جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

اسلام­هراسی (Islamophobia) غالباً به «خصومت و دشمنی بی­اساس و غیرمنطقی با مسلمانان و مظاهر اسلامی» تعریف می­شود. برخی محققان اصالت این تعریف خصوصاً قید "بی­اساس و غیرمنطقی" آن را مورد مناقشه قرار داده­اند و با استناد به برخی مبانی نظری و چارچوب­های مفهومی شناخته­شده و دواعی ایدئولوژیک ریشه­دار، آن را خصومتی موجه، منطقی و تبیین­پذیر ارزیابی کرده­اند. جهت شناخت بهتر و بررسی دقیق­تر این مبانی، مراجعه به متون کلاسیک و معاصر متضمن آن اجتناب­ناپذیر می­نماید. این نوشتار در­صدد است تا با بهره­گیری از روش اسنادی در مقام گردآوری اطلاعات و روش تفسیری و تحلیلی برای واکاوی محتوای یافته­ها، یکی از مهم­ترین مبانی نظری اسلام­هراسی، یعنی نظریه یا پارادایم «برخورد تمدن­ها» به­ویژه قرائت­های مشهور و رایج آن یعنی آراء ساموئل هانتینگتون و برنارد لوئیس را به همراه شرح برخی شارحان و نقد منتقدان مورد بررسی و تحلیل قرار دهد. به ادعای بعضی اندیشمندان، این نظریه در دو دهه اخیر، نحوه برخورد افکار عمومی غرب، خطی­مشی رسانه­های جمعی، سیاست­های دولت­ها و مواضع مقامات کشورهای غربی را در رابطه با اسلام و مسلمانان شکل داده و تئوریزه کرده است.

«اسلام‌هراسي» عبارت است از: «ترس يا تنفر از اسلام، و در نتيجه، ترس و تنفر از همة مسلمانان» که به شکل ساختمند و از طريق ايجاد محروميت در زندگي اقتصادي، اجتماعي و سياسي مسلمانان، هر روز جلوة بارزتري مي‌يابد. يکي از مهم‌ترين ابزارهاي پيشبرد اين هدف در غرب، بهره‌گيري از رسانه‌هاي جمعي و قدرت اثرگذاري شگرف آنهاست. رابطة سياست رسانه‌اي غرب با جريان اسلام‌هراسي به حدي است که برخي تحليل‌گران رسانه‌هاي غربي را منشأ اصلي اسلام‌هراسي مي‌دانند. از ميان انواع گوناگون رسانه‌ها، حوزة رسانه‌هاي مکتوب و چاپي، به‌ويژه مطبوعات، زمينة آغازين پژوهشگران براي بررسي «اسلام‌هراسي رسانه‌اي» بوده است. به همين‌روي، پژوهش حاضر درصدد است با استفاده از روش توصيفي - تحليلي و بررسي منابع متعدد، ادعاي وجود «اسلام‌هراسي در رسانه‌هاي مکتوب غربي» را واکاوي كند. طي چند دهة اخير، تحقيقات بسياري در رابطه با اين موضوع انجام شده که بر اساس يافته‌هاي بيشتر آنها، وجود نوعي تبعيض آشکار و پنهان عليه اسلام و مسلمانان، در نحوة بازنمايي رسانه‌هاي مکتوب غربي، مسلم و مشهود به نظر مي‌رسد.