جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

پایان نامه ام با عنوان (حبط اعمال در قرآن از نظر تفسیرهای کلامی نزد فریقین) حبط همان بطلان کار، یا فاسد شدن نیکی است گرچه که خوب به نظر برسد. حبط اعمال از مهمترین مسائلی است که مسلمانان به خصوص عارفان ومفسران وعلمای متخصص در علوم قرآن به آن اهمیت می دهند. در دهها آیه تاکیدی واضح وروشن مکلف را به استحکام ایمان قلبی ودوری جستن از شرک ودروغ ونفاق امر کرده است وهمواره آنان را به اجرای امرهای خداوند ورعایت ادب در محضر رسول خدا(ص)واولیای ایشان که همانا اهل بیت نبوت وطهارت هستند،دعوت می کند. واین زمینه ای شد تا کتابهای تفسیر وعقیدتی دو فرقه -از اهل سنت (معتزلیان،اشعریان،سلفیان،اباضیه) و از شیعه (دوازده امامی،زیدیه،اسماعیلیان)را مورد بررسی قرار دهیم وبه این نتیجه رسیدیم که این مسئله از مسائلی می باشد که در آن اختلاف نظر وجود دارد. معتزلیان معتقد به حبط طاعت در برابر انجام گناه بوده البته اینان نیز در نوع حبط با هم متفاوتند وبرخی به حبط کلی که تمامی نیکی ها رانابود می کند، اعتقاد دارند ودسته ای دیگر نیک وبد را می سنجند ، در هر صورت همگی به ماندگاری گنهکار در جهنم ایمان دارند واین هم نتیجه اعتقادشان به ماندگاری ثواب وعقاب است . واما کسانی همچون اشعریان وغالب امامیه حبط اعمال را نمی پذیرند وهرکدام برای خویش دلیلهایی عقلی ونقلی دارند که بر مبناهایی مختلف پایه گذاری شده است. حبط تفسیری با آنچه که درعلم کلام آمده است متفاوت می باشد؛حبط تفسیری وقرآنی باطل شدن ونابود شدن تمامی کارهای نیکو در اثر شرک وکفر ومرتد شدن وعلی الخصوص نفاق وبالا بردن صدا نزد رسول خدا (ص) است. بنابراین مفسران کلامی سعی داشته تا اعتقادات خویشتن را با تفسیرآیه های قرآنی ثابت کنند.در پایان با بررسی تفسیر آیات نزد دو فرقه به این نتیجه رسیدیم که پایبند بودن به دوازده امام (علیهم السلام) بیانی عملی برای پایبند بودن به متن نبوی اهل بیت(ع) که خداوند رجس وبدی را از ایشان دور ساخته است وپاک ومطهرشان کرده است، می باشد. این همان چیزی است که ادامه ی پیروی از خط نص (متن الهی) ومنحرف نشدن از خط اجتهاد را نشان می دهد.

.

در این پایان نامه، ابعاد مختلف علم وجوه و نظائر و تاریخچه این علم و کارکردهای آن، در علم تفسیر تبیین گردیده و بیست لغت و واژه قرآنی از لحاظ دلالت‌ها و معانی مختلف و اشتراک لفظی از دیدگاه قرآن پژوهان و مفسران شیعه و اهل سنت، به صورت تطبیقی بحث و بررسی شده است. نویسنده سعی کرده تأثیر مهمی را که علم وجوه و نظائر در ریشه‌یابی اصولی و اساسی مفاهیم پنهان مفردات قرآن داراست، به تصویر بکشد و نقش این علم را در فهم دقیق و تفسیر صحیح زوایای پنهان قرآن کریم بررسی نماید. وی در ابتدا به تعریف علم وجوه و نظائر از جهت لغوی و اصطلاحی پرداخته و الفاظ و اصطلاحات مترادف آن را تحقیق نموده است. آن‌گاه فرق بین وجوه و نظائر را با توجه به برخی از نمونه‌ها و مثال‌های قرآنی بیان کرده و ضمن تبیین تعاریف علما و مفسران شیعه و اهل سنت از این علم، اقسام نظائر در اسما، حروف و افعال را بررسی نموده است. در ادامه، فرق بین تفسیر به وسیله وجوه و نظائر و تفسیر با مفردات قرآنی، فرق بین وجوه و نظائر با مشترک لفظی را بیان کرده و اهمیت علم وجوه و نظائر در تفسیر، تاریخچه این علم و نمونه‌هایی از استفاده فراوان مفسران شیعه و اهل سنت از آن را در تفسیر مطرح نموده است. در باب دوم، نویسنده به معرفی برخی از کتاب‌های نگاشته شده از سوی مفسران و قرآن پژوهان شیعه و اهل سنت، در موضوع وجوه و نظائر و دیدگاه‌ها و روش شناسی آنان در استفاده از این علم در تفسیر قرآن، همراه با بیان نمونه‌هایی از تفسیر آنان در این زمینه پرداخته است. نویسنده ضمن معرفی این کتاب‌ها و مولف آن‌ها؛ نمونه‌هایی از استفاده آنان از علم وجوه و نظائر را در کتاب‌های تفسیری و علوم قرآنی آنان بیان کرده است. در باب سوم، دوره های تاریخی استفاده از وجوه و نظائر در تفسیر قرآن و تأثیر ورود این علم را در تفسیر قرآن بررسی نموده و برخی از شبهه های قرآنی را که با استفاده از علم وجوه و نظائر می‌توان به آن ها پاسخ گفت، مطرح و جواب این شبهه ها را ارائه کرده است. در باب چهارم، به تجزیه و تحلیل بیست واژه قرآنی و روش استفاده از علم وجوه و نظائر و مفهوم آن‌ها از منظر مفسران شیعه و اهل سنت پرداخته است.