جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتاب «پیاده روی اربعین: تأملات جامعه شناختی» شامل مجموعه مقالاتی با موضوع پیاده روی اربعین است که در ذیل مجموعه «کتاب های سرو» به دبیری و همت محسن حسام مظاهری گردآوری و منتشر شده است. در این مجموعه، نویسندگان که همه به نسل جامعه شناسان جوان ایرانی تعلق داشته و بر مطالعات دین و تشیع تمرکز دارند، سعی کرده اند تا حد امکان بر علایق شخصی و مذهبی خود فائق آمده و از منظر جامعه شناختی و با رویکرد انتقادی، به تحلیل این پدیده بپردازند. «تشیع پساصدام و پایان سندرم حسرت جغرافیای مقدس در تشیع: جامعه شیعی به مثابه جامعه ای در فراق» نوشته جبار رحمانی، «اربعین؛ دانسته ها و نادانسته ها از منظری اجتماعی» به قلم مهدی سلیمانیه، «میزبانان اربعین» اثر احمد شکرچی، «از نهادی شدن آیین اربعین تا عرفی شدن امر قدسی» نوشته محمدرضا پویافر، «حاد واقعیت ژان بودریار؛ بررسی شایعات رسانه ای درباره آیین پیاده روی اربعین» به قلم محسن امین، «دعوت شده ام به زیارت رنج آلود / ادراک و تجربه زیسته زائران پیاده ایرانی در عراق» نوشته ندا رضوی زاده و «اربعین ایرانی؛ رشد تصاعدی آمار ایرانی ها در پیاده روی اربعین: دلایل و پیامدها» تالیف محسن حسام مظاهری، عنوان مقالات کتاب حاضر است.

این کتاب دهمین اثر از مجموعة کتاب‌های سرو است که انتشارات آرما آن را در ۱۲۸ صفحه منتشر و روانه بازار شده است و شامل پنج مقاله می‌شود که به وضعیت نهاد روحانیت در ایران پس از انقلاب می‌پردازد.

مهدی سلیمانیه می‌گوید: ما از یک طرف اعتماد به نفس فرهنگی و اجتماعی برای اینکه مسائل خودمان را به موضوع اندیشه تبدیل بکنیم تا حد زیادی به لحاظ تاریخی از دست داده‌ایم و باید خودمان را در این حوزه‌ها تقویت کنیم و جدی بگیریم و مفاهیم را موضوع اندیشه‌ جامعه‌شناختی قرار بدهیم که این‌ها مربوط به خود نهاد جامعه‌شناسی و علوم انسانی است و با جوامع هم‌سرنوشت خودمان ارتباط بگیریم.

ین پژوهش در پی یافتن پاسخی جامعه‌شناختی برای این پرسش است که: «از زندگی طلاّب چه می‌دانیم؟» در این زمینه، سؤال‌های متعددی مطرح می‌شود که غالباً حول محور ابعاد عینی، وضعیت زندگی روزمرّه و گرایش‌های ذهنی طلاّب سازمان یافته‌ است. هدف اصلی این پژوهش در گام نخست، آن است که ابعاد بیشتری از زندگی طلاّب را بشناسیم، قالبی بودن نوع زیست اجتماعی طلاّب را بشکنیم و تکثّر موجود در واقعیت زندگی آنان را تا حدی درک کنیم. هدف دوم تولید فرضیات جامعه‌شناختی قابل دفاع و برخاسته از واقعیت زندگی طلاب دورة سطح حوزة علمیة قم است که بتواند راهنمای تحقیقات کمّی - تبیینی آتی در این حوزه قرار گیرد. رویکرد روشی انجام این پژوهش، رویکرد کیفی است که در هر مرحله، از فنون متناسبی سود جسته‌است: در مرحلة جمع‌آوری داده‌ها، از دو فن «مصاحبة عمیق نیمه‌ساخت‌یافته» و «مشاهده» (ساخت‌یافته و نیمه‌ساخت‌یافته) و در مرحلة تحلیل داده‌ها، از دو روش اصلی «گروندد تئوری» و «تیپولوژی» (از نوع برساختی) استفاده ‌شده ‌است. نمونة این پژوهش، شامل نه تن از طلاّب دورة سطح مشغول به تحصیل در حوزة علمیة قم و دو تن از استادان و مدیران حوزه می‌شود. در پایان این پژوهش و براساس داده‌های گردآوری شده از میدان تحقیق، دو گونة اجتماعی متمایز طلاّب با عناوین «تیپ نوگرا» و «تیپ سنّتی» نام‌گذاری شدند. این دو تیپ، با وجود نقاط شباهت فراوان، در هفت متغیر با یکدیگر تمایز قابل‌توجهی داشتند: نوع انگیزه‌های طلبه‌شدن (شامل دو بُعد)، سن ازدواج، نوع ابزار تبلیغ دینی، نوع رابطه با فناوری‌های ارتباطی نوین، نوع رابطة اجتماعی با همسر، و دیدگاه دربارة اشتغال همسر.