جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

اصل خودمختاری یکی از اصول چهارگانه اخلاق زیستی است که برای اولین بار در اعلامیه نورنبرگ و به دنبال جنایات نازی های آلمان در به کارگیری اجباری اسرا برای تحقیق و آزمایش های خطرناک به عنوان یک کد و راهنمای اخلاق در پژوهش و درمان مطرح و سپس در اعلامیه های تکمیلی و بعدی و اسناد بین المللی اخلاق زیستی بر آن تاکید گردید. این اصل در کنار سایر اصول اخلاق زیستی توسط بیشامپ و چیلدرس دو تن از فلاسفه و نظریه پردازان فلسفه غرب - منقح گردید و به عنوان اولین اصل از اصول چهارگانه اخلاق زیستی به جهانیان عرضه گردید تا راهنمایی برای پزشکان و محققان در برخورد با بیماران و آزمودنی های انسانی باشد.از آنجا که در نظام اسلامی ارتباط وثیقی میان فقه و اخلاق وجود دارد و اخلاق نشات گرفته از عقل و وحی و همچنین عقل یکی از منابع فقه است و فقه ناظر بر سرتاسر زندگی انسان و روابط فردی و اجتماعی او است. پس این اصل اخلاقی نیز جایگاهی در فقه دارد که این مقاله به بررسی اصول متناظر با این اصل، قلمرو و مبانی آن در فقه امامیه می پردازد.

اصول چهارگانه اخلاقی که به طور مشترک در اخلاق زیستی و اخلاق پزشکی کاربرد دارند، حاصل همگرایی اندیشمندان حوزه های مختلف اجتماعی و جهانی است که بر محور انسان گرایی شکل گرفته و خاستگاه آن فرهنگ غرب می باشد. هرچند اخلاق زیستی سکولار اصولی را مجسم می سازد که قابل تعمیم جهانی است و به همه افراد و مفاهیم اخلاقی مربوط می شود و به عنوان معیاری برای بررسی معضلات اخلاقی و ارایه الگوی تصمیم گیری در زمینه مباحث اخلاق زیستی مورد توجه است، لیکن از حیث مقارنه و تطبیق در مبانی آن با فرهنگ ها و مکتب های مختلف اخلاقی، دارای تفاوت های اساسی است. این وجوه تفاوت در مکاتب و ادیان ابراهیمی به ویژه مکتب حیات بخش اسلام بیشتر قابل درک است. این مقاله اصول چهارگانه اخلاق زیستی را از منظر فقه و حقوق اسلامی مورد بررسی قرار می دهد و با توجه به روشن بودن ابعاد آن در فرهنگ غربی توجه نگارندگان صرفا معطوف به مطالعه موضوع از منظر فقه و حقوق اسلامی است.