جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

سه شیوۀ انتخاب اهل حلّ و عقد، استخلاف و قهر و غلبه، در اندیشۀ سنّتی اهل سنّت و جماعت به‌عنوان راه‌های استقرار حاکم و انعقاد حکومت در نظر گرفته شده است. شیوۀ قهر و غلبه در استقرار حاکم در حالی ازنظر برخی اندیشمندان اهل سنّت بدون هیچ قید و شرطی با استناد به برخی احادیث و سیرۀ برخی صحابه پذیرفته شده که به نظر می‌رسد این نظر با آیات قرآن، احادیث نبوی و سیرۀ برخی دیگر از بزرگان صحابه و تابعین منافات دارد. بعضی متفکران اهل سنّت برای توجیه شیوۀ قهر و غلبه، به قاعدۀ «الضرورات تُبیح المحظورات» و یا قاعدۀ «لا ضرر» تمسّک نموده‌اند؛ اما به نظر می‌رسد استناد به این قواعد نیز ناتمام است. علاوه بر آن، معتزله نیز این شیوه را در نصب امام نپذیرفته‌اند. بر این اساس، در این مقاله تلاش خواهد شد ضمن اشاره به ادلۀ مورد استناد برای توجیه شیوۀ قهر و غلبه در اندیشۀ سنّتی اهل سنّت، این ادلّه مورد تحلیل و ارزیابی قرار گیرد.

تعیین امام از سوی خدای متعال، و صدور نص بر آن توسط رسول اکرم صلی الله علیه و آله، از مسائل چالشی و بحث برانگیز میان مسلمانان است. مقاله حاضر پس از تبیین معنای نص در لغت و اصطلاح، در پی تبیین و تشریح منزلت و جایگاه نص در تعیین امام و اعتبار یا عدم اعتبار راه های دیگر در این مسأله نزد فرق اسلامی است. معتزله نظر اهل حل و عقد را در تعیین و نصب امام پذیرفته و اعتبار تنصیص در تعیین امام را توسط امام پیشین در غیر پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله قبول کرده اند. علاوه بر راه های مورد قبول نزد معتزله، اهل حدیث و اشاعره قهر و غلبه را هم در تعیین امام ذکر کرده اند. امامیه تعیین امام را تنها به نص مشروع دانسته و برای اثبات نظر و عقیده خود به برهان ها و دلیل های عقلی و نقلی تمسک نمودند.

مباحث این پایان نامه عبارتند از: حج و اهمیت آن از دیدگاه قرآن، مکه و کعبه، جنبه های اجتماعی حج،نظام حج در اسلام، آثار اجتماعی حج، نگرشی اجتماعی به اعمال حج.

مباحث این پایان نامه عبارتند از: چگونگی تشکیل اجتماع، انسان و اجتماع، اسلام و اجتماع، کارکردهای اجتماعی دین، نهاد خانواده و ازدواج، نهاد حکومت،نهاد اقتصاد، هنجارهای اجتماعی، حقوق اجتماعی،مسائل اجتماعی.