جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

در این پژوهش سعی بر آن بوده است که با اجتناب از ورود در مسایل کلامی و با نگاه تقریب بین مذاهب اسلامی، تاریخی شفاف از عملکرد اجتماعی و نه فردی خلفای بعد از پیامبر اکرم?در حوزه مسایل اجرایی حکومتی از متون اولیه و قدیم تاریخی استخراج و ارایه گردد.با وجود دلیل عقلی قطعی، مبنی بر ضرورت حکومت، نیازی به تعبد نیست. از این‌رو، آن‌چه از کتاب و سنت ذکر می‌شود در حقیقت بیانات ارشادی است که موید دلیل عقلی قطعی است. در اندیش? اسلامی، رهبری دینی و دنیوی، از یکدیگر تفکیک ناپذیرند و امام، شخصیتی است که این رهبریِ فراگیر و دو جانبه را به عهده دارد. بر این اساس، حاکم اسلامی ـ که امور دین و دنیای مردم را سامان می‌بخشد ـ باید دارای جامعیت بوده و ویژگی‌های متناسب هم با رهبری دینی و هم رهبری دنیوی را دارا باشد. به نظر می‌رسد با توجه به سیاست‌گذاری هر کدام از این حکومت‌ها، جایگاه مسایل مختلف اجتماعی نیز در نزد آنان متفاوت بوده است. امام علی? ، گرچه مُلک‌داری را چیزی جز سیاست ندانسته و حُسن سیاست را موجب دوام حکومت می‌دانند اما معتقدند که ملاک در سیاست، عدالت در تمامی ابعاد حکومت بوده و سیاست نفس، بهترین سیاست‌هاست. ایشان? اگرچه تقوای الاهی را معیار تفاوت افراد در نزد خداوند متعال بیان می‌کنند اما هرگز آن را موجب امتیازات مادی نمی‌دانند. هیچ‌گونه تفاوتی میان سیره و روش پیامبر? با سیره و روش علی? موجود نمی‌باشد. امیرالمومنین علی? به نصوص دینی عمل کرده و هرگز به اجتهاد و قیاس رفتار نمی‌کردند بلکه امور دنیایی را با امور دینی منطبق و همگان را یکسان می‏دانستند، هیچ‏کس را بر نمی‏کشیدند و از مقامش نمی‏کاستند مگر طبق نص کتاب. در بخش اول این پژوهش به کلیات و بررسی مفاهیم پرداخته شده است. بخش دوم، شامل سیره حکومتی امام علی?در حوزه مسایل اجتماعی در زمینه‌های عدالت در تمامی ابعاد آن، آزادی و امنیت می‌باشد. در بخش سوم به سیره حکومتی خلفای پیش از آن حضرت? پرداخته شده و در بخش چهارم نیز تفاوت‌های سیره حکومتی امام علی? و خلفای پیشین در همین حوزه و پیامدهای آن بیان شده است.

موضوع هدایتگری و نحوه صحیح هدایت یافتگی از موضوعاتی است که اهمیت پرداختن به آن را می‌توان جزء بدیهیات دانست زیرا انسان که به قوه عاقله از حیوانات متمایز می‌گردد جز با هدایت یافتن نمی‌توان از این نیرو استفاده درستی بنماید و در واقع تمایز خود را از سایر حیوانات نمایان سازد. در این تحقیق با استفاده از روش کتابخانه‌ای و با راهکار تحلیل محتوا احادیث امام علی (علیه السلام) (که تبعیت از ایشان برای رسیدن به هدایت واقعی مورد تاکید پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) بوده است) برای یافتن انواع روش‌های هدایتگری مورد بررسی قرار گرفت. در ضمن با توجه به تعریف مدیریت و انطباق آن با انواع روش‌های هدایتگری یکی از مهم‌ترین راهکارهای عملی شدن هدایت، نهادینه نمودن تقوا در وجود انسان تشخیص داده شد که با تحقق آن و بدون نیاز به نیروی کنترل‌کننده بیرونی، هر گونه خطا و معصیت قابل جلوگیری خواهد بود. در ادامه با توجه به مضامین جملات و سیره عملی امیرالمومنین (علیه السلام) اصول و روش‌های هدایتگری گوناگونی علاوه بر روش‌های مبتنی بر اصل فوق استنباط گردید که از جمله مهم‌ترین این روش‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره نمود: انطباق با قرآن، پیامبر و اهل بیت (علیهم السلام), عاقبت گرایی, حق مداری, انطباق ظاهر و باطن, آمادگی برای مرگ, عمل گرایی, هدف گیری صحیح, اصلح گزینی, روش زمان‌شناسی, فتنه گریزی, نهادینه نمودن دیدگاه توحیدی با استدلال‌های ساده فطری, اخلاص, روش خودشناسی, اصلاح نیت, تفکر با بصیرت, عمل عقلانی, اولویت‌گذاری, محاسبه نفس, تنظیم قوای باطنی, تذکر, دید ابزاری به مادیات, توکل, ابتلا, شکرگزاری عملی, رقابت در کسب فضایل, قصر أمل, دنیا گریزی, دوری از تفرقه, اسراف گریزی, توجه به کرامت انسان, تغافل, تناسب رفتاری, تجربه محوری, زمان‌شناسی, بلندهمتی, قاطعیت در اجرای فرامین خدای سبحان و ... .