جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

این بحث شامل مجموعه ای از دیدگاه، تئوری ها و نمونه های عملی در حرکت سیاسی اسلام بوده، که زمان پیامبر(ص) و دوره های نخستین حکومت اسلامی را در بر می گیرد و تلاش می کند به منظور یافتن روش واقعی عملکرد سیاسی در اسلام. ما گوشه ای از وضع سیاسی و اجتماعی جامعه عرب قبل از اسلام را در این بحث ارائه داده ایم و در آن روشن ساختیم که چگونه پیامبر اسلام(ص) برخورد سیاسی گونه را شروع نمود و چگون توانست با ایجاد پایه های فکری و اعتقادی، کم کم واقعیت های بی ارزش را به جریانی از اصلاحات سیاسی و اجتماعی کامل و همه سویه مبدل سازد، پیامبر اسلام(ص) کارش را با پی ریزی و مؤسسات دولتی و وضع قوانین و مقررات آغاز نمود و بدین ترتیب نشانه های رشد و بالندگی جامعه سیاسی را در سایه سلطه ای سیاسی و حکومت اسلامی نوین آشکار گردانید، ما هدف کلی را در واقع نقش حکومت در بسط حاکمیت قانون و اقامه عدل دانسته ایم، و لازم دیده ایم که مشخصات رهبری سیاسی در اسلام را نیز توضیح دهیم، چرا که رسیدن به این هدف، بر پایه ای رهبری استوار است. امت که به عنوان رکن دوم پیکره ای جامعه اسلامی به شمار می رود، هدف پی ریزی این پیکره بر اساس دید الهی است می بایست نقش متمایز و منحصر به فرد در انتخاب رهبر و برقراری نظام سیاسی، که با آزادی انسان از بند غیر و زنجیر آغاز می گردد و سرانجام به حصول آگاهی سیاسی و فرهنگی او، که همان تحقق مفهوم خلافت در زمین است ختم می گردد می بایست نکات برجسته نظام سیاسی را با تکیه بر تکلیف شرعی مستند بر قاعده اخلاق است، بیان کرده این قاعده درون روش جای می گیرد که تصمیم گیری گاهی به صورت انتخاب دیدگاهی مبدأی و سر نوشت ساز و گاهی به اتخاذ دیدگاهی به پا خاسته از آن، رابطه مثبت میان دولت های اسلامی و گروهای مخالف موجود در آن به منظور ایجاد تکامل در عملکردهای سیاسی و یافتن اشکالات و بر طرف ساخت خطاها و اشتباهات، مشارکت مخالفات در تحقق وحدت امت و پیوند میان اقشار مختلف جامعه اسلامی به منظور حفظ نظم عمومی و جلوگیری از آشوب و فتنه انگیزی، همچنان که اسلام بر عدم تحت فشار قرار دادن مخالفان با توجه به نقش مثبت و مشروع آنان در عملکرد سیاسی تأکید دارد ... بعد از آن میان مبدأ جداسازی قدرت ها در اسلام که از تفکر سیاسی وضعی پیشی گرفته است، و نیز میان آزادی ها وحقوق اجتماعی شهروندان مقایسه ای صورت گرفته است. سرانجام بحث را با ارائه ای مشکلاتی که دانشمندان مسلمانان در پاسخ گویی به بسیاری از مسائل جدید و نوگرایانه با آن روبرو هستند، به پایان رسانیدیم که روش به کار رفته در این بحث از طریق توضیح ثابت ها و متغیر ها در دین، فکر و سیاست، همچنین معتبر شمردن اسلام به عنان دین واقعی و موضوعی که در تطبیق روش عملکرد سیاسی بر واقعیتی جدید است شکل می گیرد، واقعیتی که با شتاب در خط تغییرات سیاسی، اقتصادی، فرهنگی، و امنیتی پیش می رود، نمونه بارز آن را می توان در وضع کنونی حرمت اسلامی عراق و واقعیت جدید آن مشاهده کرد.

کلام هر کس به فراخور عظمت و قلم هر کس به اندازه سعه وجودی اوست، بدون تردید حضرت آیه الله علامه سید مرتضی عسکری یکی از پیشتا زان عرصه تاخت وتاز علمی و پاسداری از مکتب اهل بیت است که عمرش را وقف یادگیری معارف قرآن و بهره گیری از سیره اهل بیت و تبلیغ دین اسلام نموده، به همین دلیل کلامش دلنشین و اثر بخش است، بنابراین وجود پایان نامه ای برای معرفی ایشان ضروری به نظر می رسد. این رساله در سه فصل تنظیم شده، فصل اول به کلیات و فصل دوم به زندگی نامه و معرفی آثار علمی و فعالیت های فرهنگی، سیاسی وتبلیغاتی ایشان می پردازد، در فصل سوم، روش تحقیق ایشان و مباحثی از علوم قرآنی که ایشان در آن ها نظرات خاصی دارند آورده و تبیین می شود. از جمله مباحث: وحی، جمع قرآن، قراءات، نسخ، سبعه احرف و عدم تحریف قرآن، از آثار علمی ایشان استخراج و تبیین گردیده، و در ضمن این مباحث، مقایسه ای بین آراء و نظریات وی با علمای مکتب خلفا صورت گرفته است.

رحمت الهی از جمله صفات خداوند متعال است. او دارای صفات و اسمای نامتناهی است که از میان آنها، خودش را با«رحمان» و«رحیم» به انسان معرفی نمود. (بسم الله الرحمن الرحیم) قبل از آنکه دست به آفرینش موجودات بزند، رحمتی را بر خود واجب نمود که بر غضبش سبقت گیرد. رحمت عام او بر همه چیز سایه افکنده«و رحمتی وسعت کل شیء) و رحمت خاصش را نصیب مطیعان و مؤمنان واقعی می کند. هر آنچ در دنیا به انسان می رسد، اعم از خوشی ها و نیکی ها و یا تلخ کامی ها، نشان از توجه و عنایت و رحمت واسعه او دارد. فاصله میان مهربانی و رأفت در خداوند متعال با عطوفت و مهربانی که در انسان ها به چشم می خورد، به اندازة فاصله میان شرق و غرب عالم و با زمین تا آسمان است. او فقط یکی از صد رحمت را میان مردو تقسیم کرده است که به واسطة آن به همدیگر رحم می کنند و 99 تای دیگر را جهت عفو و مغفرت برای روز حسابرسی و محشر کبرا ذخیره نموده است. در آن روز خداوند متعال به واسطة برترین مخلوقاتش آن قدر عفو و رحمتش را شامل حال انسان ها می نماید تا آن برگزیدگان معصوم(ع) راضی شوند«و لسوف یعطیک فترضی».

در قرآن مواردی دیده می شود که آیه ای و یا قسمتی از آیه در جاهای جاهای دیگر و یا در سوره های دیگر قرآن، تکرار شده است و این تکرار مورد بحث علمای علوم قرآنی از زمان پیدایش علوم تفسیر تا به امروز قرار گرفته است و چون این موضوع مورد اختلاف علماء و مفسرین بوده است و کتابهایی چند در این فن به رشتة تحریر در آمده، این خود نشان دهندة اهمیت بحث است. برای موضوع پایان نامه ام، کتاب« اسرار التکرار فی القرآن» را انتخاب نموده و با مشورت استاد راهنما و استاد مشاور، شروع به کار کردم و دربارة معانی لغوی و اصطلاحی واژه هایی که در این فن به کار رفته است، بحث کردم و موارد ارتباط این موضوعات با یکدیگر را در صورت وجود، بررسی کردم. من این تحقیق را به سه بخش تقسیم کردم که در بخش اول کلیات را به شش فصل تقسیم کرده و پیرامون کلید واژه هایی چون، ذکر، مثل، تکرار، شبهه، ترادف وتصریف از نظر لغوی و اصطلاحی بحث کرده ام و در ارتباط با موضوع تکرار مواردی را در هر فصل توضیح داده ام. در بخش دوم نیز، مقدمه عبدالقادر عطا را ترجمه و تحقیق کردم و در بخش سوم ترجمه و تحقیق اصل«کتاب اسرار التکرار» آقای کرمانی را با توجه به تفاسیر شیعه و سنی مورد بررسی قرار داده ام و در آن، مواردی را که مؤلف اعتقاد به تکرار دارد، بیان کرده ام و یا در جاهایی که از نظر مفسرین با نظر مؤلف یکی است، نیز بیان شده است که نظرات موافق و به نظرات کرمانی توجه شده است که می فرماید اگر چه به ظاهر از نظر لغوی شاهد تکرار در برخی از قسمتها هستیم، ولی در واقع معنا و مفهوم دیگری را خداوند از آن اراده کرده است که به آن نیز در این تحقیق پرداخته شده است.

در این تحقیق شیوه های مناظرات امام صادق و انبیاء در شش بخش با این مباحث بررسی تطبیقی شده است: بخش اول، کلیات: کلیدواژه های تبلیغ، دعوت، شیوه و مناظره، معنای لغوی و اصطلاحی و هدف و فواید و تاریخچه مناظره، معنای لغوی و اصطلاحی و انواع جدل و آثار شوم مجادله به باطل، آداب و آفات بحث و مناظره؛ بخش دوم، بررسی شیوه های مناظرات انبیاء(ع) (نوح، هود، صالح، ابراهیم، لوط، شعیب، موسی، عیسی و محمد(ص))؛ بخش سوم، زندگی امام صادق(ع)؛ بخش چهارم، شرایط فرهنگی عصر امام صادق(ع): تحولات فرهنگی، مخاطبان امام صادق(ع)، مکاتب عصر امام صادق(ع)؛ بخش پنجم، مهم ترین شیوه های مناظرات امام صادق(ع): بررسی اجمالی مناظرات، سئوالات مطرح در مناظرات و شیوه های مناظرات امام صادق(ع). در بخش ششم، مناظرات امام صادق(ع) با مناظرات انبیا مقایسه شده و نتایج ذکر گردیده است.

در این پایان نامه دیدگاه مفسران اهل سنت در خصوص آیاتی که در شأن امام علی(ع) نازل شده، بررسی گردیده و مطالب آن در دو بخش آمده است. در بخش اول، تحت عنوان کلیات از علم سبب نزول، تفسیر و تأویل، پیدایش و تحول علم تفسیر و جری و تطبیق بحث به میان آمده است. در بخش دوم، دیدگاه مفسران اهل سنت در خصوص آیات نازله در شأن امام علی(ع) که تعداد آنها به 31 آیه بالغ می شود، بررسی و نقد شده است

قرآن که کتاب نازل شده از سوی پروردگار است، دعوت خود به اسلام را از طریق بیان مباحث گوناگون، مطرح کرده است. یکی از این مباحث، قصه و استفاده از آن در راه تربیت انسانهاست. این رساله بر آن است که با بررسی قصه های موجود در قرآن، اعم از قصه های انبیاء و غیر انبیاء، نکات تربیتی و اخلاقی این قصه ها را مورد توجه قرار دهد تا بدین وسیله، اولاًغرض و هدف از آوردن هر قصه در قرآن مشخص شود و ثانیاً با توجه به این هدف و مقصود، بتوان از هر قصه درسی گرفت. البته در بررسی قصص قرآنی گاهی یک یا چند قصه، یک هدف و منظور را بیان می کنند که در کنار هم مطرح می شده اند و یا از ذکر بعضی از آنها، خودداری شده است تا تکرار مکررات نباشد. لازم به ذکر است که ملاک حقیقی در بازگویی قصص قرآنی، آیات قرآن بوده است و در کنار آن تفاسیر و کتب قصص قرآن نیز استفاده شده است.

عنوان پژوهش بررسی و توصیف مراحل و صحنه های قیامت می باشد اعتقاد به معاد و روز جزا و پاداش، یکی از مهم ترین و بنیادی ترین مسائل در مکاتب و ادیان الهی به شمار می رود. مبنا و اساس بسیاری از آموزه های دینی و تعالیم اخلاقی، تربیتی، اجتماعی و ... در ایمان به رستاخیز و دنیای آخرت نهفته است. در حقیقت اعتقاد به قیامت، ضمانت اجرایی به ثمر رسیدن تمامی تعالیم در ادیان گوناگون الهی است و بر اساس شواهد، مدارک و مستندات موجود، اعتقاد به دنیای پس از مرگ، حسابرسی اعمال، جزا بدکاران و پاداش نیکوکاران و بهشت و دوزخ در میان تمامی اقوام، ملل، تمدن ها، ادیان شرک و ادیان الهی وجود دارد. در دین مقدس اسلام نیز، پس از توحید، مسئله مهم، معاد و اعتقاد به حیات پس از مرگ و اجرای عدالت با حسابرسی اعمال بندگان می باشد به طوری که در میان آیات قرآن مجید، بیش از 1600 آیه، اجمالاً و تفصیلاً به بحث مرگ، برزخ، قیامت، بهشت و جهنم پرداخته است. در این پژوهش با شیوه استنادی مرجعی و یا بهره گیری از معانی و تفاسیر آیات الهی و احادیث و روایات ائمه اطهار(ع) به بررسی مقدمات، مراحل و مواقف قیامت پرداخته شده است. نتایج حاصل از پژوهش به طور مختصر به شرح زیر می باشد: در میان تمدن های قدیم و جدید، ادیان شرک و ادیان الهی، مسئله اعتقاد به معاد از مهم ترین مباحث دینی اخلاقی بوده است. دین اسلام معاد را جسمانی و روحانی می داند و آن را از ضروریات برمی شمارد. یکی از مراحلی که موجودات برای بازگشت به سوی احادیث طی می کنند«نفخ صور» است که دو بار محقق می شود. در روز قیامت، همه موجودات اعم از انسان ها و فرشتگان الهی در برابر عظمت کبریایی حق، قیام و سر تسلیم فرود می آورند. قیامت دارای مواقف متعددی است. موقف شفاعت کبری آغاز حسابرسی است و در مواقف صراط، بدکاران از نیکو کاران جدا می شوند. مقام حضرت محمد(ص) در فناء فی الله و بقاء به حضرت حق، به قدی رفیع و عالی است که تمام انبیاء و مرسلین و بندگان مورد شفاعت ایشان قرار می گیرند. این مقام همان محمود است که به آن ولایت کبری نیز می گویند و به طور مطلق مربوط به خاتم النبیین است. قیامت وعده گاه همه خلائق است که در آن نیکوکاران از بدکاران جداشده و بدین لحاظ این روز را«یوم الفصل» می نامند. قیامت روز برپایی عدل است. میزانی که روز قیامت بر پا می شود، هم حق است و هم عدل و منظور از وزن عمل، تطبیق عمل است بر حق.

فرستادگان بزرگی چون نوح(ع)، هود(ع)، صالح(ع)، ابراهیم (ع)، لوط(ع)، شعیب(ع)، موسی(ع)، عیسی(ع) و بالاتر از همه محمد پیامبر خاتم(ص) و همچنینی ائمه معصومین(ع) که ادامه دهندگان رسالت عظیم هدایت می باشند، در طول زندگانی افتخار آمیز خود به منظور دعوت الی الله و سوق دادن انسانها به صفات و رفتارهای نیکو، شیوه های متنوعی را به کار گرفته اند که هر یک در جای خود تأثیربسزایی بر شخصیت و رفتار انسانها بر جای نهاده است. در بخش اول این پژوهش پس از بحث های مقدماتی و تعریف واژه های کلیدی، جدل و انواع آن در لغت و اصطلاح بررسی شده و واژه های دیگری چون مراء و خصومت نیز بیان شده است و در ادامه، مناظره که از جمله شیوه های تبلیغی انبیاء و اولیاء خدا می باشد، در لغت و اصطلاح مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته و آداب و آفات این شیوه تبلیغی بیان خواهد شد. بخش دوم به بیان شیوه های مناظرات انبیاء(ع) با توجه به آیات قرآن کریم، اختصاص داردکه در این راستا با توجه به بررسی های انجام شده شیوه های مناظرات 9 نبی در 9 فصل بررسی شده است. در بخش سوم و چهارم این پایان نامه زندگی امام صادق(ع) و حرکت های تبلیغی وی در زمینه های فرهنگی، سیاسی، اجتماعی و اخلاقی، بررسی شده است. سپس وضعیت فرهنگی جامعه و مکتب های موجود در آن دوره به همراه عقاید و تفکرات و فعالیت های آنها به طور اجمالی مورد بررسی قرار گرفته است تا روشن شود که امام صادق(ع)توانست پایه گذاری مکتب غنی جعفری را آغاز کند و فقه و کلام و حدیث را با یک حرکت علمی گسترده، پر بار نماید؛ که همه اینها ناشی از جو مناسبی بود که در اثر برخوردهای علمی بین مکاتب مختلف و بحثهای علمی متداول بین مکتب های فرهنگی و بلوغ فکری آن زمان بوجود آمده بود،که تا حدودی هم متأثر از جو سیاسی متزلزل اواخر حکومت بنی امیه و اوایل حکومت بنی عباس بود. در ادامه مخاطبین امام(ع) و نیز شیوه های متفاوت برخورد امام با دسته های گوناگون مخاطبین ذکر شده است و مشخص گردیده که یک مبلغ موفق در این شیوه تبلیغی بایستی با هر یک از گروهای مختلف فکری، فرهنگی و سیاسی، برخورد مناسب با مخاطب را داشته باشد تا نفوذ کلام و تأثیر رفتارش در مخاطب به نحو أحسن انجام پذیرد. بخش پنجم این پایان نامه مربوط به مناظرات امام صادق(ع) و روش های مختلف آن حضرت در این شیوه تبلیغی با ذکر نمو نه هایی از مناظرات اختصاص داده شده است. بخش ششم که بخش پایانی می باشد، به مقایسه بین شیو های انبیاء(ع) و امام صادق(ع) در این شیوه تبلیغی اختصاص دارد. در پایان نیز منابع مورد استفاده این طرح با آدرس کامل هر کدام، و نیز چکیده این رساله به زبان انگلیسی آمده است.