جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

در حوزه زبان و ادبیات پارسی آثار ارزشمندی وجود دارد که سرشار از چشمه‌های حکمت و معرفت است. آن زمان که به دنبال سرچشمه‌های این معارف عمیق می‌رویم درمی‌یابیم که بسیاری از سرچشمه‌های این معارف در فرهنگ غنی ایران‌زمین نهفته است و این خود گویای این است که ایرانیان باستان، به ویژه زرتشتیان، در عرصه‌های اخلاقی و اندرزی پیش‌گام و پیش‌قدم بوده‌اند؛ اما متأسفانه گذر روزگار و سختی زبان این متون، گردی از فراموشی بر روی آنها افشانده است. زدودن گرد و غبار از چهرۀ این معارف کاری درخور و شایسته و در عین حال سخت طاقت‌فرساست. یکی از آثار فاخر در حوزه ادبیات تعلیمی ‌و حکمی‌ کتاب قابوس‌نامه اثر عنصرالمعالی کیکاووس بن وشمگیر است که سرشار از پندها و اندرزهای اخلاقی و حکمی ‌است و بسیاری از آنها ریشه در ایران باستان دارد. این مقاله بر آن است تا به صورت تطبیقی و درون‌مایه‌ای مضامین مشترک اخلاقی را که در متون اندرزی پهلوی و قابوس‌نامه به کار رفته مشخص کند و سپس میزان تأثیرپذیری آنها را تعیین کرده و بازتاب آنها را نشان دهد.

دین زرتشتی، مانند دیگر ادیان جهان، بر اهمیت زن، ازدواج و تداوم نسل‌ها تأکید فراوان داشته، همواره جایگاه بسیار رفیعی برای زن در نظر گرفته است. ترسیم چنین جایگاهی برای زن، فقط به دین زرتشتی باز نمی‌گردد؛ حتی پیش از ورود آریایی‌ها به ایران، ساکنان نخستین فلات ایران به نظام مادرسالاری پای‌بند بودند. بیشتر اندیشمندان غربی که درباره جایگاه زن در دین زرتشتی تحقیقاتی داشته‌اند، سیمایی بسیار ضعیف و فاقد حق و حقوق و قدرت برای زنان در نظر گرفته‌اند. اما با مراجعه به کتب فقهی و حقوقی زرتشتیان می‌توان به جایگاه حقیقی زنان در دین زرتشتی پی برد؛ مخصوصاً با مرور بر نقش آنها در امر ازدواج و مراسم آن، زایش، طلاق و حقوق متقابل زن و مرد نسبت به یکدیگر. این مقاله بر آن است تا با بررسی کتب فقهی و حقوقی زرتشتیان، جایگاه اصلی و حقیقی زن را در دین مزدایی بررسی کند و آداب و احکام مربوط به آنها را توضیح دهد.