جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

یکی از مسائلی که در طول تاریخ نظر عده‌ای از قرآن‌پژوهان و مفسران را به خود جلب نموده، بحث در زمینه مفاهیم، مضامین و آیات و سوره‌های بنیادین و کلیدی قرآن کریم است که نقشی اصیل، مرجع و گاه جامع در تفسیر برخی آیات دیگر دارند. این دغدغه در میان آنان منجر شد که هر یک، اصطلاحاتی را برای این مفاهیم و آیات و سوره‌ها برگزینند. این تحقیق با روش تحلیلی، به کتاب‌ها و آثار قرآن‌پژوهان از قرن پنجم هجری تا دوره معاصر مراجعه و اصطلاحات متعدد در این زمینه را استخراج و تحلیل نموده و به چیستی و مؤلفه‌های عناوین وضع‌شده توسط آنان پرداخته و به برخی نکات اشتراک و افتراق آنها دست یافته است. بررسی‌ها نشان داد که با شش واژه برای نشان‌دادن مفاهیم و آیات برگزیده قرآن مواجهه‌ایم که عبارت‌اند از: 1- محکم، 2- جواهر، 3- افضل و فاضل، 4- کلید، 5- مضامین اصلی، 6- غرر آیات. یکی از مؤلفه‌های مشترک همه اصطلاحات شش‌گانه «توحید» است که مهم‌ترین مبنای تربیت اخلاقی قرآن می‌باشد.

پژوهش حاضر مشتمل بر شش بخش با این عنوان هاست: بخش اول، خسران: معنای لغوی و اصطلاحی خسران، خسران در قرآن، معانی مختلف واژه ی خسران در قرآن؛ بخش دوم، انواع خسران: خسران دنیوی، خسران آخرتی، خسران دنیا و آخرت، خسران حقیقی، خاسرترین افراد؛ بخش سوم، موضوعات زیان کاری: انسان و زیان کاری، اسلام و زیان کاری، خسران و زیان غیرمسلمان در آخرت، خسارت اهل کتاب با کفر آگاهانه به پیغمبر اسلام(ص)، قرآن نسبت به ستمگران خسارت و زیان است؛ بخش چهارم، موارد زیان کاری: زیان کاری مرتدان، خسران مشرکان، زیان کاری مکذبان، زیان کاری کافران، زیان کاری قاتل، زیان کاری جسارت (جسارت به والدین صالح)؛ بخش پنجم، عوامل خسران: اضلال الهی خسارتی جبران ناپذیر، غفلت از معارف قرآن عامل خسارت و حسرت آخرت، زیان کاری شکنندگان عهد خدا، کفر و شرک و تکذیب آیات الهی، خسارت حزب شیطان، خسارت نافرمانی خدا، بی توجهی به اثر اعمال، دلبستگی و سرگرمی به امور دنیا باعث خسران؛ بخش ششم، طرق پیش گیری و نجات از خسران: برنامه ی چهار ماده ای قرآن برای نجات از خسران عظیم (اشاره به سوره ی عصر: ایمان، عمل صالح، تواصی به حق، تواصی به صبر)، آمرزش و رحمت الهی راه نجات از خسران.