جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتاب مقدس در مقام متن ادبی دارای گونه‌های ادبی (ژانرهای) متنوعی است که یکی از مهم‌ترین آن‌ها را می‌توان ژانر «آپوکالیپسی» یا «مکاشفه‌ای» نامید. کتاب دانیال از جمله نخستین متون آپوکالیپسی یهودی به شمار می‌رود که تاریخ تقریبی نگارش آن را قرن دوم قبل از میلاد دانسته‌اند و همانند بسیاری از این متون نام نویسنده مجعول است. از ویژگی‌های بارز متون مکاشفه‌ای یا آخرالزمانی بیان نمادین و بکارگیری زبان رمزی است که عمدتاَ به موضوعاتی از جمله منشأ پیدایش جهان، فرجام‌شناسی، پیشگویی آشوب‌های روزهای فرجامین، روز رستاخیز و داوری دربارۀ انسان و جهان می‌پردازد. در این پژوهش سعی شده است تا با نظر به اهمیت متون آپوکالیپسی در مطالعات کتاب مقدسی به پیشینۀ این تحقیقات گسترده اشاره شود. همچنین ضمن معرفی و بیان ویژگی‌های این متون و انواع دسته‌بندی‌های آن‌ها از نظر صوری و محتوایی، بطور ویژه در بحث از نمادشناسی کتاب دانیال، به ریشۀ نمادها و کاربرد‌های آن‌ها در سایر متون عبری و غیر عبری پرداخته شود. از دیگر نکات برجسته، آموزه‌های حکمی این کتاب است که با هدف تعلیم حکمت و پندهای اخلاقی نگاشته شده است. بدین‌سان، اینگونه متون خواننده را، به هر دورۀ زمانی که متعلق باشد، به تفکر بیشتر دربارۀ مفاهیم رمزی فرا می‌خواند و این خود جذابیتی خاص را به این متون می‌بخشد.

متون آپوکالیپسی، به عنوان مجموعه متونی که مکاشفاتی را پیرامون رویدادهای فرجام جهان روایت می­کنند، در سنت‌های یهودی و مسیحی به لحاظ صورت و محتوا اشتراکات بسیاری زیادی با یکدیگر دارند. از جملۀ این ویژگی­های مشترک، انتساب آپوکالیپس‌های یهودی به نامدارترین شخصیت‌های این دین نظیر موسی، توسط نویسندگان این گونه آثار به منظور اعتبار بخشی به آثارشان است، که اصطلاحاً «مجعول نویسی» خوانده می‌شود. نویسندگان آپوکالیپس‌های مسیحی نیز همانند همتایان یهودی‌شان این روش را به کار بردند و آثار خود را به شخصیت‌های مهم مسیحی نسبت دادند. ولی­ در این میان، کتاب مکاشفۀ یوحنّا یکی از نمونه‌های برجستۀ آپوکالیپس‌های مسیحی است که نویسنده در آن به صراحت به نام خود یعنی یوحنّا به عنوان نویسندۀ اثر اشاره می‌کند. به همین سبب، از همان سده‌های نخست تاریخ مسیحی مباحثات بسیاری پیرامون هویت این نویسنده در میان عالمان مسیحی شکل گرفت که تا عصر حاضر هم‌چنان ادامه داشته است. نوشتار حاضر نشان می­دهد که شناخت ما از هویت فردی یوحنّا امری تقریباً غیرممکن است، ولی با وجود این می­توان به شناخت نسبتاً روشنی دربارۀ هویت اجتماعی یوحنّا در مقام یکی از انبیا مسیحی نخستین و نحوۀ فعالیت­های دینی‌اش در حوزۀ جغرافیایی مخصوص به خود یعنی منطقۀ آسیای صغیر دست یافت.

کتاب مکاشفه یوحنّا، از مجموعه متون آپوکالیپسی در سنت یهودی‌مسیحی است که درون‌مایه اصلی‌شان رویدادهای مربوط به پایانِ زمان است. از موضوعات محل توجه محققان، وجه اشتراک تمامی این متون در اشاره به شرایط اجتماعی دوره زمانی‌شان است که از آن با عنوان «شرایط بحران» یاد می‌شود. نویسنده کتابمکاشفه نیز در نخستین بخش آن، یعنی «نامه‌ها به کلیساهای آسیا»، به شرایط اجتماعی مسیحیان روزگار خود در اواخر سده نخست میلادی، که در هفت شهر آسیای صغیر ساکن بودند، اشاراتی دارد. برخی از اشارات ضمنی و آشکار نویسنده در متن نامه‌ها بر این دلالت دارد که مسیحیان آن مناطق از لحاظ اجتماعی و نیز از لحاظ پایداری بر اعتقادات دینی‌شان (از منظر نویسنده) در وضعیت نامطلوبی به سر می‌بردند. در این مقاله می‌کوشیم با استفاده از متن نامه‌ها و برخی شواهد تاریخی دلایل پدیدآمدن چنین شرایطی برای مسیحیان آن منطقه را بررسی کنیم.

چکیده (فارسی): مسیح در پایان زمان به منظور نجات بشر و سراسر هستی از همه نیروهای اهریمنی ، دردها و رنجهای طاقت فرسا یکی از مهمترین مقولات سنت مسیحی است که در عصر حاضر سینما را بسیار تحت تأثیر خود قرار داده است . بشر عصر امروز به دلیل روبرو شدن با مصائبی چون جنگهای جهانی ، نسل کشی ها ، خطر از بین رفتن زمین در اثر سلاحهای مخرب هسته ای خود را در آستانه نزدیکی به پایان زمان دید . شکل گیری اندیشه پایان زمان و نیاز به ظهور قهرمانی برای رهایی از این پایان در ذهن انسان امروز موجب شکل گیری آثار سینمایی ایی با چنین موضوعاتی شد. هدف از این پژوهش بررسی مسئله بازگشت مسیح به عنوان یکی از درونمایه های الهیات مسیحی در مذهب کاتولیک و مقایسه آن با آثاری پیرامون این موضوع در سینماست. در طی دو فصل اول این پژوهش ویژگیهای مسیحی که در پایان زمان باز خواهد گشت بنابر کتب عهد عتیق و عهد جدید و دو تن از الهیدانان قرون اولیه مسیحی مورد بررسی قرار گرفته اند. در بخش پایانی نیز ویژگیهای خود سینما در ایجاد تغییر و تحولاتی چشمگیر در مقولات دینی ایی از این دست و شکل دادن به آنها در قالبی نو مورد بررسی قرار گرفته و سپس به نقش این قهرمانان مسیح وار و تأثیرات این نوع آثار پرداخته شده است. در پایان نیز چنین نتیجه گیری شد که نحوه شکل گیری و ظهور این قهرمانان در آثار سینمایی ، شیوه های آنها در نجات بشر عصر معاصر چندان شباهتی با مسیحی ندارد که مسیحیان بنابر باور خویش در پایان زمان انتظار بازگشت او را دارند