جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

یکی از نکات برجسته و قابل تأمل در امر اعجاز به نحو عام توجه به ویژگی‌های آن بوده که آن را از بقیه امور خارق العاده مانند سحر تمییز داده و برتری اعجاز را ثابت می‌نماید. در این مهم، هرچند می‌توان اذعان نمود تمام فرق اسلامی و حتی اندیشمندان غرب نیز معتقدند که معجزات انبیا، خارق عادت است اما اینکه این خارق عادت بودن به معنی نقض قانون علیت بوده و یا در راستای آن تحقق می‌یابد سخنان متفاوتی بیان داشتند. این مقاله تلاش دارد تا به روش تحلیلی- توصیفی، ضمن تبیین برخی از مهم‌ترین شرائط اعجاز، به مواردی همچون بررسی رابطه میان عادت و طبیعت با اعجاز، رابطه اعجاز با قانون علیت، طفره ناپذیر بودن اعجاز، تبیین فاعل اعجاز و تعمیم تحدی در تمام اعجاز انبیا در پرتو اندیشه‌های قرآنی آیت الله جوادی آملی بپردازد. در این راستا اعجاز انبیا در پرتو ارتباط با علل غیبیه‌ای شکل می‌گیرد که خود حاکی از عجز دیگران است.

در نگرش جهان بینی الهی، عالم و آدم هدفمند بوده و در مسیر خاصی در حرکت می‌باشند. اساس خلقت بر رسیدن به لقاء الهی بوده و برای رسیدن به آن برنامه‌های مشخصی تبیین گشته است. در همین امر، نقش ایمان به وعده‌های الهی در هدفمندی و جهت دهی شاکله بینش و روش زندگی انسان، از جمله مسائل مهمی است که در این تحقیق به آن پرداخته شده است. در اهمیت و ضرورت این مهم، باید اذعان نمود، بعداز علم به هدفمندی زندگی، داشتن انگیزه درست و امید به زندگی می‌تواند نقش بسزایی در حیات انسان ایفا نماید. ایمان به وعده‌های الهی، نقش راهبردی مهمی در حیات انسان دارد که در قرآن کریم و روایات اهل بیت علیهم السلام به آن اشاره شده است. در این تحقیق، ضمن تعریف هدفمندی خلقت، ابتدا به برخی از اهداف مهم خلقت انسان از جمله عبادت، بهره مندی از رحمت الهی و اقتضای فیاضیت الهی، و سپس نگاه قرآن کریم به وعده‌های الهی و نقش ایمان و اثربخشی مهم آن‌ها در حیات دنیوی و اخروی انسان، به روش توصیفی- تحلیلی پرداخته شده است.

زرتشت فردی است که در مورد او و سخنانش، همواره مباحث متعددی شکل گرفته است. برخی اصل وجودش را رد کرده و برخی او را یک مصلح اجتماعی، و عده‌ای درحد یک متنبی، و در آخر بعضی او را پیامبر‌ ایران زمین دانستند. نظر به آنکه برخی در تلاش‌اند تا با برجسته نشان دادن چهرۀ زرتشت، در جهت تضعیف دیگر ادیان الهی بخصوص دین اسلام قدم بردارند؛ ‌این تحقیق تلاش کرده تا ضمن بیان برخی اقوال در ‌این راستا و مشکل اثبات نبوت زرتشت، به وجود ‌اندیشه‌ها و برخی اعتقادات زرتشت درمیان مردم، و بخصوص درمیان برخی حکومت‌های ‌ایران باستان با نگاه توصیفی ـ تحلیلی و با استفاده از منابع و اسناد معتبر علمی به نقد و بررسی آن مواضع اساسی و مدنظر بپردازد. با توجه به مبهم بودن تاریخ تولد زرتشت و همچنین بررسی متون تاریخی در مورد ایشان، با قطعیت نمی‌توان زرتشت را پیامبر دانست. به تعبير ديگر، آيين مجوس، پيامبرى غير از زردشت و كتابى غير از اوستا داشته و دو آيين مجوس و زرتشت مترادف هم نيستند.

اگر حقيقت خاتميت را آن‌گونه‌که علامۀ طباطبائي در تفسير گران‌سنگ الميزان في تفسير القرآن، از رهگذر آيۀ «اِکمال دين» تبيين كرده است، بپذيريم، فهم تلازُم آن با جامعيت دين تسهيل خواهد شد؛ به اين ‌معنا که، فرضِ ثبوت هر يک از «جامعيت دين» و «خاتميت»، بدون ديگري فرض محالي است؛ زيرا نمي‌توان تصور کرد که دين، جامع و کامل است، ولي به قُلۀ رفيع خاتميت نائل نشده باشد؛ همچنان‌که نمي‌توان پذيرفت که دين، خاتم بوده باشد، اما واجد جامعيت و کمال نباشد. در عدم ثبوت دو امر مُتلازم نيز همين مسئله مطرح است. نوشتار پيش‌رو، در تبيين تلازُم موجود بين جامعيت دين و ختم نبوت تشريعي ـ‌ با رويكردي توصيفي، تحليلي ـ از ميان سه رهيافتِ «مراجعه به نصوص ديني»، «بررسي آموزۀ اِکمال دين» و «بررسي يکايک آموزه‌هاي قرآن و اثبات کمال آنها»، تنها به آموزۀ اِکمال دين پرداخته است. مدلول صريح آيۀ اِکمال از منظر علامه، کامل شدن مجموعة معارف و احکام دين، با تشريع حکم ولايت است. همچنين اِکمال دين، مُساوِق با اِتمام نعمت است و اين هر دو، مُساوِق و مُتلازم با جامعيت دين است.