جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

نگارنده در مباحث مقدّماتی به بررسی درباره حدیث، مفهوم کذب و وضع، اجزای حدیث و اهمّیت شناسایی حدیث «موضوع»، پرداخته است. در بررسی کارکرد«معیار عقل» برای تشخیص حدیث موضوع، دیدگاه دانشورانی همچون: خطیب، غزّالی، ابن صلاح، ابن قیّم و سیوطی ارائه شده است. همچنین در بررسی کارکرد «معیار قلب» برای شناخت حدیث موضوع، دیدگاه موافقان و مخالفان این معیار، مورد بحث قرار گرفته است. معیار راوی، سومین معیاری است که در این پایان نامه مورد نقد و بررسی قرار گرفته است. در فصلی دیگر، میزان کارکرد معیار قرآن برای بازشناخت احادیث موضوعْ بررسی شده و نگرش صاحب نظران در چگونگی ارتباط قرآن با حدیثْ ارائه شده است. همچنین عرضه حدیث بر سنّت مشهور و خبر واحد، معیاری است که مورد نقد و بررسی قرار گرفته است. نگارنده، در بخش پایانی رساله، تألیفات اختصاصی در زمینه احادیث موضوع را معرّفی کرده و کتاب المنار المنیف ابن قیّم جوزی و قواعد مورد استثنای او را به تفصیل، مورد نقد و بررسی قرار داده است. پیچیدگی غیر متعارف مباحث، فقدان نظامواره تحقیق، نامشخّص بودن دیدگاه های نگارنده به صورت روشن، سردرگمی در نحوه ارائه مباحث، و فقدان فهرست گویا، از کاستی های جدّی این پایان نامه است.

این رساله در سه فصل با این مباحث تنظیم و تدوین شده است: فصل اول، سیر تاریخی پدیده ی شرک: علل و عوامل ظهور پدیده ی شرک، آرای تحلیلی مفسران از آن، شرک در نخستین فرزندان آدم، شرک در قوم نوح، مشرکان قوم هود، علل رویکرد بشر به بت پرستی، شرک قوم ثمود، شرک فرعونی، شرک در بنی اسرائیل، شرک نزد مسیحیان، مشرکانی که در قرآن ذکر نشده اند، مواضع دیانت های آسمانی قبل از اسلام نسبت به شرک؛ فصل دوم، شرک از دیدگاه قرآن: وضعیت شرک آمیز اعراب در آستانه ی ظهور اسلام، تعریف شرک از دیدگاه قرآن، علل ظهور شرک از دیدگاه قران، اوصاف مشرکان در قرآن، اوضاع و احوال اعتقادی مشرکان از دیدگاه قرآن، اوصاف و احوال مشرکان در آخرت، انواع کیفرهای مشرکان، مفاهیم کلی کیفرهای دنیوی مشرکان، کیفرهای اخروی مشرکان، انواع برخوردهای قرآنی با پدیده ی شرک، نشانه های اصیل برنامه ی جهادی اسلام بر ضد مشرکان و کافران؛ فصل سوم، شرک از دیدگاه سنت: سخنان پیامبراکرم(ص) درباره ی شرک، گناه شرک، کیفر شرک.

در این رساله تفسیر «کنز التفاسیر»، اثر علی بن جعفر استرآبادی از علمای قرن سیزدهم تصحیح و تحقیق شده است. در آغاز مقدمه ای در شرح حال مؤلف آمده است. اثر تحقیق شده به واقع نوعی غریب القرآن است که به ترتیب الفبایی و بر اساس شکل موجود کلمات در قرآن به شرح لغات غریب قرآن پرداخته است.

این رساله ابتدا مروری بر زندگی در خشان امام چهارم (علیه السلام) داشته، سپس به معرفی مرحوم شیخ صدوق پرداخته و بعد متن اصلی رسالة الحقوق را طبق نقل خصال مرحوم صدوق آمده و پس از آوردن سند ترجمه یکجای متن نیز پس از نقل آن صورت گرفته است. در آخر هم در مورد هر حقی که در رساله آمده احادیث مناسب با ذکر مدرک و برخی موارد نیز آیاتی از قرآن مجید آمده است.