جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

پژوهشگران معاصر پس از انتشار کتاب استعاره­هایی که با آنها زندگی می­کنیم، اثر لیکاف و جانسون، نظریة ایشان را مبنای کار خود قرار دادند. استعاره با این رویکرد، فرایندی ذهنی و انتزاعی محسوب می‌شود. با توجه به اینکه در متون دینی بیشترین فراوانی در مفاهیم انتزاعی وجود دارد، بی‌شک مهم‌ترین منبع جهت دست‌یابی به روایت‌های معصومان‰، کتاب شریف کافی است. شیخ کلینی این کتاب را بر سبک جوامع حدیثی گردآوری کرده است؛ بدین صورت که در بردارندۀ مفاهیم و موضوعات مختلفی است. نگارندگان مقاله با روش کتابخانه‌ای- اسنادی برمبنای نظریة ارائه شده توسط لیکاف و جانسون، ابتدا استعاره‌ها را از سراسر کتاب کافی استخراج کرده و سپس با روش تحلیل محتوا، میزان بهره‌گیری معصومان‰ از این ابزار بیانی و ذهنی را در موضوعات مختلف به دست آوردند. در نهایت نیز به تحلیل پیکره‌ای و معرفی پربسامدترین حوزه‌های مبدأ و مقصد پرداخته شد.

مراد از مثل در این پژوهش، خلاصه‌شدۀ داستان در قالب تشبیه است. درحقیقت مثل، نوعی استدلال در خدمت اثبات موضوعی است که عموماً ذهنی و عقلی است. مثل، ترسیم خیال است که در وهم حالت تجسد پیدا می‌کند؛ به‌گونه‌ای‌که شنونده شخصاً در معرکه حضور دارد. حوادث را از نزدیک مشاهده می‌کند. بدون تردید خداوند از پنهانی‌های روان بشری آگاه و مطلع است؛ به همین دلیل مثل‌های دینی به مراتب بهتر از دیگر امثال بیان‌کنندۀ حقایق پنهانی و غیرمادی است. مثل‌های دینی با ایجاد مشابهت و همگونی میان معانی معقول و اشیای محسوس به معانی تجسم می‌بخشند تا از رهگذر آن معانی دینی هرچه بیشتر به فهم و ادراک مخاطبان نزدیک‌تر شوند.این پژوهش از روش کتابخانه‌ای - اسنادی استفاده شده و با تکیه بر روش کیفی از نوع تحلیل محتوایی - استنباطی در پی آن است تا گامی هر چند اندک برای بسترسازی در زمینۀ گفتگوی ادیان بردارد؛ به همین دلیل در این پژوهش در وهلۀ نخست موضوعات امثال قرآن کریم و عهد جدید بررسی شده است؛ بدین صورت که بیشترین تعداد امثال در قرآن به مسئلۀ توحید و شرک و در عهد جدید به توصیف ملکوت خداوند اختصاص دارد و از لحاظ اقسام مثل، مثل‌های قرآنی تنوع بیشتری نسبت به مثل‌های عهد جدید دارند و به‌ترتیب در قرآن، رمزی، قیاسی، فردی، تاریخی و توصیفی‌اند؛ اما در عهد جدید به‌صورت رمزی، توصیفی، قیاسی و تاریخی‌اند. مراد قسم مثل فردی است، امثال به فردی، رمزی، قیاسی، تاریخی و ...

مسئله جمع و تدوین قرآن کریم و اصول حاکم بر آن، از مسائل مهّم علوم قرآنی و اسلامی است. به این موضوع از نظرگاه‌های مختلف نگریسته شده است. این مسئله در همه‌ی ادوار تاریخی، محققان و اندیشمندان اسلامی و حتی در قرن معاصر مستشرقین را به تکاپو در این رابطه وادار نموده است. البّته در آغاز باید توجه نمود که این بحث صرفاً یک بحث علوم قرآنی مستقل نیست، بلکه بحث‌های علوم قرآنی دیگری مانند مسئله توقیفیت آیات و سوره-ها و مسئله تحریف و... را تحت الشعاع خویش قرار داده است. به جرأت می‌توان گفت از اهّم مباحث علوم قرآنی است که در بین فریقین درباره آن نظرات ضد و نقیضی وجود دارد. عده‌ای معتقد به جمع قرآن در زمان رسول(ص) و عده‌ای دیگر بر این باورند که قرآن در زمان خلفا جمع گردیده است؛ البته، هر کدام از طرفین جهت اثبات مدعای مورد نظرشان، ابزارها و شیوه‌های متفاوتی را به یاری می‌طلبند. افق نگاه محقق در این پژوهش، تکیه بر روایات‌ جمع قرآن در زمان خلفای سه‌گانه دارد. بر این اساس که این روایت‌ها را از جوامع روایی، به ویژه اهل سنت گرد آورده و با استناد به شواهد و قرائن مستند بین فریقین و علی‌الخصوص اهل سنت به تحلیل و اعتبار سنجی این روایت‌ها پرداخته است.از تحلیل و اعتبارسنجی روایات دوران خلافت ابوبکر و عمر این چنین برداشت می‌شود، که این روایات در اصل، در برگیرنده معنایی مشترکی از جمع قرآن کریم می باشد؛ که به تبع آن ضوابط و معیارهای سنجش مشترکی برای تحلیل این روایات بهره گرفته شده است. اما، با توجه به ویژگی های خاص زمان عثمان و ضوابط و معیارهای فقه الحدیثی، روایات جمع قرآن در این دوره مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته که در پی آن، معنای متفاوتی از جمع قرآن در زمان ایشان استنباط می گردد؛که آن را از سایر دوره ها متمایز می نماید. به این ترتیب علاوه بر اعتبار سنجی روایات این دوره، تحلیلی بر اقدام بدیع عثمان نیز در فصل آخر صورت گرفته است تا ابعاد متفاوت این اقدام، اعم از زمان، تعداد، منابع، واکنش ها و... مورد کنکاش و واکاوی قرار دهد. این پژوهش با شیوه کتابخانه‌ای- اسنادی به استخراج احادیث جمع آوری قرآن در زمان خلفای سه‌گانه از منابع اصلی حدیثی اهل سنت پرداخته و سپس با روش توصیفی تحلیلی، با استفاده از ابزارهای نقد حدیث (نقد سندی و متنی) درصدد نقد و اعتبار سنجی این روایت‌ها است.

این پژوهش به تأثیر قناعت در آرامش در قرآن و حدیث می‌پردازد.مباحثی از جمله قناعت، عوامل ایجادزمینه برای قناعت و شیوه های دستیابی و تقویت آن، آثار سوء قانع نبودن، دلایل پذیرش قناعت، آرامش و انواع آن، آثار قناعت در آرامش است. هدف این پژوهش یافتن راهکار مناسب برای دوری از حرص و طمع، رسیدن به آرامش در زندگی ناشی از قناعت، تهذیب نفس،سربلندی و عزت در دنیا و رسیدن به سعادت و خوشبختی در سایه قناعت است.این پژوهش بصورت توصیفی، تحلیلی و کتابخانه ای است که بر داده های قرآنی و روایی مبتنی است.یافته های این پژوهش ضرورت توجه به اهمیت قناعت از دیدگاه لغت شناسان، علم اخلاق، قرآن و روایات، عوامل ایجاد و دلایل پذیرش قناعت، آثار سوء قانع نبودن، زمینه های مقابله با حرص و طمع و پدید آمدن آرامش، حس رضایت از خدا، رشد روحیه امیدواری، قناعت آرامش دنیا و آخرت، پرهیز از اسراف رسیدن به آرامش، سربلندی در دنیا ناشی از قناعت عاملی برای آرامش، قناعت آرامش و بی نیازی نفس و جان، عمر طولانی ثمره قناعت در آرامش، فزونی نعمت و مهمتر از همه رهایی از فقر از ثمرات قناعت است.