى طلب دعا از نبى را آورده است. به زندگى انبياء بعد از موت و در قبورشان طى پنج فصل اشاره نموده: أ- مربوط به آنچه كه در باره حياه انبياء وارد شده است، مى‌باشد. ب- در حياه شهداست. ت- درباره "سماع اموات مر سلام احيا" و كلام آنان و ادراك و حياتشان و عود روح به جسد در قبر مى‌باشد. ث- فرق بين شهدا و غير آنان در همين مساله است. ج- درباره كيفيت حصول سماع براى ميت است. آخرين باب اين كتاب درباره شفاعت است. مؤلف وجه ذكر اين باب را قول نبى اسلام(ص) مى‌شمرد كه در اول حديثى كه در اين كتاب ذكر شد "من زار قبرى وجبت له شفاعتى" آمده است. ايشان كلام مفصلى را در اين زمينه مطرح نموده‌اند، و مصادر و و احاديث آن را ذكر كرده‌اند، سپس شرح حديث طويل در پناه بردن مردم به انبيا و توسل آنان به نبى اكرم در روز قيامت، همچنين بحثى از عصمت انبيا و ترتيب شفاعات و مقام محمود، طى فصولى نموده‌اند. خاتمه كتاب را به جمع‌آورى نصوصى كه محتوى الفاظ ماثوره به صلاه بر نبى(ص) پرداخته است كه شامل 65 نص مى‌باشد. پايان كتاب شامل دو فهرست از مصادر و محتويات كتاب مى‌باشد.

کتاب السیف الصقیل فی الردّ علی ابن زفیل توسط تقی الدین سُبکی و پیوست آن به قلم محمد زاهد بن الحسن الکوثری به رشته تحریر در آمده است. وهابیت در حقیقت آیینه تمام نمای افکار و عقاید ابن تیمیه است. علمای اهل سنت هم در عصر ابن تیمیه و هم بعد از آن تا به امروز با عقاید او مخالفت نموده و عقاید او را مخالف با مبانی دین اسلام دانسته‌اند. از جمله علمای هم عصر او تقی الدین سُبکی است. او کتاب هایی در نقد و ردّ ابن تیمیه نوشته است یکی از کتاب های او «السیف الصقیل فی الردّ علی ابن زفیل» در نقد و ردّ ابن تیمیه و ابن قیم است. این کتاب شامل فصولی است که برخی از این فصول به این ترتیب می باشد: مناظره خیالی بین مشبه و منزه، ضرب المثل هایی برای معطل و مشبه و موحد، مطالبی در قصیده نونیه، تخیل و فکر کردن ناظم در افعال و اعمال بندگان، منکر شدن ناظم برای برگرداندن معدوم و از بین رفته، فوقیت حسی، گفته ابن تیمیه: نفی صفت کلام موجب نفی رسالت است، در ردّ بر جهمیه، حدیث نزول، اشاره به بلند کردن دست به سمت آسمان، در حیات و زندگی انبیا (ع)، در شکست طاغوتی که صفات را نفی می کردند، در شروع دشمنی بین موحدین و معطلین، در عدد جنات، و ... نویسنده در این کتاب به بحث بررسی پیرامون عقاید ابن تیمیه و شاگردش ابن قیم جوزیه پرداخته و عقاید آنان را نقد و ردّ کرده است.

کتاب الدرة المضیة فی الرد علی ابن تیمیة توسط ابی الحسن تقی الدین علی بن عبدالکافی السبکی الکبیر به رشته تحریر در آمده است. ابن تیمیه به عنوان یکی از اصلی ترین بنیانگذاران وهابیت، همواره از سوی دانشمندان مورد نقد قرار داشته و علمای مذاهب مختلف در نقد وی کتابهایی تالیف کرده اند. برخي از شخصيتهاي بزرگ اهل سنت و معاصر ابن تيميه مطالب وي را به نقد کشيده و برخي ديگر کتابهايي مستقل در بطلان نظريات او تأليف کرده اند، مؤلف این اثر که از بزرگان شافعی است ابن تیمیه را تکفیر نموده و دو کتاب در نقد و رد او نوشته که اثر حاضر از آن جمله است و دیگری شفاء السقام في زيارة خير الأنام را می باشد. مؤلف در اثر حاضر درصدد است تا بدعتها و انحرافاتی که ابن تیمیه در اصول عقائد آورده را نقد نموده و ردیاتی بر آن لحاظ نماید. مؤلف در این اثر و در کل تصنیفاتش در این مجلد به نقد و رد ابن تیمیه و آراء و نظرات شاذ او در مسئله طلاق و تعلیق و نفی خلود در جهنم و مسائلی از این قبیل پرداخته است. این کتاب شامل مطلع و سه فصل می باشد. فصول آن به ترتیب عبارت می باشد از: در فصل اول به حکم تعلیق طلاق پرداخته است. در فصل دوم کلام اجمالی که دفع می کند تلبیس و فریب ابن تیمیه را و به بیان خطر در گرفتن و اخذ کردن غیر مجتهد و عامی به عمومات و اطلاقات وارده در قرآن و سنت نبوی (ص) اشاره دارد. در فصل سوم به نقد و رد تمسک ابن تیمیه به دو آیه ( بما عقدتم الایمان ) و ( عرضة لایمانکم ) می پردازد. و در ادامه این اثر، کتب تصنیف شده ای چون: نقد الإجتماع و الإفتراق فی مسائل الإیمان و الطلاق، می باشد. و النظر المحقق فی الحلف بالطلاق المعلق، آمده. و الإعتبار ببقاء الجنة و النار ذکر شده است. مؤلف پس از بررسی عقائد انحرافی و بدعت گونه ابن تیمیه و همچنین آراء و نظرات شاذ او در اجتماع و افتراق در مسئل ایمان و قسم به طلاق تعلیقی و نفی خلود در آتش جهنم به این نتیجه که به نقد و رد این نظرات شاذ بپردازد، رسیده است.