جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

شاخص ترین شاخه ای از علوم اسلامی که به مسئله زبان شناسی، چیستی لفظ و معنا و پیوند میان آنها به طور جدی پرداخته دانش اصول فقه است؛ بنابراین، بحث از زبان شناسی براساس نظریات متفکرین اسلامی نیازمند مراجعه به آراء نظریه پردازان اصول فقه است. میرزا مهدی اصفهانی بنیان گذار مکتب معارف خراسان، و از شاگردان طراز اول میرزای نائینی، به سبب نگاه خاص خود در باب معرفت شناسی و هستی شناسی، حقیقت الفاظ را علامتیت و اشاره گری، و مدلول و معنای آن را نفس حقایق و نه صُوَر ذهنی آنها می داند. نظریة او در بحث الفاظ از یک سو، در تقابل با زبان شناسی مبتنی بر آموزه های حکمت متعالیه و نظریه های معرفت شناسی و هستی شناسی آن است (چراکه اساساً نظریات او در تقابل با مبانی حکمت متعالیه است) و از سوی دیگر، در تقابل با نظریات اصولی ای است که بر اندیشه ها و آموزه های حکمت متعالیه استوار شده اند. بنابراین، می توان نقطه مقابل میرزای اصفهانی در بحث معنا و موضوع له را استادش - میرزای نائینی - دانست. او بنیان های جدیدی در تبیین کلمات ائمه دین استخراج و تبیین کرده است که مهم ترین آنها در بحث شناخت (علم و عقل) می باشند. میرزای اصفهانی بر اساس نظام شناختی خود تحلیل جدیدی دربارة وضع الفاظ برای خارج معنا بیان داشته است. که این مقاله در تلاش است تا گزارشی از مقدمات و اصول این نظریه ارائه کند

كتاب «ابواب الهدي» اثر ميرزا مهدي اصفهاني بدون اندكي درنگ مانيفست مخالفان فلسفه و عرفان است. مؤلف به روشني و به صراحت شمشير معارف به دست گرفته است و فلاسفه و عرفا را طرد مي كند. مباني فكري اين دو جريان هدف گرفته و «ناصواب»‌ ناميده شده است. ميرزاي اصفهاني در ابتدا قرآن را مقابل علوم فلسفي دانسته و با قاطعيت اعلام كرده است: «هر كسي كه به سياست خلفا [ي غاصب منصب امامت] آگاه باشد؛ همچون خورشيد برايش آشكار است كه سبب ترجمه فلسفه و ترويج تصوف ـ كه هر دو از يونان سرچشمه گرفته است ـ چيزي جز سياست غلبه و چيرگي بر علوم اهل‌ بيت (ع) نيست. خلفا با اين سياست خواسته‌ اند تا مردم را از ائمه (ع) بي‌ نياز گردانند...». نويسنده به صراحت از طعن ائمه عليه فلاسفه و صوفيان سخن مي‌ گويد: «رواياتي از اهل‌ بيت عصمت (ع) آمده كه در طعن دو طايفه (فيلسوفان و صوفيان) صريحند. همچنين روايات، در طعن به عقايد ايشان نيز صريح است؛ به گونه‌‌ اي كه پيروان ائمه (ع) از اين دو گروه رويگردان بوده‌ اند و به همين سبب نيز كتاب‌ هايي در رد ايشان نگاشته‌ اند... اهل اين دو گروه (فيلسوفان و صوفيان) نيز از مؤمنان پرهيز داشته‌ اند. از اين روي عقايد خود را در نزد عموم مؤمنان آشكار نمي‌ كردند. ميرزاي اصفهاني معتقد است كه «اساس و پايه فلسفه و تصوف بنابر علوم بشري است»، از اين‌ رو به نقد علوم بشري مي‌ پردازد و معارف الهي را تشريح مي‌ كند. ميرزاي اصفهاني به جزئيات رفتارهاي اهل تصوف مي‌ پردازد و اين‌ گونه رفتار را راهي براي نابودي مي‌ داند.

کتاب «احیاگر حوزه‌ خراسان: گذری بر زندگانی و آثار حقایق‌آموز معارف وحیانی، مربی عالمان، فقیه اهل بیت، میرزا مهدی اصفهانی» با گستره‌‌ای وسیع در پژوهش بر آن است تا شِمایی مناسب از زندگانی و آثار این شخصیت اثرگذار و تاریخ‌ساز عالم تشیع به‌دست دهد. / «احیاگر حوزه خراسان» به اهتمام حسن طالبیان شریف، روح‌الله عربشاهی، محمد عربشاهی و حسین مفید و با مقدمه محمدرضا حکیمی منتشر شده است. محمداسماعیل مدرس غروی ناظر تولید این اثر بوده است./ کتاب حاضر، پژوهشی است که برای شناساندن شخصیت مهمی چون «میرزا مهدی اصفهانی». / «آیت‌الله میرزا محمدمهدی غروی اصفهانی»، یکی از چهره‌های اثرگذار در جوامع دینی شیعه در عصر ماست. او در حدود 25 سالی که در مشهد اقامت داشت، توانست در فضای فقهی، اعتقادی و اخلاقی آن حوزه تحولی عمیق به وجود آورد. وی از فقهای معاصر شیعه بوده و همه وی را مؤسس مکتب تفکیک یا مکتب معارف خراسان می‌دانند. نام مکتب تفکیک و یا مکتب معارف خراسان بعدها توسط شاگردان او بر روش تدریسش تعلق گرفت./ این کتاب با یک مقدمه، دو بخش، دو پیوست و تعداد زیادی عکس و سند تولید و منتشر شده است. مقدمه‌ کتاب «معارف میرزوی» نام دارد که به قلم استاد محمدرضا حکیمی نوشته شده است. وی در این مقدمه‌ با تفصیل تمام به ضرورت عقل‌ورزی در کلمات رسول خدا (ص) و جانشینان ایشان به‌عنوان حاملان علم الهی پرداخته و مسیرهای دیگر الاهیاتی را ناصواب دانسته است. / بخش نخست کتاب در چهارده فصل به «شرح زندگانی میرزای اصفهانی» اختصاص داده شده است. مراتب بلند تحصیلی او در فقه، اصول، فلسفه، عرفان و نیز مقام والایش در تهذیب نفس را نشان داده و آنچه با حضور او در مشهد رخ داد و حوزه‌ آن شهر را در دو بُعد اصول فقه و فلسفه دگرگون کرده با جزئیات زیاد شرح داده شده است. در این بخش فصلی با عنوان «آموزه‌های تربیتی میرزای اصفهانی» گنجانده شده و از میرزای اصفهانی به‌عنوانی مردی الهی و پرهیزگار نام برده شده است./ «آفاق انوار وحی» عنوان بخش دوم کتاب است که در آن، کتابشناسی مفصلی از آثار میرزای اصفهانی در اختیار خوانندگان قرار داده شده و مروری بر اندیشه‌های وی ـ که ساختاری نظام‌مند در بیان معارف الهی شیعی است ـ در این بخش حاصل شده است. / دو پیوست کتاب به قلم استاد احمد مهدوی‌دامغانی نوشته شده است. مهدوی‌دامغانی در پیوست نخست آنچه را که از میرزای اصفهانی به یاد دارد به روی کاغذ آورده‌ و در پیوست دوم نیز گزارشی از حضور خود در جلسه‌ دفاع یک پایان‌نامه‌ دکتری مرتبط با میرزای اصفهانی که در دانشگاه سوربن به انجام رسیده پیش‌روی خوانندگان قرار داده است.

کتاب «میرزا مهدی الاصفهانی؛ رائد التفکیک فی المعرفة الدینیة» را جمعی از نويسندگان گردآورده و عباس جواد ترجمه کرده است. محمدمهدی غروی اصفهانی (مشهور به میرزا مهدی اصفهانی) از فقهای معاصر شیعه بوده است. وی را مؤسس مکتب تفکیک یا مکتب معارف خراسان می‌ دانند. نام مکتب تفکیک و یا مکتب معارف خراسان بعدها توسط شاگردان او بر روش تدریسش تعلق گرفت. ایشان با این پیش فرض که فلسفه و عرفان با معارف اهل بیت تغایر دارند، تلاش در جداسازی علوم بشری (فلسفه و عرفان و تصوف) از معارف اهل بیت داشت.