جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

پرسش از «چیستی معنای زندگی» پرسشی است که در عمق وجود آدمی برای همه انسان‌ها مطرح است. ازاین‌رو انسان همواره در جست‌وجوی پاسخی قانع‌كننده به آن بوده است تا بتواند با تکیه بر آن، به آرامش روحی دست یابد و به زندگی امیدوار باشد. این پرسش ازجمله پرسش‌هایی است که برای همه کسانی که به سطح خودآگاهی عمیق برسند مطرح می‌شود. مراد از سطح خودآگاهی عمیق توجه انسان به خویشتنِ خویش است که از کجا آمده است و به کجا می‌رود و هدف و فلسفه زندگی او چیست. فیلسوفان درباره معنا و هدف زندگی، تفسیرهای گوناگونی ارائه داده‌اند. برخی از این تفسیرها مادی‌گرایانه و برخی دیگر غیرواقعی و پنداری است. در مقابل برخی از فیلسوفان، معنای زندگی را در خداباوری مي‌جویند. در جهان‌بینی توحیدی براساس آموزه‌های اسلام، زندگی با خداباوری و بندگی معنا می‌یابد. ما در این مقاله برآنیم تا موضوع را از نگاه تعالیم اسلام بررسی کنیم.

معنا و هدف زندگی، یکی از پرسش‌های اساسی است که در طول تاریخ حیات انسان مطرح بوده است. انسان در مقابلِ بزرگ‏ترین پرسش زندگی، که همان فلسفه و هدف زندگی است، پیوسته به دنبال پاسخی منطقی و قانع‌‏کننده است. در مقام پاسخ، فیلسوفان درباره معنا و نیز هدف زندگی، تبیین و تفسیرهای گوناگونی ارائه داده‌اند. برخی از این تفسیرها مادی‌گرایانه و برخی، پنداری و خیالی است و گروهی از فلاسفه، زندگی را پوچ و بی‌معنا می‌دانند. در مقابل، دسته‏‌ای از فیلسوفان، معنای زندگی را در خداباوری و بندگی می‌جویند و تحقق آن را در مقام عمل به بندگی می‌دانند. در این مقاله برآنیم تا معنای معناداری زندگی را از نظر اسلام تبیین کنیم و مبنای تفکر پوچی را که از سوی برخی از متفکران غربی ارائه شده است، نقد و هدف‌مندی جهان و معناداری زندگی انسان را از منظر هستی‌شناسی اثبات نماییم. هدف در این تحقیق اثبات معناداری زندگی و نقد تفکر پوچی است.

زندگی موضوعی است که از جهات مختلف مورد تأمل و قابل بحث است. پرسش از «چیستی معنای زندگی» پرسشی است که در عمق وجود انسان و برای همۀ افراد مطرح است. ازاین‌رو، همواره انسان در جستجوی پاسخی قانع‌کننده به آن بوده است، تا بتواند با تکیه بر آن به آرامش روحی دست یابد و به زندگی امیدوار باشد. ویژگی‌های زندگی انسانی، از قبیل علم و آگاهی، قدرتِ پیش‌بینی، و قدرت اراده و اختیار، مجموعه اموری است که زندگی آدمی را از زندگی سایر موجودات ممتاز می‌کند. بر همین اساس، شاکلۀ زندگی انسان ناشی و متأثر از ویژگی‌های مذکور است. آنچه از معنا و هدف، به‌عنوان حاصل زندگی، اعم از معناداری و پوچی، برای انسان‌ها در پی می‌آید برخاسته از ویژگی‌های روحی، روانی انسان‌ها است. در این مقاله بر آنیم با تبیین چیستی زندگی انسانی و معنایِ معناداری زندگی، به نقش ایمان و خداباوری در معنادار شدن زندگی بپردازیم و، در حقیقت، به این سؤال پاسخ دهیم که چرا اگر خدا یا ایمان به خدا وجود نمی‌داشت، منطقاً زندگی بی‌معنا و پوچ می‌شد.