جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کرامت صفتی است در ذات انسان که به معنای برخورداری انسان از اعتلای روحی و تمایل او به امور ارزشمند و شریف و انزجار و دوری گزیدن وی از امور پست و حقیر می باشد. بنابراین، در مقابل خواری و پستی قرار می گیرد. اما عزت به معنای صلابت، نفوذناپذیری و برخورداری از روحیه ای محکم و استوار است. در حقیقت به کسی که مانع نفوذ پستی ها و آلودگی ها در جان و روحس می گردد عزیز گویند. نفس نیز به معنای خود و من است و در معنای عام آن به هرچیزی که دارای وجود و هستی باشد نفس گفته می شود مثلاً نفس نباتی، نفس حیوانی، نفس ناطقهو اما، نفس انسان حقیقتی است مجرد ونامحسوس که به تعبیر فلاسفه جوهری است ذاتاً مستقل ومتکی به خود اما در فعل نیازمند به ماده می باشد و با جسم هماهنگی و ارتباط تنگاتنگی دارد. نفس دارای مراتب و شؤون مختلفی است که فطرت یکی از این شؤون است و تمایل به امور شریف و عزیز و گرامی نیز از گرایش های فطری نفس انسان است. قرآن کرامت انسان را به مقام خلیفه الهی وی و تعلیم علم تمامی اسماء و صفات خود به این موجود زمینی و راز به فعلت رسانیدن این شأن ذاتی را در تقوای الهی می داند. همچنین قرآن عزت را به خداوند و رسولش ومؤمنان اختصاص داده است و این بیانگر آن است که تنها از طریق ایمان می توان به عزت راه یافت. ونیز رابطه عزت راه یافت. ونیز رابطه عزت انسان با عزت خداوند همان رابطه فقر انسان و غنی خداوند است. بین نگرش قرآن ودیدگاه معصومین_علیهم السلام_تفاوتی وجود ندارد. زیرا سنت معصومین-علیهم السلام_وآیات وحی هر دو کرامت انسان را به تقوای الهی می دانند. بنابراین معصومین_علیهم السلام-تأویل گر و مفسر آیات قرآن کریم هستند و رفتار وگفتار آنان سرشار از جلوه های عزتمندی و کرامت می باشد. برخورداری از نگرش توحیدی و افکار و اندیشه های صحیح و منطقی اساسی ترین گام در راه حرکت به سوی کرامت است و کسب فضایل اخلاقی مانند صبر، صداقت، شجاعت، غیرت، تواضع و . . . و همچنین عمل به دستورات قرآن کریم و معصومین_علیهم السلام_از اصلی ترین راه های رسیدن به کرامت است. خداوند آنجا که انسان با ارتکاب گناهان احساس ذلت و یأس می نماید راه توبه و بازگشت از مسیر پستی ها به سوی کرامت ها را برای انسان گشوده است و با امتحانات پی در پی راه کرامت را فراروی ما قرار داده است. توجه به مسئله ی تعلیم و تربیت چه زمانی که فرد خود باید به تربیت خود بپردازد و نفس خود را تزکیه نماید و چه آنجا که والدین و مربیان باید به تربیت انسان ها بپردازند نیز از عوامل زمینه ساز رسیدن به کرامت نفس می باشد. اما اموری که موجب سقوط و انحطاط انسان در پستی ها می گردد شامل رذایل اخلاقی مانند حسد، دروغ، تمسخر دیگران و نیز سرکشی از دستورات خداوند است. جهل ونادانی نیز می تواند حتی در مواردی مانند فقر و بیسوادی و نقص جسمی که در کاهش عزت نفس انسان ندارد این امور را از جمله مهمترین عوامل آسیب زای عزت نفس سازد که برای مقابله با این مشکل با جهل و نادانی مبارزه شود. عزت نفس آثار فردی بسیاری را به دنبال دارد که مهم ترین آن اعتماد به نفس مثبت است که خود موجب نشاط، پویایی، خلاقیت و موفقیت فرد می شود همچنین دوری جستن از گناهان و توجه به عظمت وعزت و شکوه خداوند نیز از آثار مثبت توجه به کرامت نفس است و در اجتماع نیز موجب خود کفایی و پیشرفت همه جانبه، تامین بهداشت روانی و امنیت افراد جامعه وحفظ استقلال کشور و جلوگیری از آثار سوء تهاجم فرهنگی می شود. غفلت از کرامت نفس و فقدان عزت نفس موجب بروز مشکلات بسیاری برای فرد می شود که بزرگترین آ عقده ی حقارت است که خود، افسردگی احساس پوچی و ناکامی را به دنبال دارد و نیز موجب می شود که فرد به امور کاذبی چون تجمل گرایی، ثروت اندوزی، و جاه طلبی گرایش پیدا کند و از ارزش های واقعی فاصله بگیرد. عدم امنیت اجتماعی، وابستگی به سایر جوامع، سلطه استعمار گران، رواج فساد و بی بند و باری نیز گوشه ای از اثار سوء اجتماعی فقدان عزت نفس در جامعه است. انسانهای با کرامت را می توان با رفتارهایی که متمایز از دیگران است شناخت مانند تغافل در مقابل خطاها ولغزش های افرادی که قابل اصلاح و هدایت هستند، عشق و محبت سرشار آنان به خداوند یگانه، تامین نیاز محتاجان قبل از درخواست آنها، عفو و گذشت با وجود داشتن قدرت انتقام، رعایت ادب و احترام در مقابل جاهل و بی ادب و بسیاری اوصاف کریمانه دیگر.

این پایان نامه تحت عنوان « عدالت اجتماعی از منظر امام علی(علیه السلام) به بحث پیرامون مسائلی از جمله چیستی عدالت، تبیین مفهوم عدالت اجتماعی در بیان علوی، اصول عدالت اجتماعی از نگاه حضرت، بیان سیاست های امام علی(علیه السلام) در راستای اجرای عدالت و نیز به طرح ابعاد، موانع، زمینه ها و آثار اجرای عدالت اجتماعی می پردازد. مطالب این تحقیق تکیه بر معارف ارزشمند نهج البلاغه و دیگر سخنان امیرالمؤمنین و نیز برخی آیات و روایات دارد. ضرورت این تحقیق هنگامی آشکار می شود که بدانیم عدم شناخت مباحث مربوط به عدالت، خود یکی از عوامل وجود بی عدالتی در جامعه می باشد. همچنین در این تحقیق رسیدن به اهداف خاصی مورد نظر است. از جمله تبیین دقیق مفهوم عدالت اجتماعی از دیدگاه حضرت علی(علیه السلام) و بهره گیری از سیاست های امام در اجرای عدالت. عدالت در لغت، به معنای دادگری و در اصطلاح به معنای دادن حق به صاحب حق و نیز هر چیزی را در جای خود نهادن است. برخی از مترادف های عدالت عبارتند از: قسط و مساوات و نیز دو واژه ظلم و تبعیض از جمله متضادهای واژه عدالت می باشند. عدالت در ابتدا به دو نوع فردی و اجتماعی تقسیم می شود و عدالت اجتماعی نیز که موضوع این تحقیق است به انواع مختلف از جمله عدالت سیاسی، اقتصادی، قضایی و فرهنگی قابل تقسیم است. در تبیین مفهوم عدالت اجتماعی، اهمیت جامعه در اسلام مطرح است. طوری که بسیاری از احکام اسلام به روال جمعی تنظیم شده است. اجرای عدالت نیاز به شرایط و زمینه هایی دارد. از جمله رعایت حقوق انسان ها، تأمین نیازهای عمومی و اساسی مردم، برخورد قاطع با عدالت گریزان و نظارت بر عملکرد کارگزاران حکومت. از جمله موانع تحقق عدالت اجتماعی نیز می توان تبعیض، سودجویی و هرج و مرج اجتماعی را ذکر کرد. دوام حکومت، اصلاح مردم و از بین رفتن فقر و ناداری در شمار مهم ترین آثار اجرای عدالت اجتماعی می باشد. همچنین توجه به دو نکته که در متن تحقیق به اثبات خواهد رسید نیز ضروری به نظر می رسد. 1- رهبری جامعه به عنوان رکن اصلی حکومت با تقویت ملکه عدالت در درون خود و نیز رفتار قاطع با عدالت گریزان و همچنین اعمال سیاست های دقیق می تواند نقش بسیار مؤثری در اجرای عدالت داشته باشد. 2- اصلاح مردم در گرو اجرای دقیق عدالت است و تا وقتی در جامعه بی عدالتی باشد انتظار اصلاح کامل مردم نیز بی فاید خواهد بود. روش تحقیق در این پژوهش بر اساس نگرش « تاریخی- کاربردی» و بر اساس راهبردها « توصیفی» و البته تا حدودی تحلیلی و از جهت راهکارها از نوع « کتابخانه ای- ترکیبی و سیستمی» می باشد. منابعی که در این پژوهش مورد استفاده قرار گرفته، عبارتند از: نهج البلاغه، کتاب های تفسیری مانند مجمع البیان و نمونه، کتاب های روایی مانند غررالحکم، وسائل الشیعه و بحارالانوار، لغت نامه ها مانند مجمع البحرین، لسان العرب و دهخدا و سایر کتب و مقالاتی که منعکس کننده دیدگاه های صاحب نظران در این مقوله می باشد. کلید واژه های این تحقیق نیز عبارتند از: عدالت، عدالت اجتماعی، جامعه، مساوات، حق و ظلم.