جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

در لغت، عقل قوه تشخیص صلاح و فساد در جریان زندگی مادی و معنوی است و خویشتن داری نفس بر پایه آن است. معنای اصطلاحی عقل در دانشگاه مختلف مثل فلسفه، عرفان، اخلاق و ... متفاوت است. برخی حتی آن را موجب پیشرفت تکنولوژی دانسته اند. ما اکنون وارد این گونه مباحث نمی شویم اما در روایات موهبتی الهی و ملکه ای است که منشاء خیر و صلاح است و راه هدایت را به انسان می نماید و او را به کمال می رساند. «ما عبد به الرحمن و اکتسب به الجنان» و امام علی – علیه السلام- می فرماید: « کفاک من عقلک ما اوضح لک سبل غیک من رشدک». تعقل شکوفا ساختن، پرورش و تربیت قوه عقل می باشد . منجر به رشد و تعالی انسان می‌شود. قطعاً چنین موهبت بزرگی ثمرات و فوائد بسیاری در زندگی انسان دارد. و در تصحیح نوع بینش انسان نسبت به خود و مجموعه هستی و در نتیجه نوع عملکرد چگونگی بودن در این مجموعه، نقش مهمی بر عهده دارد. بنابر این قرآن تعالیم معصومین – علیهم السّلام- مردم را به آن ترغیب و تشویق کرده اند. از طرفی آسیبهایی نیز تعقل انسان را تهدید می نماید که آنها نیز باید شناخته شوند و راههای مقابله با آن مشخص گردد. پس نیاز است که به طور دقیق تر با عقل و تعقل آشنا شویم. برای جلوگیری از گستردگی بی رویه تحقیق از آنجا که امام علی– علیه السلام- قرآن ناطق است و نهج البلاغه آیینه ای دقیقترو قابل اعتمادتری برای انعکاس نظریات ایشان ،پژوهش را به کلام علی– علیه السّلام- در نهج البلاغه محدود ساختیم.