جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

«تاريخ قرآن». مهم‏ترين و دوران‏سازترين نگاشته‏ ى خاورشناسان در باره‏ ى قرآن و مطالعات قرآنى است. ه‏مه ى قرآن‏ پژوهان غربى پس از نولدكه، و شمار كثيرى از قرآن‏ پژوهان عرب و مسلمان در پژوهش ‏هاى خود در باره‏ ى قرآن تحت تأثير اين كتاب بوده ‏اند و يا به نوعى از آن استفاده كرده‏ اند. گفته مى ‏شود اصطلاح «تاريخ قرآن» نخستين بار از سوى نولدكه به كار رفته است‏ و اين امر ناشى از نوع نگرش خاورشناسان به متن قرآن است. نولدكه در تأليف اين كتاب از همكارى شمارى از خاورشناسان آلمان سود برده است. تأليف اين كتاب سرگذشتى خواندنى دارد كه خلاصه‏ وار از اين قرار است‏: نولدكه در 1856م ازرساله ‏ى دكترى خود در باره ‏ى تاريخ پيدايش قرآن در دانشگاه گوتينگن دفاع كرد. سپس با افزودن فصل‏ هايى به رساله‏ ى خود، آن را در 1857م براى شركت در مسابقه ‏ى «تاريخ انتقادى متن قرآن» به آكادمى ادبيات پاريس ارائه كرد. اين متنِ گسترش‏ يافته در 1860م در گوتينكن به چاپ رسيد. در 1898م ناشر از نولدكه تقاضا كرد تا براى چاپ دوم كتاب در آن تجديد نظر كند. اما مؤلف به خاطر ضعف مزاجى خود - كه از دوران كودكى تا هنگام مرگ از آن رنج مى‏ برد - از اين كار عذر خواست و يكى از بهترين شاگردان خود را به نام فريدريش شوالى‏۱۳ براى اين كار به ناشر معرفى كرد. شوالى با استفاده از طرح و يادداشت‏ هاى استاد خود جلد اول از ويرايش و تحرير جديد تاريخ قرآن را تأليف كرد. نولدكه پس از مطالعه‏ ى آن مقدمه ‏اى بر آن نگاشت و جلد اول در 1909م منتشر شد. شوالى در فوريه‏ ى 1919م، به هنگام تنظيم و تحرير جلد دوم، درگذشت. هاينريش تسيمرن، شوهر خواهر او، ادامه‏ ى كار را پى گرفت و جلد دوم با پيش‏گفتار تسيمرن در 1919م به چاپ رسيد. تأليف و تحرير جلد سوم كتاب و تنظيم يادداشت‏هاى شوالى با پيشنهاد تسيمرن به گوتهلف برگشترسر واگذار شد، اما او نيز پس از آن كه چند سالى از عمر خود را بر سر اين كار گذاشت، پيش از آن كه موفق به اتمام جلد سوم شود، در اوت 1933م درگذشت. اوتو پرتسل‏، همكار او در دانشگاه، با افزودن فصل آخر كتاب به آن و يك مقدمه، جلد سوم را در 1938م منتشر ساخت. بدين ترتيب پس از گذشت 68 سال از چاپ اول كتاب، تأليف و چاپ اثرگذارترين تحقيق در باره ‏ى قرآن در نيمه‏ ى دوم قرن نوزدهم و نيمه ‏ى اول قرن بيستم، با تلاش سه نسل از خاورشناسان آلمانى به سرانجام رسيد.