جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

‫اين نوشتار به مقايسه ديدگاه‌هاي شيهد سيدمحمّدباقر صدر و علاّمه طباطبايي درباره حُسن و قُبح و عقلي و ماهيت و کارکردهاي آن در اصول فقه، علم کلام و علم اخلاق مي‌پردازد. نگارنده مي‌کوشد تا اعتباري يا واقعي بودن حُسن و قُبح و ذاتي بودن يا عقلي بودن آن ها را از منظر اين دو انديش مند بزرگ جهان تشيع و برخي ديگر از فقهاي نامدار معاصر شيعه بررسي کند. تحقيق حاضر در چهار فصل ارائه شده است. در فصل اوّل ابتدا کلّياتي در زمينه معاني لغوي و اصطلاحي حُسن و قُبح و اعتباري يا واقعي بودن آن ها مطرح شده، سپس ادلّه قائلين به حُسن و قُبح عقلي و وجداني بودن آن، قائلين به حُسن و قُبح شرعي، عقلي بودن يا ذاتي بودن حُسن و قُبح و يا اعتباري بودن آن ها و دليل هاي قائلين به شهرت داشتن و يقيني بودن آن ها به طور جداگانه مطرح مي‌شود. در فصل دوم نخست ديدگاه‌هاي اَعلامِ فقهاي شيعه، مانندِ ميرزاي ناييني، آقا ضيا عراقي، محقّق اصفهاني و آيت الله خويي درباره حُسن و قُبح و واقعي يا اعتباري بودن و سپس ديدگاه شهيد صدر بيان مي‌گردد. شهيد صدر از دو محور عقل نظري و عقل عملي به بيان تعريف حُسن و قُبح پرداخته، ضمن تبيين ملاک‌هاي عقلي و نظري و عملي درباره حُسن و قُبح اشيا و استحقاق ثواب يا عِقاب داشتن افعال حَسَن و قبيح، ملازمه بين حکم عقل و حکم شرع را طبق مبناي معروف خود "حقّ الّطاعة" بررسي مي‌کند. تفاوت حقيقت و اعتبار در حُسن و قُبح، مراتب حُسن و قُبح در قضاياي اعتباري، ملاک‌هاي حُسن و قُبح در افعال، يافتن منشأ واقعي براي حُسن و قُبح اعتباري و ديدگاه‌هاي شهيدصدر و علاّمه طباطبايي در موضوعات مزبور، از مباحث فصل سوم محسوب مي‌شود. در اين فصل همچنين نويسنده به مقايسه نظريّات شهيد صدر و علاّمه طباطبايي درباره ماهيت قضاياي اعتباري و اخلاقي و قرار گرفتن ثواب و عِقاب براي افعالِ حَسَن و قبيح، کارکردهاي مباحث حُسن و قُبح در علم کلام و ذکر نمونه‌هايي از حُسن و قُبح در اعتقادات و اخلاق پرداخته و آن ها را ارزيابي مي‌کند.