جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

یکی از منابع تفسیر قرآن روایاتی است که از معصومان(ع) و صحابه به دست ما رسیده است. در طول تاریخ تفسیر نیز برخی مفسران تنها با تکیه بر روایات به تفسیر پرداخته، به گونه‌ای که تفاسیر آنان به تفسیر روایی مشهور شده است. در مقابل، در قرن چهاردهم و اوایل قرن پانزدهم، بهره‌گیری از روایت در برخی از تفاسیر قرآن رو به کاهش نهاده، تا جایی که به تفریط در این باره متهم شده‌اند. از جمله علل کاهش بهره‌گیری از روایت در این گروه از تفاسیر را، می‌توان در گرایش‌های اصلاحی، اجتماعی و سیاسی، و نیز رویکرد علمی به قرآن، رشد و توسعه عقل‌گرایی و در برخی توجه فراوان به روش تفسیر قرآن به قرآن دانست. تفسیر فی ظلال القرآن سید قطب از جمله تفاسیری است که در سده چهاردهم و پانزدهم به خاطر دلایل پیش‌گفته، بهره‌گیری از روایات در آنها کاهش یافته است. با این وجود، روایات در این تفسیر دارای کارکردهای گوناگونی هستند که در این پایان نامه به چند کارکرد مهم آنها اشاره شده است، مانند: بهره‌گیری از روایت در تبیین سبب نزول آیه، شرح قصص قرآن، بیان مکی و مدنی آیات و سور، بیان معنای واژه‌ها و اصطلاحات قرآن، شرح جزئیات آیات الاحکام، و ... . همچنین مفسر فی ظلال القرآن به خاطر دیدگاه تقریباً منفی که نسبت به روایات دارد بسیاری از آنها را هم از نظر سند و هم از نظر متن مورد نقد و بررسی قرار داده‌ است. از این رو، در این پایان نامه به روش‌ها و معیارهای نقد سندی و متنی روایات نیز پرداخته شده است. بررسی‌ها در این تحقیق نشان می‌دهد که نقد متنی روایات در این تفسیر نسبت به نقد سندی از اهمیت بالاتری برخوردار است. برخی از مهمترین معیارهای نقد متنی روایات در این تفسیر عبارتند از: ضرورت موافقت روایت با قرآن، سنت قطعی، دلایل عقلی و مسلمات تاریخی