جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

اخلاق عرفاني سلبي مهم‌ترين بخش انديشه‌هاي مولوي و لائوتسه به شمار مي‌رود. اين دو عارف، پيروان خود را به جنبة سلبي اخلاق و رعايت مؤلفه‌هاي آن نيز دعوت مي‌کنند. از نگاه مولوي و لائوتسه، با تهذيب نفس و ريشه‌کن‌سازي انانيّت و ترک رذايل، راه براي تخلّق به اخلاق الهي و کسب فضايل فراهم‌تر مي‌گردد. سؤال اين است که اخلاق عرفاني سلبي به چه معنا و بر چه مؤلفه‌هايي استوار است؟ وجوه شباهت و تفاوت ميان اخلاق سلبي عرفاني مولوي و لائوتسه چيست؟ اين مقاله با روش توصيفي ـ تحليلي و تطبيقي و با استفاده از منابع کتابخانه‌اي، به بررسي مفهوم اخلاق سلبي عرفاني و مؤلفه‌هاي آن و تطبيق ميان آراي مولوي و لائوتسه از اين منظر مي‌پردازد. اين پژوهش نشان مي‌دهد که ميان اين دو انديشه وجوه تشابه و تمايز وجود دارد؛ چنان‌که هر دو در نظام اخلاقي و تنزيهي‌شان بر دو عنصر «سکوت و نيستي» و «رياضت و کف نفس» به‌عنوان دو امر زمينه‌ساز ورود به سلوک عرفاني خويش تأکيد کردند؛ اما به‌رغم شباهت‌هاي ظاهري، اساس تهذيب و رياضت از نگاه مولوي بر مبناي عشق فطري و جبلّي انسان به خدا استوار است و در اين مسير، از پشتوانة متابعت از شريعت و بهره‌گيري از عقل نيز برخوردار است.

نام خانوادگی دانشجو: رفیعی راد نام: سوسنعنوان پایان‌نامه: بررسی مفهوم عبودیت در قرآن ومقایسه آن با عرفان اسلامیاستاد راهنما: دکتر اشرف میکائیلیاستاد مشاور: دکتر علی غفاریمقطع‌تحصیلی:کارشناسی ارشدرشته:الهیاتگرایش:عرفان اسلامی دانشگاه:محقق اردبیلیدانشکده: علوم انسانیتاریخ دفاع: 29/6/1393تعدادصفحات:135چکیده: یکی از مسائل مهم بشری در ارتباط با آفرینش و خلقت جهان، رابطه ی انسان با خالق می باشد.این رابطه هم در قرآن و هم در منابع عرفانی اسلام به واژه عبودیت تعبیر و تفسیر شده است. این مفهوم تاثیر آشکاری در زندگی و افکار مسلمانان و مومنان داشته است بطوریکه جلوه های آن را در زندگی زاهدان و عرفای مسلمان می بینیم. عبودیت در قرآن به مفهوم مملوکیت و تسلیم و نهایت درجه ی خضوع در برابر خداوند است و اساس نظام تربیتی پیامبران نیز بر همین اصل است. تسلیم خواست و رضای پروردگار بودن و اینکه انسان در تمام امور به مقتضای مملوکیت و عبودیت خویش رفتار نماید. عبودیت در آیین یهود بر پایه ی اطاعت محض از خداوند و در آیین مسیح بر پایه ی محبت با تمام قلب و جان و خدمت به خلق استوار است. در قرآن کاربردهای متعددی برای عبد آمده است، از جمله: « کاملترین وصف برای انسان کامل» و «اساس اسراء و عروج انسان کامل»، «مختار بودن در بندگی » و از لغات مترادف عَبَدَ به معنای عبادت می توان از خَشَعَ، خَضَعَ و نَسَکَ نام برد. واژه های حوزه ی معنایی عبودیت در قرآن شامل حوزه ی معنایی معبود و عابد می باشد. هدف عبادت در عرفان اسلامی نیز از طریق معرفت به حق از حیث اسماء و مظاهرش و علم به مبداء و معاد و آگاهی به حقایق عالم و چگونگی بازگشت آن حقایق به ذات احدی تعریف می‌شود. این هدف با طی مدارج و مقامات سیر و سلوک و عرفان عملی، مقام به مقام و گام به گام میسر می‌شود، و از این منظر انسان کامل کسی است که به سبب ظرفیتی که در ساختار وجودی اش هست می تواند به مقام حقیقی عبودیت و بندگی برسدکه این امر بر متکی بر هماهنگی میان شریعت و طریقت بوده و بر پایه ی پیروی از شریعت و احکام قرآن صورت می‌گیرد. کلیدواژه‌ها: عبودیت، عرفان، شریعت، طریقت، انسان کامل