جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

مقاله، به‌ اختلافی‌ بودن‌ مفهوم‌ خشونت، رابطه‌ قدرت‌ با قانون، حقوق‌ با واقعیت، گریزگاههای‌ فراقانونی‌ در حقوق‌ بین‌الملل‌ نسبت‌ به‌ اعمال‌ خشونت‌ و جنگ، خشونتهای‌ قانونی‌ حاکم‌ بر حقوق‌ بشر، اشاره‌ کرده‌ و سپس‌ نمونه‌های‌ متعددی‌ از اختیارات‌ فراقانونی‌ برای‌ اعمال‌ خشونت‌ در جهت‌ مصلحت‌ نظام‌ و ضرورتهای‌ اجتماعی‌ را در قوانین‌ مدنی‌ آمریکا، انگلیس، فرانسه، آلمان، ایتالیا، بلژیک‌ و سوئیس‌ نشان‌ می‌دهد.

در بررسی مبانی مجازات های بدنی در جمهوری اسلامی ایران با توجه به این که زیربنا و شالوده قوانین جزایی ایران خصوصاً در مبحث مجازات های بدنی، احکام شرعی و فقه امامیه می?باشد، در این تحقیق ضمن بررسی نظرات متکلمین و فلاسفه اسلامی در خصوص انسان و ابعاد وجودی او که بی شک در تعیین مفاهیم حقوقی انسانی (که مصداق بارز آن مجازات بدنی است) اثر دارد، مبانی نقلی و آیات و روایاتی که ملاک وضع مجازات بدنی قرار گرفته اند، نیز نقل گردید و ضمن بررسی برخی روایات و تفاسیر برخی آیات که در آنها از فلسفه وضع و تشریع این نوع مجازات سخن رفته، دریافتیم که انسان در ایدئولوژی اسلامی موجودیست دارای ابعاد روحانی و جسمانی و این ساحت ها به دلالت برهان های عقلانی فلاسفه و ادله قرآنی و روایی ارتباطی مداوم و دوسویه برهم دارند. به نحوی که سلب هر یک از این ابعاد از انسان و یا نفی ارتباط این ابعاد با یکدیگر به معنای مرگ و نیستی انسان خواهد بود. چنانچه روح از انسان سلب شود پیکری مرده از او باقی خواهد ماند که فرقی با اشیاء ندارد و اگر جسمانیت انسان نفی شود و او را موجودی مجرد محض بنامیم، آنگاه در زمره فرشتگان درخواهد آمد و نه انسان مختار مجسم مسجود فرشتگان!با توجه به نقطه مشترک نظریات ارائه شده در فلسفه و کلام اسلامی می?توان اذعان داشت که انسان موضوع بحث در نظرگاه دینی موجودی است روحانی - جسمانی که جسم و روح او هر دو عطیه خالق بوده و بستر کمال انسان را برای او فراهم می کنند و استعدادهای منبعث از ترکیب جسم و روح، قابلیت رشد را به انسان می دهند. البته همان گونه که ذکر آن رفت در این امر و کیفیت ترکیب و تأثیر این دو مولفه و ساحت، دیدگاه های مختلفی در اندیشه فلاسفه اسلامی وجود دارد اما آنچه در آن تردیدی نیست، اثرپذیری آن دو از یکدیگر است. اگر نظر مشهور فلاسفه اسلامی ملاک قرار گیرد در تمامی نظرات چه آنان که قائل به دوگانگی جسم و روح هستند و چه معتقدین به وحدت و یگانگی نفس و بدن، هردو منجر به این نتیجه می?شوند که تأثیرگذاری روح بر بدن و جسم بر روح امریست اجتناب ناپذیر، و چنانچه موافق نظر مکتب تفکیک به انسان نگریسته شود به طریق اولی تأثیر گذاری جسم و روح بر یکدیگر اثبات می?شود. در واقع در تمام اندیشه های متکلمین اسلامی روح به عنوان یک عامل فعال و پویا در وجود انسان، صرف نظر از حدوث یا قدمت بر تمامی افعال و افکار سلطنت دارد و جسم را متأثر جهت گیری خویش قرار می دهد، جسم و اثرات وارد بر آن نیز به نحو مستقیم و یا غیرمستقیم بر روح اثر خواهد گذاشت کما اینکه انسان با روزه و سختی دادن به جسم در پی تعالی و قدرت بخشیدن به روح و نفس بر می آید و یا در نقطه مقابل برای حظ روح و نفس از لذائذ مادی بهره می? برد که مجرای استفاده از لذائذ مادی قطعاً جسم انسان است.

در عرصه کیفر، سیاست جنایی حاکم بر نظام های قضایی کشورهای مختلف، مبتنی بر نگرش هایی است که امروزه در حقوق جزای کلاسیک در قالب سه رویکرد کلی"نتیجه گرایانه"، " سزادهانه" و " مختلط یا میانه"دسته بندی می شود. دیدگاه " نتیجه گرایی" در توجیه اعمال مجازات بر نتایج و سودآوری مجازات تاکید دارد و از اینرو نگرشی آینده نگر دارد. در مقابل، دیدگاه "سزادهی" مشروعیت اعمال مجازات را صرفنظر از نتیجه آن، بخاطر عمل ارتکابی مجرم در گذشته می داند، و بدین جهت رویکردی واپس نگر دارد. برخی نیز با تلفیق و ترکیب آموزه های این دو دیدگاه، درصدد زایش نگرشی هستند که دراعمال مجازات، هر دو وجه مذکور را مدنظر قرار دهد.سیاست قضایی ما به عنوان یک کشور اسلامی باید مبتنی بر آموزه های کیفری اسلمی باشد. از اینرو بررسی قرآن بعنوان مهمترین منبع و حیاتی اسلام و پی جویی پرسش های بنیادین مربوط به مجازات همچون چیستی، چرایی، چگونگی و میزان مجازات در قرآن ضروری می نماید. البته مفهوم مجازات در قرآن فراسوی مجازاتهای تشریعی، کلیه مجازاتهای دنیو اعم از تشریعی، تکوینی طبیعی و غیر طبیعی و نیز اخروی را در بر می گیرد. و مجازاتهای صرفا ضمانت اجرای برقراری سالم روابط بین انسانها نیست، بلکه فراتر از آن، روابط بین خداوند و انسان را نیز شامل می شود. با توجه به آزادی اراده و اختیار انسان در افعال خویش، قرآن بر هدف سزادهی، تاکید فراوانی دارد، هدفی که در سیاست کیفری نظام های حقوقی کلاسیک، تحت الشعاع دیگر اهداف اصلاح طلبانه و بازسازگارانه قرار گرفته است. این نوشتار پس از بررسی تحولات تاریخی حاکم بر مجازات بعنوان عقبه حقوق جزای کلاسیک، درصدد است تابه تبیین مفهوم مجازات و پرسش های بنیادین مربوط به آن در بستر مربوط به آن در بستر نظام کیفری کلاسیک بپردازد و آنگاه با تطبیق و پی جویی این مباحث در قرآن، در نهایت به نظرگاه قرآن در این خصوص دست یابد.

هدف پژوهش : بررسی تطبیقی اهداف مجازات در اسلام و غرب روش نمونه گیری : نظریات فقهی علمای اسلام و نظریات حقوقی حقوقدانان غربی پیرامون اهداف مجازات مطرح و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است روش پژوهش : کتابخانه ای و غیره ابزار اندازه گیری : استفاده از کتب فقهی و حقوقی که درآن موضوع اهداف مجازات در آن بررسی شده بود که حدود ۹۰ مرجع در رساله به چشم می خورد نتیجه کلی : حقیقت آن است که اگر کسی نظریه های مختلف ارائه شده را با اندیشه های اسلامی درباره مجازات مورد مقایسه قرار دهد به علمی و فنی بودن اندیشه اسلامی و برتری و جامعیت آن نسبت به سایر نظریه ها اعتراف خواهد کرد

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.