جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

این مقاله به بررسی تطبیقی رابطه دین و اخلاقمیان فلسفه بارکلی و فلسفه غزالی پرداخته است.غزالی به عنوان اندیشمند اشعری مسلک با ملاک حسن و قبح فعل اختیاری انسان را مطابق با فرامین الهی می شمارد و قائل به حسن و قبح شرعی است، اعتقاد غزالی بر اینست که اخلاق گرایی دینی است نه دنیوی. بارکلی بر این باور است که مبانی اخلاقی از دیانت متمایز و جدا نمی باشد و اخلاق و دیانت به هم وابستگی و پیوستگی دارند. بارکلی معتقد است که می توان اخلاق را همچون ریاضیات برهانی و قاعده مند نمود. او رد نظریه حس اخلاقی را اظهار نمود و عامل عقل و نقش ارزنده آن در زندگی اخلاقی را تاکید کرد. بارکلی برای رهانیدن یا بازگردانیدن اصول و مبانی رویکرد دینی و نجات جهان بینی و سپس خود دین درتلاش بوده است. او قائل به جوهر مادی نیست زیرا باعث تباهی اخلاق انسان می شود. یکی از شباهت های بارکلی و غزالی در تلاش برای زنده کردن مفاهیم دینی و برگشت تعقل و فلسفه به روش غیرمادی و دینی می باشد. بارکلی و غزالی در حسن و قبح با هم اختلاف نظر دارند، بارکلی معتقد بود چون حسن و قبح ذاتی است و با عقل قابل تشخیص و عقلانی است و در افعال انسانی فاعل بلاواسطه را خود انسان می داند و لذا بر این باور است که گناهکار مستحق کیفر است و اراده الهی در طول اراده ی انسانی است