جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

پلورالیسم دینی از جمله مباحث مرتبط با فلسفة دین است که به سبب توجه آن به مسئلة نجات و زندگی مسالمت آمیز میان پیروان ادیان، مورد توجه صاحب نظران زیادی قرار گرفته و دارای رویکردها و تقریرهای متفاوتی است. توجه عمیق مولانا به «وحدت وجود»- به عنوان یکی از ارکان اصلی اعتقادات وی- و القای روحیة تسامح و تساهل به مخاطبان خود، باعث شده تا عده ای وی را « کثرت گرا » بنامند، اما اینکه وی، واقعاً واجد چنین نامگذاری بوده یا نه و اگر بوده، پلورالیسم دینی از دیدگاه او چه کیفیتی دارد و چه مواردی را شامل می شود، از جمله پرسش هایی است که در مورد مولانا مطرح است. مقالة حاضر در جستجوی پاسخ این پرسش ها، بر اساس مثنوی است. بنابراین، در این مقاله، ضمن تعریف پلورالیسم دینی و بیان رویکردهای آن، آرای کثـرت گـرایان در بـاب حقــانیت ادیان مطرح شده و بازتاب این آرا در اندیشه های مولوی آمده است. بازخوانی اندیشه های مولوی گویای این نکته است که ردپای نظریة پلورالیسم دینی، کم و بیش در اندیشه های او دیده می شود، اما پلورالیسم را به معنای امروزی آن نمی پذیرد و در نهایت یک دین را حق می داند. هدف از این جستار آن است که مخاطبان مثنوی با پیروی از شیوة مولوی در مسائل معرفتی و دینی، در جهت تقریب بین ادیان و تفاهم میان صاحبان آنها گام بردارد و برای رفع اختلافات و دشمنی های دینی و عقیدتی نوعی آمادگی ذهنی ایجاد شود.

پایان نامه ی حاضر، پژوهشی در باب فلسفه دین و ارتباط آن با ادبیات عرفانی است که ناظر به، بررسی آرای دینی مولوی با پیروان مکتب پلورالیسم دینی است.هر یک از این دو، نماینده ی تاریخ و فرهنگی متفاوتند؛ مولوی به وحدت درونی ادیان اعتقاد دارد و در عین حال در محیطی اسلامی رشد کرده و اسلام را به عنوان دین خاتم و کامل می پذیرد؛ حال آنکه پلورالیسم دینی پدیده ای معاصر و مربوط به جامعه ی غرب است که همه ی ادیان اعم از توحیدی و غیر توحیدی را به یک میزان، بهره مند از حقیقت می داند. توجه عمیق مولانا به وحدت درونی ادیان- به عنوان یکی از ارکان اصلی اعتقادات وی- و القای روحیه ی تسامح و تساهل به مخاطبان خود، باعث شده تا عده ای او را « کثرت گرا » بنامند؛ امّا اینکه وی، واقعاً « کثرت گرا » بوده یا نه و اگر بوده، پلورالیسم دینی از دیدگاه او چه کیفیّتی داشته و چه مواردی را شامل می شده، از جمله سوالاتی استکه در مورد مولانا مطرح می شود. این پژوهش در جستجوی پاسخ به این سوالات، بر اساس مثنوی است. هدف و نتیجه ی این پایان نامه، در کنار بررسی وجوه تمایز و تشابه آرای مولانا و کثرت گرایان، تبیین مسئله ی «وحدت درونی ادیان» به منظور ایجاد زندگیصلح آمیز میان پیروان ادیان گوناگون است.