جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

«فعل» از ارکان مهم در ساختار جمله است که بار اسنادی و دلالت زمانی آن را بر دوش می‌کشد. قرآن کریم نیز آکنده از انواع قالبهای فعل ماضی است که کاربردهای متنوع آن تاکنون آنگونه که باید مورد دقت و بررسی قرار نگرفته است. از میان اقسام آن، فعل «ماضی» در دو زبان فارسی و عربی، به شکلی گسترده‌ و در ساختارهای متنوّع به کار رفته است و ضمن دلالت بر زمان گذشته، مفهوم زمان حال و آینده را نیز منتقل می­سازد. این پژوهش با تکیه بر روش توصیفی ـ تحلیلی در حوزه دستور تطبیقی، تلاش دارد ساختارهای فعل ماضی را در این دو زبان، عمیقاً واکاوی کند و کاربردهای متنوع آنها را با تکیه بر قرآن کریم تبیین نماید؛ به‌گونه‌ای که با یکدیگر مشتبه نگردد و مترجمان در فهم صورت­های مختلف زمان‌های افعال دچار اشتباه نشوند. در این جُستار، ضمن یکپارچه‌­سازی زمان‌ ماضی در دستور فارسی و عربی با رویکرد قرآنی، قواعد دستوری ماضی ساده، ماضی نقلی، ماضی استمراری، ماضی بعید و ماضی التزامی، به همراه کارکردهای گسترده آن­ها آمده است. همچنین برای زمان گذشته نیز دو قالب جدید زمان «ماضی بدوی» و «ماضی مقصود»، به زمان‌های افعال اضافه گردید که در منابع دستوری فارسی و عربی بدان اشاره‌ای نشده است، یا آن‌که برایش چارچوبی دقیق واحکامی مشخص تبیین نگشته است. همچنین برای تبیین قواعد دستوری، به 30 شاهد شعر فارسی و 13 بیت عربی و 50 آیه قرآن کریم استناد شده و در مجموع، 125 قاعده برای کاربردهای مختلف فعل ماضی در هر دو زبان فارسی و عربی تدوین گردیده است.

شیخ کاظم ازری (1212-1143 ق.) از جمله پیشگامان شعرای عراق در دو سده‌اخیر می‌باشد. وی صاحب قصیده معروف هانیه است که به "قرآن‌الشعر" شهرت‌یافته است و بازتاب گسترده‌ای در جامعه اسلامی داشته است . این قصیده‌توجه بسیاری از ارباب علم و ادب را به خویش مشغول داشته، و بسیاری‌از شعرا به استقبال از آن رفته، و آنرا تخمیس یا تشطیر نموده‌اند، ویا به مانند آن و در همان مضامین شعر سروده‌اند. توانمندی فوق‌العاده اودر مناظرات ، و براعت او در باب احتجاج با معاندان مذهب ، بسیارشگفت‌انگیز است . نامبرده اطلاعی واسع در علوم تاریخ، تفسیر، کلام،سیره و حدیث و .... دارد، تا جایی که علامه بحرالعلوم، او را بربسیاری از علمای آن روزگار مقدم می‌داشته است . علاوه بر مقام ادبی، وی‌از شخصیتهای علمی آن روزگار بوده. در اشعارش ، این خصیصه جلوه‌گر است .درباب مناظره با معاندان و احتجاج با ایشان، از بهترین شیوه‌ها استفاده‌کرده و رساترین براهین را آورده است . بسیاری از اشعار او، صورت امثال‌السائره بخود گرفته و در همه جا انتشار یافته است . قصیده مبارکه ازریه، دارای غلطهایی بوده است که تصحیح شده و همچنین ترجمه و شرح شده است .با تحقیقاتی که صورت گرفته است ، این موضوع در ایران، سابقه‌ای نداشته‌و تا بحال در این باره هیچگونه بررسی عمل نیامده است . و تا آنجاکه‌نگارنده پرس و جو نموده است ، شخصیت این شاعر بزرگ خاندان رسالت ،حتی برای بسیاری از اهل فضل و دانش نیز ناشناخته مانده است .