جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جرج طرابیشی نظریه­پرداز نواندیش معاصر با رویکردی انتقادی به دیدگاه مسلمانان، نظریه­ انحصار رسالت پیامبراکرم (ص) به ابلاغ وحی را طرح نموده، حجیّت سنت نبوی را انکار می­نماید. از دیدگاه او، مسلمانان بدون توجه به نص قرآن و مدلول­های برخاسته از آن، وظیفه­ پیامبراکرم (ص) را از ابلاغ وحی، به قانون‌گذاری بسط داده و به دنبال آن به سنت آن حضرت، حجّیت بخشیده وآن را هم‌تراز قرآن و بعضاً مقدم بر آن قرار داده­اند. پژوهش حاضر با روش کتابخانه­ای و رویکرد توصیفی‌ـ تحلیلی به تبیین ادله طرابیشی پرداخته، با نقد ادله وی و تبیین وظایف غیر ابلاغی پیامبر اکرم (ص)، حجیّت سنت قطعی­الصدور رسول­ اکرم (ص) را اثبات می‌نماید. نگاه نادرست به معنای شارعیت خدا و رسول خدا نزد مسلمانان، استناد نادرست و فهم ناقص از برخی آیات قرآن و عدم جامع‌نگری به آیات قرآن در تبیین وظایف پیامبر (ص)، مهمترین اشکالات طرابیشی در نظریه انحصار رسالت پیامبراکرم (ص) به ابلاغ وحی است.

از دیرباز تفاسیر متعددی بر قرآن کریم نوشته شده که مورد تقسیم‌بندی‌های مختلف روشی قرار گرفته است. مواجهه با تعدد و اختلاف نظرهای موجود، ذهن مخاطب را به چرایی این تعدد نسبت به متن واحد سوق می‌دهد. مسأله اصلی، آن است که با وجود پذیرش علایق و تخصص متفاوت مفسرین که منجر به تفاوت تفسیری آنان می‌شود، این دامنه از اختلاف نظر و قسیم و مقسم‌های متعدد روشی، چگونه قابل تحلیل است؟ این مقاله با مقایسه میان دو سوره قدر و کوثر در تعداد قابل توجهی از کتب تفسیری که بر اساس روش‌های تفسیری؛ اثری، عقلی، عرفانی و علمی نگاشته شده‌اند به بررسی این مسأله پرداخته است. نتیجه این بررسی حاکی از آن است که حداکثر حدود بیست درصد اختلاف در تفسیر این آیات قابل ملاحظه است که با لحاظ نمودن اختلافات قابل جمع، از میزان آن کاسته خواهد شد. ضمن آنکه مسائل تفسیری نیز در این آیات، لزوماً با استفاده از روش تفسیری مفسر، حل و فصل نشده‌اند. روش این مقاله کیفی و تکنیکِ تحلیل اسنادی آن بر اساس داده‌های کمّی بوده و از مباحث انتزاعی پرهیز شده است.

دیرزمانی است که شبهه­ محدودیت رسالت پیامبر اکرم(ص) به مکان یا زمانی خاص از سوی برخی از متفکران طرح گردیده است؛ این در حالی است که اکثریت قریب به‌اتفاق دانشمندان علوم اسلامی بر جهانی بودن دین اسلام و عدم اختصاص آن به جغرافیا و جامعه‌ای محدود اتفاق‌نظر دارند. جرج طرابیشی، اندیشمند مسیحی سوری از جمله متأخرانی است که نظریه عدم جهان‌شمولی رسالت پیامبر اسلام(ص) را در بخشی از کتاب «من اسلام القرآن الی اسلام الحدیث» منتشر نموده است. وی با استناد به برخی آیات قرآن و شواهد تاریخی، رسالت پیامبر اسلام(ص) را محدود به جغرافیای جزیرة‌العرب و منحصر به عرب‌زبانان این منطقه می­داند. کانون توجه طرابیشی ظهور آیاتی از قرآن کریم است که ­­طبق ادعای وی، دعوت پیامبر اسلام(ص) را محدود به شهر مکه و سرزمین­های پیرامون آن، و نیز مختص عرب‌زبانان معرفی می­نماید. او با ترجیح معنای غیرمشهور از واژه «امّی» و نیز با ارائه برخی شواهد تاریخی سعی در تقویت دیدگاه خود دارد. در این مقاله پس از تبیین ادله طرابیشی به ارزیابی و نقد آن پرداخته شده است. به عقیده نگارنده عدم جامع‌نگری آیات قرآن و فهم ناقص و نادرست از مفاد و مدلول­ های آیات ارائه شده، عدم بررسی همه روایات وارده در این موضوع و اکتفا به یک روایت خاص، نادیده انگاری شواهد تاریخی و تمسک به موارد خاص و مشکوک، و تأویل و تحلیل­ های غیردقیق، مهم‌ترین اشکالات طرابیشی در اقامه ادله­ی نظریه عدم جهان‌شمولی اسلام است.

در قالب پی دی اف

دنیا ازجمله مقولاتی است که تفسیر و برداشت‌های مختلفی از آن شده است و دربارۀ بهره‌مندی از آن، دیدگاه‌های افراطی و تفریطی وجود دارد. در مقالۀ حاضر، تحلیل رابطۀ میان تدین و بهره‌مندی از دنیا با توجه به کلام امیرمؤمنان علی (ع) در نهج‌البلاغه مطالعه و بررسی شده است. آن حضرت (ع) از سویی با بیان ویژگی‌های مذموم دنیا و عواقب دنیاطلبی و از سوی دیگر با تأکید بر استفادۀ صحیح از دنیا، زندگی دنیوی انسان دین‌مدار را در مسیر حیات اخروی او می‌دانند که این همان دنیاداری دین‌مدارانه است. راهکار دستیابی به این زندگی، زهد و شاخصۀ آن ارجحیت دین بر دنیا است.