جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

عدالت ( عَدُلَ یَعدُلُ) به معنای راستی ، درستی می باشد. عدل در قرآن به صورت های عدل در حکم و داوری ، در سخن گفتن، فدیه و اشتراک کاربرد دارد. هدف از انجام این تحقیق فراهم کردن ساز و کار برای اجرای عدالت است که این از خواسته های مقام معظم رهبری می باشد و اهمیت موضوع عدالت که از اصول بنیادی شیعیان می باشد. استقرار عدالت یکی از اهداف انبیاء می باشد. عدالت واقعی در میان مردم برقرار نمی شود، مگر زمانی که قانون عادلانه ای در میان آنها باشد و قانون عادلانه از طرف بشر ضمانت اجرایی ندارد و بشر قابل به تشخیص حقیقت نیست زیرا طبع بشر متمایل است خود را مقدم بر دیگران کند و قانون را تا آنجا که به نفعش باشد می پذیرد و هر جا به ضررش بود، طرد می کند . قانون عادلانه باید به گونه ای باشد که بشر در مقابل آن خاضع و از سوی خدا باشد تا در عمق وجدانش از مخالفت باآن بترسد و با پاداش و کیفر الهی ضمانت اجرایی دارد. تجربه نشان داده است که تندروی ها و کند روی ها، همواره به مشکلات مختلفی ختم می شود. عدالت در خور، خواب و شهوت باعث سلامتی روحی و جسمی بدن، توانایی برای خود سازی و انجام عبادات و عمل صالح و تحصیل علم مفید است. رهایی از هوی و هوس و رسیدن به قرب و کمال الهی ، تجربه کردن لذات معنوی و داشتن آرامش ، امید به آینده و به دست آوردن فضائل و اخلاق پسندیده از آثار دیگر عدالت در فرد است. برای تحقق کامل عدالت، عدالت علاوه بر افراد، باید همه ی بخش های زندگی را فراگیرد تا اجتماع موزون و متعادل شود و این امر یعنی اجرای عدالت چون دیگر مسائل اجتماعی نیاز به بستر سازی و ایجاد زمینه های فرهنگی ، اقتصادی ، سیاسی ، اجتماعی و تربیتی دارد. تا عدل گرایی در جامعه از پایگاهی استوار برخوردار شود و آثار آن تحقق یابد. از جمله آثار عدالت اجتماعی ، الهی و اسلامی شدن جامعه و اجرای حدود الهی و وحدت میان افراد، از بین رفتن ظلم ، رسوم و عادات نامعقول ، فحشا، کم فروشی و گران فروشی، رشوه، دزدی و سامان گرفتن زندگی فقر است.

انسان به عنوان یکی از بهترین مخلوقات خداوند دارای اسرار فراوانی است که هدف خداوند از خلقت او دلایل مختلفی بیان گردیده است از جمله در قرآن به مواردی چون عبادت که همان بندگی خداوند است ، رحمت ، آ زمایش و در نهایت رسیدن به قرب الهی اشاره گردیده است . انسان علاوه بر این که امتیازات مهمی چون داشتن عقل ، اراده و اختیار بر سایر مخلوقات برتری دارد ، از خلقت و آفرینش متفاوتی نیز برخوردار است . خلقت اولین انسان که حضرت آدم ( علیه السلام) می باشد براساس آیات ، متفاوت ازسایرانسانها بیان گردیده است.به طورکلی برهفت مرحله می توان تقسیم نمود.1- خاک 2- گل 3- گل سرشته شده 4- گل خشک شده 5- دمیده شدن روح 6- تعلیم اسماء 7- سجده برآدم . تولد حضرت عیسی ( علیه السلام ) تقریباً همانند حضرت آدم ( علیه السلام) متفاوت از سایر انسانهای و به صورت عجیب و معجزه آسا بوده است . اما خلقت سایر انسانها بر اساس آیات الهی در یازده مرحله صورت گرفته است که عبارت است : آب – منی – نطفه – علقه – مضغه – تصویر – استخوان – گوشت – تعیین جنس – روح و تولد . از نظر علمی مقصود از آب این است که مقدار زیادی آب در بدن انسان است و منی به مایعی که از مردان در هنگام انزال خارج می شود گفته می شود که به آن اسپرم گفته می شود و محل خروج آن از میان پشت و دو استخوان پا است . نطفه چیزی است که از مردان و زنان برای تشکل جنین خارج می شود ، به نطفه ی زن تخمک و به نطفه ی مرد اسپرم می گویند . نطفه ی مخلوط نیز ترکیب از تخمک و اسپرم است . بعد از پیوستن تخمک و اسپرم یک توده ی سلولی به نام مورولا تشکیل می شود که در روزهای 24-7 مانند زالو به بدن میزبان می چسبد و از آن خون می مکد . در این هنگام سه پرده به نام آمینون ، کوریون و زرده او را احاطه می کند . سپس جنین به شکل گوشت جویده شده در می آید . و در پایان هفته ی چهارم نامتمایز بوده و در ابتدای هفته ی پنجم متمایز می گردد . آن گاه هر یک از اعضا د رجای مناسب خود قرار گرفته و همه سلول استخوانی شده و گوشت روی آن را می پوشاند . بعد از ماه سوم به دلیل عصب دار شدن اندام ها ، جنین حرکت می کند و کوتاهترین مدت برای ماندن جنین در رحم شش ماه است که قرآن این مطلب را مدتها قبل از دسترسی علم بشر به آن ، بیان کرده است . بعد از اتمام خلقت انسان خداوند به خود آفرین می گوید زیرا در بین تمام موجودات کرده ی زمین ، انسان تنها موجودی است که دارای قدرت تعقل و اراده بوده و اشرف مخلوقات محسوب می شود .

عفت درقرآن وروایات وآثارفردی واجتماعی آن یکی ازموضوعاتی است که به جهت اهمیت فراوان درتفاسیروجوامع روایی وکتب اخلاقی به آن اشاره شده است . عفت درروایات اسلامی به معنای به وجود آمدن حالتی برای نفس انسان است که اوراازغلبه یافتن شهوت حفظ کند . عفت ازفطریات و جنود عقل است که درمقابلش هتک وپرده دری که ازجنود ابلیس وجهل است قراردارد . عفت دارای سه مرتبه است که عبارت است از: مرتبه اول : مقابله با شهوت که آن خاموش کردن شهوت بامرتکب نشدن حرام وغلبه برآن است . مرتبه دوم:عفت عملی ،که علاوه برکنترل شهوت ،هریک ازاعضای بدن ازچشم وگوش وزبان وشکم را از ارتکاب به حرام بازدارد . مرتبه سوم : عفت نظری که علاوه برکنترل اعضای بدنی نسبت به گناه حتی فکرگناه نیز به ذهنش خطور نکند. قرآن درمورد عفت نگاه ،کلام ،شکم ،راه رفتن وعفاف درخانواده ،آیات صریحی دارد که بیانگراهمیت این مسئله دراسلام می باشد . برخورداری ازمقام بالا نزد خداوند ،برخورداری ازصفات نیکو ،لذت بردن ازایمان ،رهایی ازشدائد قیامت ،عزت وسربلندی ،ایجاد امنیت وآرامش اجتماعی واستحکام خانواده ازمهمترین اثرات فردی واجتماعی حفظ عفت می باشد ودرمقابل هلاکت ونابودی ،ناراحتیهای جسمی وروانی ،افزایش طلاق ،بی علاقگی به ازدواج تمایل نداشتن به کاروفعالیت ،بی غیرتی مردان ،فحشا وهدررفتن عمرومجازات اخروی ازپی آمدهای سوء بی عفتی ازدیدگاه عقل وروایات می باشد . برای حفظ وتقویت عفت وپاکدامنی می توان ازراههایی چون ،بالابردن ایمان وآگاهی ،عبرت گرفتن ،تقوا،خودشناسی ،استعاذه ،صبر،حفظ حریم دیگرا ن،ازدواج ،امربه معروف ونهی ازمنکربهره جست . امیداست که باانجام این راهکارها بتوانیم جامعه ای عفیف وپاکدامن داشته باشیم وبه دین وسیله سعادت دنیا وآخرت رانصیب خود گردانیم .

دعا و راز و نیاز یکی از موضوعاتی است که به جهت اهمیت فراوان در قرآن و روایات بدان پرداخته شده است و در این تحقیق با استفاده از واژگان؛ دعا، نیایش، استنکاف به بررسی این موضوع پرداخته شده که آیا گسترش دعا در جامعه و حفظ حالات روحانی آن از سوی افراد جامعه می تواند مشکلات خانوادگی، تربیتی، اخلاقی،اقتصادی و اجتماعی را کاهش داده، موجبات آرامش فرد و جامعه را فراهم آورد و در طی مسیر کمال جامعه یاری نماید؟ آری! با استمداد از خدا و خواندن او می توان به این مهم دست یافت. اگر به آیات و روایات که در خصوص دعا مطرح شده نظر افکنیم، می بینیم که دعا – جزء برترین عبادات محسوب می شود و سبب تقرب انسان به خداوند گشته و سلاح مؤمن در خطرات است، با دعا می توان فقر ظاهری و باطنی خود را رفع نمود. البته برای اینکه تأثیر دعا در داعی افزایش یابد بهتر است آدابی را قبل از دعا کردن بجا آورد. از جمله تمام توجه خود را به خداوند معطوف ساخته و امیدش را از دیگران قطع نماید، به استجابت دعایش ایمان و یقین داشته باشد، از ظلم و ستم به دیگران خودداری نماید و تمام حقوق آن ها را بپردازد و در صورت ارتکاب به گناه، به گناهانش اعتراف نموده و از آنها توبه نماید، سعی کند درآمد و کسبش حلال باشد، تا هنگامی که از خداوند مطلبی را می خواهد هیچ حقی از دیگران بر گردنش نباشد. داعی بهتر است طهارت باطنی و ظاهری خویش را حفظ نماید و با وضو و طهارت در درگاه الهی زانو زده و دستانش را به سوی خداوند بلند کرده، دو رکعت نماز به جا آورد و خواسته اش را زیاد نشمرد و نتیجه را به خداوند واگذار نماید. داعی در حین دعا نیز باید به نکاتی دقت نماید که این موارد تأثیرگذار در اجابت بوده و رابطه او را با خدا بیشتر تقویت می نماید. از جمله اینکه زمان و مکان مناسبی را انتخاب نماید، زیرا زمان و مکان در حال معنوی داعی تأثیر گذاشته و ارتباط او را با خدا قوی تر می نماید، با نام خداوند متعال دعایش را آغاز نماید و رو به قبله بنشیند، سعی کند با حضور قلب خداوند را بخواند و هنگامی که اشک در دیدگانش حلقه زد لب به سخن گشاید و حاجتش را بر زبان جاری نماید. هنگام دعا، بهتر است بر پیامبر و خاندان پاکش، درود و سلام بفرستد و برای همه دعا نماید، خداوند دوست دارد که بندگانش در هنگام دعا به ائمه متوسل شوند و آنها را میان خود و خدا واسطه نمایند، با توسل به ائمه و تقدم دیگران بر خویش، داعی با بیم و امید خداوند را می خواند و دست از تلاش و کوشش بر نمی دارد تا خداوند خواسته اش را با اجابت همراه نماید. به طور قطع دعایی که این چنین انجام می شود تأثیرات بسیاری را در روح و روان شخص داعی بر جا می گذارد. از جمله سبب تقرب به خداوند متعال گشته، شناخت داعی را از خداوند متعال افزایش می دهد و کبر و غرور را از دل آدمی می زداید و نفس سرکش آدمی را سرکوب می نماید، یأس و ناامیدی را در انسان ریشه کن می کند و سبب روشنی دل می شود. دعا مخزن اجابت و درمان هر درد است، علاوه بر این که بلاها را رفع می کند، قضاء الهی را نیز تغییر می دهد، با تکرار دعاست که دیگران را بر خود ترحیح می دهد و از معارف اسلامی آگاه می شود و با شجاعت و دلیری رابطه وی خود را با خلق خدا سامان می دهد. اگر داعی دعا کرد و شرایط ظاهری و باطنی آن را نیز رعایت نمود ولی خواسته اش با اجابت همراه نگشت ناامید نمی شود. زیرا می داند که اجابت دعا از طرف خداوند به معنای این نیست که همان چیزی را که او می خواهد برآورده سازد. گاهی خواسته داعی به دلیل مصلحت اجابت می شود و گاهی چون اجابت خواسته مصلحت نیست، بلایی از داعی دفع می گردد و یا بهتر و نیکوتر در جهان دیگر پاسخ داده می شود. دعا و نیایش با مقام رضا، منافاتی ندارد زیرا اگر داعی چیزی را از خداوند می خواهد آن را برای آینده طلب می کند و از خواست خدا در آینده خبر ندارد و خواسته اش را معلق به خواست خداوند می نماید. ساختار دعا به گونه ای است که این شبهه را نیز از ذهن رفع می نماید که دعا، به امر و نهی شباهتی ندارد و ترک ادب از طرف بنده محسوب نمی شود زیرا دعا از دانی به عالی است و بر سبیل استعلا و بزرگی نمی باشد. پس هیچ شباهتی به امر و نهی ندارد. و اگر داعی، هنگام دعا به بیان خواسته اش می پردازد، این امر به علم مطلق الهی اشکالی وارد نمی سازد زیرا دعا تنها آگاه کردن خداوند از خواسته ها نیست، بلکه دعا نوعی تضرع و عبادت و برنامه ی خودسازی و تقویت بنیه ی معنوی است. پس به دعا و راز و نیاز الهی که از مهم ترین و سودمندترین قوانین آفرینش است، چنگ زنیم و از آن بهره جوییم.

تحقیق حاضر راجع به تجسم اعمال می باشد . تجسم اعمال به این معناست که انسان هر عملی را که در این دنیا انجام دهد ،همان عمل را در قیامت ، البته به صورتهای واقعی آن ، مشاهده می کند . هدف از انجام چنین تحقیقی بیان صورت اخروی اعمالی است که باعث شقاوت و دوزخی شدن انسانها می گردد ،از آنجا که این امر ارتباط زیادی با زندگی اخروی انسان و سرانجام او دارد پرداختن به آن ضروری به نظر می رسد . این تحقیق طبق آیات و روایاتی پیرامون مساله تجسم اعمال نگارش شده است البته از آنجا که انسان در عوالم گوناگونی زندگی خویش را سپری می کند ، مسلما اعمالش نیز در عوالم مختلفی ظهور می یابد که از جمله این عوالم می توان به عالم برزخ ، قیامت و بهشت و جهنم اشاره کرد . بنابراین در این تحقیق به مساله تجسم اعمال در عوالم یاد شده نیز پرداخته شده است و این امر در بهره گیری از منابع و گوناگونی آن تاثیرگذار بوده است و از منابعی در زمینه های متفاوتی از جمله معاد ، بهشت و جهنم ، عالم برزخ و برخی منابع اخلاقی و کتب احادیث و تفاسیر بهره گیری شده است . روش انجام آن به طریق کتابخانه ای بوده و مطالب به صورت فیش برداری و یادداشت برداری جمع آوری گردیده است و در پایان خواننده این طور نتیجه گیری می کند که اگر انسانها بدانندکه پاداش نیکوکاران در واقع همان اعمال نیکی است که در دنیا با نیات خدایی انجام داده اند، وعذاب دوزخیان نیز همان گناهانی است که اکنون به شکل واقعی ، خودِگناهکار را معذب می سازد ، مارها و عقرب هایی که خود بوجود آورده اند و آتش هایی که خود برافروخته اند و سیاهی و زشتی که خود باعث آن بوده اند؛ مطمئنا هوشیارانه تر در دنیا عمل کرده و سعی می کنند خود را به سوی کارهای خیر سوق دهند البته با نیت خدایی. و حتما تلاش خواهند کرد از گناهان دوری نمایند تا به سرانجام گناهکاران و دوزخیان دچار نشوند .

امانت داری از دیدگاه قرآن و سنت، آثار و پیامدهای فردی و اجتماعی آن از مسائل بسیار مهمی است که در لسان اخلاق، یکی از اصول اخلاقی به شمار می رود و در منابع اسلامی از جمله قران و سنت بسیار تأکید می شود به طوری که خوب امانت داری کردن را اساس ایمان و اسلام و همچنین نشانه شخصیت انسان معرفی می نماید. وجوب برگرداندن امانت به صاحبش هم در قرآن و سنت حائز اهمیت می باشد تا جایی که حضرت علی ( ع) می فرمایند امانت را به صاحبش برگردانید هرچند قائل فرزند پیامبران باشد. به طور کلی امانت مصادیق بسیار زیادی دارد که از مهم ترین آن ها می توان به قرآن و عترت، تکالیف الهی و همچنین نعمت ولایت و امامت اشاره کرد. از مهم ترین اقسام امانت که شامل: امانت خدا، امانت پیغمبر ( ص) و هم امانت مردم می شود. در واقع می توان گفت تمام آن چه را که خدا به ما عطا کرده، چه مادی و چه معنوی در دست ما امانت است. از آثار و پیامدهای فردی و دنیوی امانتداری می توان به کامل کردن، دین، عزت و رستگاری، نشانه ایمان و شخصیت و .. . اشاره کرد. و از آثار اخروی آن به بهشت ابدی، دوست خدا و پیغمبر و ... اشاره کرد. از آثار اجتماعی آن هم می توان حفظ اطمینان و اعتماد عمومی، آرامش فکر و روح و .. را نام برد. اهدافی که این مجموعه تحقیقی به همراه داشت، یکی احیاء و ترویچ فرهنگ امانت داری، آشنایی افراد و جامعه به آثار و پیامدهای امانت داری و همچنین آشنایی با اقسام و مصادیق امانت است. نوع منابع مورد استفاده برای تحقیق هم بیشتر منابع تفسیری و اخلاقی و منابع معتبر است. روش انجام کار هم به صورت جمع آوری مطالب و یادداشت برداری از آن ها بود که طی مراحلی و با مراجعه به استاد راهنما شکل گیری می شد و در مرحله آخر نوبت تایپ و تکثیر بود. و نکته دیگر این که هر پژوهش گری در پژوهش خود به هر حال با یک سری مشکلات مواجه می شود، مشکلی که در این جا وجود داشت، رفت و آمد و دوری از محل تحصیل بود که امکان دسترسی به استاد راهنما را مشکل می ساخت که بحمد الله آن هم به خیر و خوبی به اتمام رسید.

در فرهنگ های لغت برای عدل معانی و کاربردهایی ذکر شده است که مهمترین آنها عبارتند از : تعادل و تناسب ، تساوی و برابری ، اعتدال یا رعایت حد وسط در امور ، استوار و استقامت . می توان گفت : جامع معانی یا کاربردهای یاد شده این است که هر چیزی در جایگاه متناسب خود قرار گیرد به گونه ای که سهم مناسب و شایسته خود را از هستی و کمالات آن دریافت کند و بحق و سهم دیگران تجاوز نکند . در یک تقسیم بندی کلی می توان عدل خدواند را به دو دسته تقسیم نمود که عبارت است از : عدل خدا در جهان تکوین که شامل عدل خدا در آفرینش جهان و عدل خدا را در ادامه زندگی موجودات است و قسم دوم عدل تشریعی خداوند که از دو جنبه قابل بررسی است : اصل تشریع: یعنی انسان ها در برابر تخلف از قوانین و عمل نکردن آنها به تکالیف و نیز : پاداش دادن به آنها در برابر امتثال تکالیف . اگر چه همه مسلمانان به عدل الهی اعتقاد دارند و این مسئله از ضروریات اسلام به شمار می رود ولی هر یک از عقل گرایان و ظاهر گرایان ؛ عدل الهی را به گونه ای خاص تفسیر نموده اند . عقل گرایان که آن را بر اساس حسن و قبح عقلی تفسیر نموده اند خود را معتقد و مدافع واقعی عدل الهی دانسته و منکران حسن و قبح عقلی را در حقیقت منکر عدل به شمار آورده اند. عدل هم در مذهب معتزله ، و هم در مذهب امامیه از اصول اساسی مذهب آنان به شمار آمده است بدین جهت این دو مذهب کلامی را « عدلیه » می نامند . بر هر خردمندی آشکار است که خداوند بعد از آن که انسان را آفرید تا آن که، تمام اسباب زندگی و عبادت را از عقل و ارسال رسل و انزال کتب و سایر لوازم طاعت را بر او فراهم کرد از او عبادت نخواست . نمی بینی از کودکان و مجانین عبادت نخواست ، زیرا که اطفال بالغ نیستند و مجانین از عقل بهره ندارند و خداوند هر چه بر بندگان انجام داده عین رحمت است . خدای تعالی، عادل و دادگستر است ؛ زیرا عدل یکی از صفات کمال است و خداوند عالم ، همه ی صفات کمال را دارا می باشد و نیز کراراً ، در کلام خود عدل را ستوده و ستم را نکوهش می کند و مردم را به عدالت ، امر نموده و از ظلم ، نهی می فرماید . در سوره ی نساء ، آیه ی 40 می فرماید : « اِنَّ اللهَ لا یَظلِمُ مِثقالَ ذَرَّهٍ » ؛ خلاصه ی ترجمه : خدا به اندازه ی ذره ای به کسی ظلم نمی کند . همچنین حضرت علی ( علیه السّلام) در حکمت 446 نهج البلاغه می فرمایند : « اَلعَدلُ یَضَعُ الامورَ مَواضِعَها» عدل قرار می دهد امور را در جایگاهش . بنابراین ، هر پدیده ای در پیش خود ، در نهایت خوبی ساخته شده است ؛ زشتی و ناروایی و یا عیب و نقصی که در بعضی از موجودات دیده می شود ، از راه مقایسه و نسبت پیش می آید . مثلاً مار و کژدم وجودشان نسبت به انسان بد و ناروا است و خار ، چون به گل قیاس شود ، زیبا نیست اما در جای خود، آفریده های شگفت انگیز و سر تا پا زیبایی هستند .