جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

پس از ظهور تجدد در غرب، پیامدهایش به آن منطقه از جهان محدود نگردید، بلکه سایر جوامع از جمله ایران را نیز تحت تأثیر قرار داد. در مقابل پدیده تجدد، سه نوع عکس‏العمل پیدا شد: عده‏اى شیفته و شیداى آن شدند، گروهى دیگر آن را طرد کرده، به دیده تنفر نگریستند و دسته سومى خواستار برخورد منطقى و عاقلانه با آن شدند. با توجه به این مطالب، این مقاله در دو بخش ارائه شده است: در بخش اول، تعریف مدرنیته و دیدگاه‏هاى برخى از اندیشمندان درباره آن و نیز ابعاد تجدد و شاخص‏هاى آن مانند اومانیسم و عقل گرایى و امواج تجدد بیان شده است؛ بخش دوم، تأثیر پدیده مدرنیته در ایران در بُعد گرایش و شیفتگى را مورد توجه قرار مى‏دهد و سپس به بُعد دوم تأثیر، یعنى ایجاد تنفر و انزجار اشاره مى‏کند.

هرمنوتیک (Hermeneutics) در تعریفى ابتدایى، علم تعبیر، تفسیر و تأویل، نام گرفته است. هرمنوتیک به معناى تعبیر و تفسیر براى دستیابى به معناست. این واژه در فارسى «زندآگاهى» نیز ترجمه شده است.پل ریکور، هرمنوتیک را فن تشریح و توضیح نمادها بخصوص نمادهایى که معنى صریح دارند مى‏شناسد.او در مقاله «رسالت هرمنوتیک» تعریف زیر را تعریف کارآمدى از هرمنوتیک تلقى مى‏کند: هرمنوتیک نظریه عمل فهم است در جریان روابطش با تفسیر متون.

تقارن سال 1378 با یکصدمین سال تولد امام خمینى(ره) که به نام او نامگذارى شده است، فرصتى براى باز اندیشى در آثار ایشان فراهم آورده است. آن احیاگر بزرگ دین و مصلح بیدار قرن با باورى عمیق نسبت به جامعیّت و توانایى اسلام، خط بطلان بر تئورى جدایى دین از سیاست کشید و با تکیه بر توده‏هاى عظیم مردمى، انقلاب اسلامى را بامهارتى استثنایى در نظام دو قطبى جهانى رهبرى و هدایت نموده، رژیم پهلوى را در هم شکست و جمهورى اسلامى ایران را بنیان نهاد. محرومان، مستضعفان، پا برهنه‏ها، کوخ نشینان، زاغه نشینان و در یک کلام «طبقات پایین اجتماع»،از جمله مسایلى بود که حمایت و دفاع از آنان، بخش مهمى از توجه امامِ مستضعفان و محرومان را به خود معطوف داشته بود. تا جایى که آنان به عنوان پرچمداران اسلام ناب محمدى (ص)در مقابل اسلام آمریکایى مطرح گردیدند.

دراین مقاله، تحوّل بنیادی و علمی که توسط امام خمینی(ره) قبل از شکل گیری انقلاب اسلامی به‌منصّه‌ی ظهور رسید، مورد تحقیق و بررسی قرار گرفته است. این تحوّل که از آن به ‌انقلاب علمی تعبیر شده است، در برابر پارادایم سکولار رژیم پهلوی شکل می‌گیرد و به ‌طور جدّی آن را به‌چالش می‌کشد. کانون این انقلاب، سیاسی و اجتماعی دانستن جوهره‌ی دین است؛ بر خلاف گزاره‌ی اصلی نگرش علمی غالب که آموزه‌های دینی را متوجّه اخلاق فردی یا حتّی گاهی آن را منسوخ می‌پنداشت. امام خمینی(ره) توانست سرشت سیاسی اجتماعی آموزه‌های دینی را به‌گونه ای تبیین نماید که جای هیچ گونه تردیدی در این باره باقی نماند و دیدگاه مدّعیانِ حاکم مبنی بر جدایی دین از سیاست به‌حاشیه رانده شود.

طی سال‌های 1357ـ1341،گفتمان‌های سیاسی متفاوتی نقش آفرین صحنه‌ی تحولات ایران بودند. با توجه به خصوصیت شکل دهی گفتمان‌ها به فهم و تصور از واقعیت و تأثیر آن در حوزه‌ی گفتار و رفتار، موضوع بررسی می‌شود. پرسش اصلی مقاله این است: گفتمان‌های فعال در عصر قبل از پیروزی انقلاب اسلامی ایران (1357ـ1341) کدامند و گزاره‌‌های مقوّم آنها چه بوده است؟ معرفی شش گفتمان سیاسی به همراه مفاهیم، گزاره‌ها وتشکل ها هر کدام محتوای این مقاله را تشکیل می‌دهدکه با شیوه‌ی تحلیل گفتمان (Discourse) ارائه می‌شود.