جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

این تحقیق برآن است که با توجه به آیات قرآن کریم ودیگر منابع معتبر اسلامی به برسی" عفت از دیدگاه قرآن " بپردازد . ضمن بیان واضح وروشن ازابعاد مختلف مساله با استشهاد به آیات وروایات ضرورت این تحقیق اثبات گردیده وسؤالاتی به شرح ذیل پیرامون آن مطرح شده است . 1- معانی لغوی واصلاحی عفت از دیدگاه قرآن چیست ؟ 2- زمینه های عفت و پاکدامنی از دیدگاه قرآن چیست؟ 3- آثارمنفی بی بندوباری و هرزگی از دیدگاه قرآن چیست؟ 4- آثار مثبت عفت از دیدگاه قرآن چیست؟ 5- ارزش و جایگاه عفت وپاکدامنی در متون اسلامی چیست؟ در فصل دوم با عنوان مرور مطالعاتی کتابهایی مرتبط با موضوع از جمله : پوشش زن در گستره ی تاریخ اثر طیبه پارسا ، منزلت زن در اندیشه اسلامی اثر محمد فناءی اشکوری ، سیمای زن در نظام اسلامی اثر حمید آذری قمی ،جایگاه زن دراسلام ویهودیت ،اثر محمد رضا جلیلی مورد نقد وبرسی قرار گرفته تادر راستای پیشینه وزمینه مذکور تحقیق حاضر شکل گیرد. باتوجه به ماهیت ،اهداف وامکانات موجود روش تحقیق توصیفی –تحلیلی برای انجام تحقیق برگزیده شده است. فصل چهارم نیز با توجه به پرسش های تحقیقاتی به چهار بخش با عناوین : 1- زمینه های عفت وپاکدامنی 2- آثار منفی (بی بند و باری وهرزگی 3- آثار مثبت عفت وپاکدامنی 4-ارزش وجایگاه عفت وپاکدامنی در متون اسلامی تقسیم شده است . فصل پنجم این تحقیق به نتیجه گیری ، محدودیت ها وپیشنهادات اختصاص یافته است که در بحث نتیجه گیری به نتایج ذیل دست یافته ایم : عفت به معنی مناعت است در شرح آن گفته اند : حالت نفسانی است که از غلبه شهوت بازدارد پس باید عفیف به معنی خود نگه دار وبا مناعت باشد . « یَحْسَبُهُمُ الْجَاهِلُ أَغْنِیَاء مِنَ التَّعَفُّفِ » « بی خبر آنها را از مناعتشان غنی می پندارد «وَلْیَسْتَعْفِفِ الَّذِینَ لَا یَجِدُونَ نِکَاحًا حَتَّی یُغْنِیَهُمْ اللَّهُ مِن فَضْلِهِ » « آنان که قدرت ترویج ندارند خود نگهداری وعفت پیش گیرند تا خدا از کرم خویش آنها را بی نیاز گرداند در نهج البلاغه حکمت 68 آمده « والْعِفافُ زینَةُ الفَقْرِ» تملک نفس ومناعت وزینت فقر است . در مورد آثار منفی بی بندوباری وهرزگی می توان به مواردی از جمله :مدگرایی ، بی حجابی ، کنار گذاشت حیا و زنا و.... اشاره کرد . ودر مورد آثار مثبت عفت وپاکدامنی می توان به مواردی از جمله : چشم فرو بستن از نگاه به نامحرم ، پرهیز از افراط و تفریط در غریزه ، حفظ وقار وعفاف و... اشاره کردذ درمورد زمینه های عفت وپاکدامنی میتوان به این موارد اشاره کرد ،متانت ،وقار، پوشش وحجاب ،شرم ،حیا می باشد. درمورد محدودیت های تحقیق تکراری بودن مطالب در کتب مختلف را می توان نام برد وپیشنهاد می شود تا محققان این موضوع را جزئی تر کرده وهر بخش آن را به صورت جداگانه موردتحقیق قرار دهند.

موضوع این پایان نامه (( صله ارحام از دیدگاه آیات و روایات )) می باشد . با توجه به موضوع مذکور، در این پایان نامه سعی شده است مطالبی پیرامون معنا و مفهوم صله رحم، اهمیت صله رحم و آثار فردی و اجتماعی صله رحم مورد بحث و بررسی قرار گیرد . در این جا لازم است به ومعرفی و شرح فصلها و بخشهای پایان نامه پرداخته شود که عبارتند از : فصل اول : این فصل که ضمن طرح پرسشهای ذیل مساله بودن موضوع و اهمیت آن از جهت اخلاقی و اجتماعی تحلیل شده است : 1- معنا و مفهوم صله رحم در قرآن چیست ؟ 2- صله رحم چه اهمیتی در آیات و روایات دارد ؟ 3 - صله رحم چه اثرات فردی و اجتماعی در زندگی دنیوی انسان دارد ؟ 4- صله رحم چه اثراتی را برروی زندگی اخروی انسان دارد ؟ 5- قطع رحم چه پیامدهایی را به دنبال دارد ؟ درفصل دوم تعدادی از متون تحقیقاتی مرتبط با موضوع از قبیل : کتاب صله ارحام در اسلام (( اثر شیخ محمود ارگانی حائری )) کتاب صله رحم و اخلاق در خانواده (( اثر سید کاظم صدر السادات دزفولی )) کتاب وظایف ما در ماه مبارک رمضان (( اثر سید حسین شیخ الاسلامی )) کتاب گناهان کبیره (( اثر حاج سید عبد الحسین دستغیب )) کتاب عدل الهی (( اثر استاد مرتضی مطهری )) با عنوان پیشینه ی بحث مورد بررسی قرار گرفته است . فصل سوم : با توجه به ماهیت و اهداف موضوع روش تحقیق توصیفی تحلیلی برای موضوع انتخاب گردیده است . فصل چهارم : در این فصل به تجزیه و تحلیل یافته ها پرداخته می شود که این فصل خود شامل: بخش اول :تعریف واژگان صله و رحم و قطع بخش دوم : اهمیت صله رحم در آیات و روایات بخش سوم : آثار صله رحم و پیامد های قطع رحم شش بخش چهارم : مصادیق صله رحم فصل پنجم : پس از بحث و بررسی موضوع نتایج ذیل حاصل گردید : 1- صله در مورد پدیده های عینی و حقیقی به معنای اتصال و پیوستگی خارجی است و در مقولات معنوی هم چون رحم ب عمل و رفتار که قرابت و پیوند میان افراد را ایجاد می کند یا تحکیم می بخشد اطلاق می گردد . 2- رحم در لغت به عضوی خاصی از بدن زن که محل استقرار فرزند و کانون نشو و نمای طبیعی اوست اطلاق می گردد . 3- آثار فردی صله رحم عبارتند از : زیادت عمر ، زیادت مال ، سلامت بدن و آرامش روان و ... 4- آثار اجتماعی صله رحم افزایش محبت میان خویشان و اندوهناک شدن دشمنان می باشد و پیامدهای قطع رحم عبارتند از : تنها ماندن و عدم رشد . 5- برخی از مصادق صله رحم انفاق زبانی و انفاق قلبی و مالی می باشد محقق در انجام این پژوهش با محدودیت های چو تکراری بودن مطالب روبه رو بوده است و پیشنهاد می شود در این زمنیه به ابعاد دیگر صله رحم که فراتر از آثار و پیامدهای آن باشد . پرداخته شود ..

این پژوهش تحقیقی درصدد بررسی تحلیلی « صداقت وصادقین » از منظر قرآن کریم وروایات است . در فصل اول این پژوهش پس از مقدمه ای بر موضوع تحقیق ، مسأله نیاز جامعه به شناخت انسانهای صادق ونیز ابعاد مختلف موضوع از قبیل : خصوصیات ، مصادیق آثار ونتایج صادقین و ..... تبیین شده ، سپس به ضرورت واهمیت تحقیق پرداخته شده به همین منظور پرسشهای تحقیقی ذیل مطرح شده است . 1- مفهوم صدق وصداقت از دیدگاه قرآن کریم وروایات چیست ؟ 2- اهمیت وارزش عمل صادقین ومقام صدیقان از دیدگاه قرآن کریم وروایات چگونه است ؟ 3- رابطۀ ایمان با صداقت از دیدگاه قرآن کریم وروایات چگونه است ؟ 4- مهمترین ویژگیهاو خصوصیات افراد صادق از دیدگاه قرآن کریم وروایات چیست ؟ 5- عمده ترین آثارو نتایج اعمال صادقین از دیدگاه قرآن کریم وروایات چیست ؟ در فصل دوم تعدادی از متون تحقیقاتی مرتبط با موضوع از قبیل کتاب اخلاق در قرآن ، معراج السعاده ، پیام قرآن ،دایره المعارف قرآنی ، علم اخلاق اسلامی ........و عنوان شده است . در فصل سوم با توجه به ماهیت وهدف موضوع ، روش تحقیق توصیفی که شامل پرسش تحقیق ، طرح تحقیق ، فن تحقیق ، طرح تحلیلی وطرح اجرائی می باشد برای این تحقیق انتخاب گردیده است . فصل چهارم شامل 6 بخش می باشد در بخش اول به مفهوم صدق و صداقت از نظر لغوی و اصطلاحی پرداخته شده، در بخش دوم اهمیت و ارزش صداقت و مقام صادقان مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. در بخش سوم به آثار صداقت و اوصاف راستگویان از نظر اخروی و تفسیری مورد بررسی قرار گرفته، و در بخش چهارم به تشریح رابطه ایمان با صدق و صداقت مورد تحلیل قرار گرفته است، در بخش پنجم خصوصیات صادقان و اینکه صدیقون کدامند مورد تحلیل قرار گرفته است و در بخش ششم که آخرین بخش از این فصل می باشد مصادیق صدق در قرآن کریم و روایات و آثار و نتایج صداقت را از نظر اخروی ودنیوی مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است و در قسمتهای مختلف این فصل آیات قرآن و سخنان گهربار معصومین به عنوان شاهد آورده شده است. فصل پنجم تحقیق ، مشتمل بر نتایج تحقیق است که در آن بر اساس بررسیهای انجام شده نتایج ذیل حاصل شده است : 1- فرد صادق کسی است که آنچه را که او می گوید با آنچه را که عمل می کند یکی است وظاهر وباطن شخص صادق یکی است . 2- ارزش واهمیت عمل صادقان تا آن اندازه است که مرضی' حضرت حق قرار می گیرد وبه پیشگاه با عظمت الهی عرضه می گردد و مقبول درگاه ابدی واقع می شود ،و در بیان مقام صادقان همین بس که نام ایشان در کنارنام انبیاءوشهداءوصلحاء ذکرگردیده است . 3- رابطه ایمان وصدق، رابطه ای لازم وملزومی است وتنها در صورتیکه همراه یکدیگر باشند تضمین کنندۀ سعادت ورستگاری بشرند. 4- صدیقان منصف به صفاتی نظیر :ایمان ، تقوی، توکل ، جهاد در راه خدا، امانتداری، وفا داری، شجاعت و.....می باشند . 5- مصادیقی از قبیل انبیای الهی ، مؤمنین ، متقین ، زاهدین ، مخلصین و.....برای صادقین بیان گردیده است. 6- برای صداقت آثار دنیوی نظیر : مشمول بودن ومورد رحمت انعام خداوند وسعادتمندی بین دو دنیا و .... نتایج اخروی همچون رسیدن به بهشت ورضوان خداوند ، آمرزش گناهان و .....آثار دنیوی – اخروی از قبیل : هدایت الهی وحیات طیبه و....... بیان گردیده است . نتیجه گیری پژوهش ، اختصاص به پاسخگویی مختصر ومفید به سؤالات ویژه تحقیق دارد که به آن پرداخته شده ، وسپس محدودیتهای تحقیق ودر پایان پیشنهاد گردیده است که تحقیقی جامع پیرامون صداقت وصادقین از دیدگاه ومنظر قرآن کریم وروایات صورت بگیرد و در پایان فهرست منابع وآیات می باشد که در این تحقیق عنوان شده است.

هدف از انجام این پروژه آن است که با تفکر و تعمق در آیات نورانی وحی و استفاده از سایر منابع معتبر اسلامی موجبات آشنایی بیشتر و عمیق نسبت به زندگانی حضرت مریم (ع) ، تولد حضرت عیسی (ع) ، تثلیث بعنوان بزرگترین انحراف جامعه مسیحیت ، پیامبری حضرت مسیح ، معجزه های آن حضرت ، حواریون حضرت مسیح ، برخورد یهود با حضرت و عروج آن حضرت و نزول حضرت عیسی از آسمان و شخصیت ایشان از دیدگاه بزرگان فراهم آید . در فصل اول ، ضمن پرسشهای ذیل مسأله بودن موضوع و اهمیت آن از جهت اخلاقی و مذهبی تحلیل شده است . 1- فضایل و ویژگیهای حضرت مریم از دیدگاه قرآن کدامند ؟ 2- علت اینکه حضرت عیسی بی پدر خلق شده از دیدگاه قرآن کریم چیست ؟ 3- معنا و مفهوم تثلیث از دیدگاه قرآن کریم چیست ؟ 4- پیامبری حضرت عیسی از دیدگاه قرآن کریم در چه سنی بوده است ؟ 5- معجزه های حضرت عیسی که نشانه پیامبری ایشان بودند از دیدگاه قرآن کریم و انجیل کدامند ؟ 6- یاران حضرت عیسی از دیدگاه قرآن کریم و انجیل چه کسانی بودند و به آنها چه می گفتند ؟ 7- علت کشته نشدن حضرت عیسی و افسانه صلیب از دیدگاه قرآن کریم چیست ؟ 8- نزول حضرت عیسی از آسمان از دیدگاه قرآن کریم چگونه خواهد بود ؟ در فصل دوم ، مرور مطالعاتی که مبنای نظری موضوع و نقد و بررسی تعدادی از آثار کتب مرتبط با آن از قبیل « درآمدی بر تاریخ ادیان در قرآن » اثر عبدالکریم گواهی و « آشنایی با ادیان بزرگ » اثر حسین توفیق و « ادیان زنده جهان » تألیف رابرت هیوم و « تاریخ جامع ادیان » تألیف جان بی ناس و « تحقیقی در دین مسیحیت » اثر جلال الدین آشتیانی پرداخته شده است تا در راستای پیشینه و زمینه مذکور ، تحقیق حاضر شکل گیرد . در فصل سوم با توجه به ماهیت و اهداف موضوع روش تحقیق توصیفی – تحلیلی برای موضوع انتخاب گردیده است . فصل چهارم ، شامل هشت بخش است که در بخش اول به مقدمه ای بر زندگانی حضرت مریم و فضایل ایشان با توجه به اینکه ایشان مادر حضرت عیسی و یکی از چهار زن برگزیده خداوند است پرداخته شده ، در بخش دوم تولد حضرت عیسی (ع) مورد بررسی قرار گرفته ، در بخش سوم تثلیث که اعتقاد مسیحیان است مورد تحلیل قرار گرفته و در بخش چهارم رسالت حضرت مسیح و در بخش پنجم معجزه های حضرت عیسی مورد بررسی قرار گرفته در بخش ششم حواریون و پندهای حضرت مسیح و در بخش هقتم مبارزه حضرت عیسی با رجال دینی یهود و جریان عروج و توفی عیسای مسیح مورد تحلیل قرار گرفته و بخش هشتم نزول حضرت عیسی و شخصیت ایشان از دیدگاه بزرگان دین مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته است . فصل پنجم : پس از بحث و بررسی موضوع نتایج ذیل حاصل گردید : 1- حضرت عیسی (ع) بنده و پیامبر خداست و بدون پدر متولد شدنش دلیلی بر فرزند بودن خدا ندارد زیرا در غیر این صورت حضرت آدم که نه پدر و نه مادر داشتند به فرزند خدا بودن سزاوارتر است . 2- حضرت عیسی کشته و به صلیب کشیده نشدند بلکه عروج یافتند و صلیب فقط یک افسانه است . محقق در انجام این پژوهش با محدودیتهایی چون کمبود منابع مستقل که به تحلیل و بررسی شخصیت حضرت عیسی پرداخته باشند رو به رو بوده است و پیشنهاد می گردد در این زمینه تحقیقات میدانی انجام گیرد تا شخصیت آن حضرت بهتر شناخته شود و شبهات وارده بر زندگانی ایشان تا حدودی برطرف گردد و با فهرست آیات و منابع این تحقیق به پایان رسیده است .

این تحقیق بر آن است تا با توجه به آیات قرآن کریم و دیگر منابع معتبر اسلامی ، به بررسی مسأله ی زندگانی حضرت آدم و مباحث مربوط به آن بپردازد . ضمن بیان روشنی از ابعاد مختلف مسأله ، ضرورت این تحقیق اثبات گردیده است و برای رسیدن به هدف نهایی تحقیق ( سیمای حضرت آدم از دیدگاه قرآن کریم ) اهداف ویژه ای شامل ؛ بررسی مفهوم شناسی آدم ، بررسی خلقت آدم و بررسی زندگی اجتماعی آدم طراحی گردیده است . برای رسیدن به این اهداف ، سیؤالاتی به شکل زیر مطرح شده است : مفهوم آدم چیست و چه تفاوتی با انسان و بشر دارد؟ خلقت آدم چگونه بوده است ؟ منظور از خلافت آدم چیست ؟ بهشت آدم چگونه و در کجا بوده است ؟ علت لغزش حضرت آدم و توبه ی او چگونه بوده است ؟چرا آدم زندگی اجتماعی داشته است ؟ با توجه به ماهیت ، اهداف و امکانات موجود روش تحقیق توصیفی _ تحلیلی برای انجام پزوهش برگزیده شده است . پس از گردآوری اطلاعات و تجزیه و تحلیل آن ها نتایج زیر بدست آمد : آدم همان ابوالبشر و پدر همه ی مردمان و نخستین انسانی است که خداونداز خاک آفریده است ؛ بنابراین نام او از أدیم الارض ( سطح زمین) گرفته شده است . آدم علم شخص می باشد و نام یک فرد است ولی انسان و بشر نوع می باشند . آدم از دو بعد تشکیل شده ؛ جسم و روح ، خدا نخست جسم او را آفرید ، سپس از روح خود در او دمید و به صورت کامل او را زنده ساخت . خداوند حضرت آدم را خلیفه ی خود در زمین قرار داد و بعد از او نیز اولاد آدم این مقام و منصب را به دست گرفتند و تا روز قیامت این مقام در دست اولاد آدم می باشد. خداوند آدم و همسرش را در یکی از باغ های سرسبز این دنیا که این باغ یا در زمین بوده و یا در آسمان جای داد . و خداوند خوردن از همه ی درختان به جز یک درخت را برای آدم مباح نمود . سپس آن حضرت به علت وسوسه های شیطان از آن درخت ممنوعه خورد و با همسرش از آن باغ زیبا بیرون رانده شد . چون حضرت آدم فطرتاً به زندگی جمعی تمایل داشت و خداوند اجتماعی بودن را در نهاد و سرشت او قرار داده بود ، پس خداوند برای او همسری از جنس خود او قرار داد و با هم ازدواج کردند و زندگی اجتماعی را در زمین آغاز نمودند . محقق در انجام این پزوهش با محدودیت هایی چون ؛ عدم دسترسی به کتابخانه در محل سکونت ، در دسترس نبودن برخی تفاسیر و وجود پژوهش های قرآنی کم و اندک در این زمینه روبهرو بوده است و پیشنهاد می کنیم که پژوهشگران محترمی که قصد تحقیق در این زمینه را دارند در موضوعات دیگری مانند آدم از دیدگاه عهدین و یا موضوعات جزئی تر مانند ؛ خلقت آدم در قرآن ، خلافت آدم در قرآن ، بهشت آدم در قرآن و لغزش آدم و توبه ی او در قرآن به تحقیق بپردازند .

این تحقیق بر آن است که با مراجعه به آیات نورانی قرآن کریم و دیگر منابع معتبر اسلامی, «سیر تکاملی جمع قرآن از آغاز تاکنون» را مورد تحلیل و بررسی کامل قرار دهد. در ابتدا ضمن بیان روشنی از ابعاد مختلف مسأله با استناد به آیات و روایات, ضرورت این تحقیق اثبات گردیده است و برای رسیدن به هدف های تحقیق اهداف ویژه ای شامل: بررسی معنای جمع و حفظ از نظر لغوی و اصطلاحی, بررسی جمع قرآن در زمان پیامبر(ص), بررسی جمع قرآن در زمان علی(ع), بررسی جمع قرآن در زمان ابوبکر, بررسی محدود کردن قرائت ها در زمان عثمان, بررسی نقطه گذاری و اعراب گذاری قرآن طراحی گردیده است. برای رسیدن به اهداف مذکور سؤالاتی به شرح زیر مطرح شده: معنای جمع و حفظ از نظر لغوی و اصطلاحی چیست؟ آیا قرآن در زمان پیامبر و صحابه به صورت مجموع واحد در آمد؟ مصحفی که علی(ع) جمع آوری نمود چه ویژگی هایی داشت؟ چرا ابوبکر اقدام به جمع آوری قرآن نمود؟ اقدام عثمان برای محدود کردن قرائت ها چه بود؟ قرآن چگونه نقطه گذاری و اعراب گذاری شد؟ با توجه به ماهیت, اهداف و امکانات موجود روش تحقیق توصیفی تحلیلی برای انجام تحقیق برگزیده شده است. پس از گردآوری اطلاعات و تجزیه و تحلیل آنها نتایج ذیل به دست آمد: جمع قرآن به معنای حفظ قرآن که به «جمع اول» معروف است قطعاً در زمان رسول خدا انجام گرفته است و جمع قرآن که به معنای کتابت قرآن است و به «جمع دوم» معروف شده است هم در زمان پیامبر در رقعه ها جمع آوری شده است ولی به صورت پراکنده, و مسئولیت جمع آوری آن را در کتابی واحد به حضرت علی(ع) واگذار کرد. علی(ع) طبق سفارش پیامبر(ص) توانست آن را در کتابی واحد جمع آوری کند که دارای ویژگی هایی از قبیل تنزیل و تأوییل ، ناسخ و منسوخ و تفسیر آیات بود که به ترتیب نزول قرآن جمع شده بود و پس از علی(ع) در زمان خلفای سه گانه ابتدا در زمان ابوبکر و به پیشنهاد عمر بعد از واقعه ی یمامه که منجر به کشته شدن بسیاری از حافظان قرآن شد در کتاب واحدی نگاشته شد و بعد از آن عثمان برای محدود کردن قرائت ها تمام مصحف ها را جمع آوری کرد و سوزاند و مصحف واحدی بوجود آورد که خالی از علامت های اعرابی و نقطه بود . بعد با توجه به اینکه قرآن اعراب نداشت باعث اشتباهاتی در میان عامه شد که به وسیله ی ابوالاسود دوئلی نقطه گذاری به منظور اعراب قرآن نگاشته شد و بعد دو شاگردش یحیی بن یعمر و نصر بن عاصم حروف متشابه نقطه گذاری شد و بعد توسط خلیل بن احمد فراهیدی کار ابوالاسود تکمیل شد و نقطه به حرکات فتحه و ضمه و کسره تبدیل شد و این قرآن باعث اتحاد و همبستگی میان میلیونها مسلمان در طول سالیان دراز گردید. محقق در انجام این پژوهش با محدودیت هایی چون: عدم دسترسی آسان به کتابخانه ، وکمبود منابع پژوهشی در این زمینه روبرو بوده است. و پیشنهاد می گردد که در این زمینه تحقیقات جزئی تری مانند مصحف علی(ع) صورت پذیرد.

این پروژه ی تحقیقاتی در صدد بررسی و مطالعه ی " دعا از دیدگاه قرآن " می باشد و برای رسیدن به هدف مذکور اهداف جزئی ویژه ای شامل : آشنایی با معنا و مفهوم آداب و آثار و عوامل استجابت و عدم استجابت دعا طراحی گردیده است . با توجه به ماهیت ، اهداف و امکانات موجود ، روش تحقیق توصیفی _ تحلیل برای موضوع انتخاب و از فن فیش برداری برای جمع آوری مطالب استفاده شده است . پس از تجزیه و تحلیل یافته ها در فصل چهارم نتایج ذیل حاصل گردید : 1- دعا از نظر لغوی معانی مختلفی دارد ولی همه ی آن ها یک منظور را می رسانند که همان حاجت خواستن و مدد گرفتن است و معانی لغوی دعا با معنای اصطلاحی آن ارتباط و پیوند نزدیک دارد و شاید بتوان گفت که معانی لغوی به نحوی قابل انطباق با معنای اصطلاحی دعا است چون دعا در حقیقت همان طلب و درخواست سؤال بنده از خداوند است . دعا راز و نیاز خالصانه و عاشقانه ی موجودی نیازمند در برابر وجودی بی نیاز است . 2- در رابطه با اینکه آیا " رضا به قضای الهی " با تلاش و دعا تنافی دارد ؟ این نتیجه حاصل گردید که دعا کردن نه تنها مخالف قضا و قدر نیست ، بلکه با آن سازگار است ، زیرا هم خدا و هم ائمه معصومین _ علیهم السلام _ بر آن تصریح و تأکید ورزیده اند و انسانها را همواره به آن دعوت کرده اند و این نمی تواند مخالف مقام رضا و تسلیم باشد . 3- آداب دعا عبارتند از : وقت دعا ، مکان دعا ، آداب قبل از دعا ، آداب بعد از دعا و آداب در حال دعا . 4- مهمترین اثار دعا عبارتند از : ایجاد آرامش روحی ، ایجاد امید و اطمینان در زندگی ، تقویت ارتباط با خالق و حسن تعلق به او ، تغییر سرنوشت به وسیله ی دعا ، برآمدن حاجت و پیدایش مطلوب و مقصود شخص داعی ، خدا باوری ، خود باوری ، تعلیم آداب و سنن الهی ، تربیت انسان کامل . 5- مهمترین عوامل استجابت دعا عبارتند از : ثنا و ستایش خدا پیش از دعا ، ذکر صلوات هنگام دعا ، دعا کردن به صورت پنهانی و به دور از چشم دیگران ، اخلاص شرط اجابت دعا ، گمان خوش به خدا ،تضرع وزاری در دعا اصرار و پافشاری در دعا و مهمترین عوامل عدم استجابت دعا عبارتند از : تنافی با سنت های آفرینش ، جرم و گناه و بی شرمی در برابر حضرت احدیت ، سبک شمردن عبودیت و بندگی خداوند ، رویگردانی از پروردگار ، عدم جلوگیری از مغرور شدن انسان ، دوست نداشتن خداوند به شنیدن دعای افراد غافل ، ناسپاسی در برابر نعمت های الهی ، مصلحت نبودن اجابت . از جمله محدودیت های این پژوهش ، محدودیت زمانی بود و پیشنهاد می گردد افراد علاقمند در تحقیقات جدید آثار دعا و یا آداب دعا را به صورت جداگانه بررسی نمایند .

این تحقیق بر آن است که با توجه به آیات قرآن کریم و دیگر منابع معتبر اسلامی به بررسی " وحی از دیدگاه قرآن و سنت " بپردازد . ضمن بیان واضح و روشن از ابعاد مختلف مسأله با استشهاد به آیات و روایات ، ضرورت این تحقیق اثبات گردیده و سؤالاتی به شرح ذیل پیرامون آن مطرح شده است . 1- معنا و مفهوم وحی چیست ؟ 2- ماهیت و سرشت وحی چیست ؟ 3- آغاز وحی به چه صورت بوده است ؟ 4- مفاهیم وحی کدامند ؟ 5- فترت وحی چگونه بوده است ؟ 6- نیاز انسان به وحی چگونه است ؟ 7- محور اندیشه و منطق انکار کنندگان وحی چگونه است ؟ در فصل دوم با عنوان مرور مطالعاتی کتاب هایی مرتبط با موضوع از جمله : " تاریخ قرآن کریم " اثر محمد باقر حجتی ، " وحی و نبوت در قرآن " اثر آیه الله جوادی آملی و " تاریخ قرآن " نوشته ی محمود رامیار مورد نقد و بررسی قرار گرفته تا در راستای پیشینه و زمینه ی مذکور تحقیق حاضر شکل گیرد . با توجه به ماهیت ، اهداف و امکانات موجود روش تحقیق توصیفی _ تحلیلی برای انجام تحقیق برگزیده شده است . فصل چهارم نیز با توجه به پرسش های تحقیقاتی به چهار بخش با عناوین : 1- معانی لغوی و اصطلاحی وحی ، 2- مباحث عمومی وحی ، 3- نیاز انسان به وحی ، 4- محور اندیشه و منطق منکران وحی ، تقسیم بندی شده است . فصل پنجم این تحقیق به نتیجه گیری ، محدودیت ها و پیشنهادات اختصاص یافته است . که در بحث نتیجه گیری به نتایج ذیل دست یافته ایم : وحی به معنای پیام سریع ، مرموز و پنهان می باشد و در اصطلاح طریقه ی خاصی که خدای تعالی به وسیله ی آن با رسولان و پیامبرانش ارتباط برقرار می کند . برای کسانی که خدار ا با قدرت نامتناهی اش شناخته اند ، امکان وحی امری محال به شمار نمی آید . وحی خداوند به پیامبران به سه طریق انجام می گیرد : 1- بدون واسطه خدا به رسولش وحی می کند ، 2- وحی به رسول از پس حجاب ، 3- وحی به وسیله ی فرشته ی وحی . که سخترین آن همان نوع اول می باشد . وحی دارای مفاهیمی مانند ، وحی به پیامبران، وحی به فرشتگان ، وحی یا الهام به عمل ، وحی به آسمان و زمین ، الهام غریزی به حیوان و القائات شیطانی است . در مورد نیاز انسان به وحی باید گفت : خداوند جهان را بی هدف خلق نکرده است و برای رسیدن به هدف آفرینش همه ی موجودات را با هدایت تکوینمی و تشریعی به سرمنزل مقصد رهنمون می گرداند ، از این رو توجه به حکمت الهی ما را به منبع دیگری از معرفت رهنمون می کند که در منابع دینی از آن به نام وحی یاد شده است . چون انسان علم و آگاهیش به اینده دارای نقص می باشد ، لذا برای همیشه به وحی الهی نیازمند می باشد اندیشه و منطق منکران وحی عبارتند از : پیامبری فرشتگان ، سنجش رسالت با سفارت پادشاهان ، نسبت ناروا به پیامبران ، خواسته های مادی و پیشنهادهای نامعقول ، پیشنهاد عذاب ، درخواست احضار خدا و فرشتگان ، کاخ زرین و افانه انگاری وحی . در مورد ریشه های انکار وحی می توان به این موارد اشاره کرد : پذیرش ولایت غیر خدا ، جهل و غفلت ، تحجر و تعصب و ... . دسیسه های آنان نیز تفرقه افکنی و اختلاف ، غوغاسالاری ، جدال ناحق ، تکیه بر اسباب ظاهری و ... می باشد . در مورد محدودیت های تحقیق تکراری بودن مطالب در کتب مختلف را می توان نام برد و پیشنهاد می شود تا محققان این موضوع را جزئی تر کرده و هر بخش آن را به صورت جداگانه مورد تحقیق قرار دهند .

این پژوهش بر آن است تا با مراجعه به آیات نورانی قرآن کریم و دیگر منابع دینی آثار، اجتماعی ، فردی و تربیتی اعتقاد به معاد در قرآن و روایات را مورد تحلیل و بررسی قرار دهد که در این راستا مطالب آن در پنج فصل به شرح ذیل تدوین گردیده است: فصل اول ، پس از مقدمه به بیان مساله ی تحقیق و سپس اهمیت و ضرورت مساله ؛ آنگاه به طرح پرسشهای تحقیقاتی به شرح ذیل پرداخته شده است : 1- معنا و مفهوم معاد چیست ؟ 2- آثار اجتماعی ،فردی اعتقاد به معاد را از دیدگاه قرآن و روایات بیان کنید 3- آثار تربیتی اعتقاد به معاد از منظر قرآن و روایات کدامند ؟ 4- تعبیراتی که قرآن و روایات از معاد به کار برده اند کدامند ؟ و پس از پرسشها به اهداف مطالعاتی ،حدود مطالعاتی و تعریف اصطلاحات پرداخته شده است. فصل دوم ، به بررسی متون تحقیقاتی که حاوی چکیده ای از مطالعات درباره موضوع تحقیق و موضوعاتی در این راستا است ، پرداخته و به عبارتی اطلاعات و دانشهای لازم مربوط به موضوع تحقیق می باشد که در کتب و آثار دیگران آمده و خواننده را با تألیفات متعدد در این زمینه آشنا ساخته و راه را برای تحقیق و پژوهش بیشتر علاقمندان هموار می سازد. فصل سوم، روش تحقیق که شامل : روش تحقیق ، طرح تحلیلی و طرح اجرایی می باشد که با توجه به هدف و ماهیت موضوع ، روش توصیفی برای این تحقیق برگزیده پنج شده است. فصل چهارم ، که فصل ارائه تجزیه و تحلیل داده ها نام دارد شامل پاسخهایی مربوط به سؤالات ویژه تحقیق می باشد که در این فصل چهار سؤال ویژه تحقیق در بخشهایی با عناوین معنا و مفهوم معاد، آثار اجتماعی اعتقاد به معاد از دیدگاه قرآن و روایات ، آثار فردی اعتقاد به معاد از دیدگاه قرآن و روایات، آثار تربیتی اعتقاد به معاد از دیدگاه قرآن و روایات و تعبیرات قرآن و روایات از معاد بطور مفصل پاسخ داده شده است. در بخش اول به تعریف لغوی و اصطلاحی معاد، حقیقت معاد، اعتقاد صحیح ، وجه تسمیه قیامت ، اسامی قیامت پرداخته شده است. در بخش دوم : با عنوان آثار اجتماعی اعتقاد به معاد از دیدگاه قرآن و روایات پرداخته است ، و در بخش سوم ، پس از مقدمه ای به مهمترین آثار فردی اعتقاد به معاد که شامل : تعدیل و رهبری غرائز ، پرورش فضائل اخلاقی ،تأمین عدالت اجتماعی ، دمیدن روحیه ی امید و دور نمودن اندیشه ی پوچگرایی ، کنترل غرائز ،آرامش جان، پرداخته است. در بخش چهارم : با عنوان آثار تربیتی (منفی و مثبت) اعتقاد به معاد از دیدگاه قرآن و روایات، بعد از ذکر مقدمه ای به تشریح موضوعاتی از قبیل : تقویت روحیه ی فتوت و ایثار ، خودسازی، تکامل اجتماعی ، ضمانت اجرای قوانین، احساس مسئولیت ، بی میلی به دنیا و اموال ، گذشت، انجام اعمال صالح ، استقامت ، مراقبه و محاسبه ، حسن اعمال ، پرورش روحیه ایثار، کم فروشی، سرباز زدن از جهاد، بیرحمی و بی مهری با یتیمان ، آزادی و گناه کردن ، دور ماندن از درک حقیقت پرداخته است. در فصل پنجم : که فصل نتایج تحقیق است شامل نتیجه گیری و جمع بندی محدودیتهای تحقیق و پیشنهادات می باشد بخش نتیجه گیری ، شامل پاسخهایی خلاصه و مفید به پرسشهای ویژه تحقیق می باشد که در طول تحقیق به آنها اشاره شد و پس از آن محدودیتهای تحقیق و سپس توصیه و پیشنهاداتی به علاقه مندان که مایل به تحقیق در زمینه آثار اجتماعی ، فردی و تربیتی اعتقاد به معاد در قرآن و روایات می باشد بیان شده است.

مراد از واژه جمع در متون اسلامی تاریخی مربوطبه دو معنی است: حفظ و بخاطرسپاری قرآن، و نگارش و تدوین آن. به همین جهت این پایان نامه نیز در دوبخش تنظیم شدهاست: بخش اول، معانی نخست رامدنظر داشته و به بررسی عوامل مؤثر در حفظ قرآن وحافظان قرآن می پردازد . بخش دوم، به معانی دوم جمع نظر دارد و به بررسی تدوین قرآن در عصر پیامبر صلی الله علیه وآله،نخستین جامع قرآن بعد از رحلت پیامبر صلی الله علیه وآله، و عصرابوبکر و عصر عثمان می پردازد. در پایان نقطه و اعجام قرآن مورد بررسی قرار می گیرد