جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

تقیه یکی از مفاهیم اصیل اسلامی است که ریشه در فطرت و نهاد انسان ها داشته و به معنای مخفی کردن حق و واقعیت از دیگران یا اظهار خلاف آن به جهت مصلحتی مهم تر از مصلحت اظهار حق است. جامعیت دین اسلام و پویا و انعطاف پذیری فقه آن، راهکارهایی برای پیروان و رهروان صادق خویش قرار داده است تا در شرایط دشوار، راهگشای آنان باشد؛ از این رو شیوه مقتدرانه ای چون تقیه را جهت حفاظت از ضرر و خطرهای پیش رو یا به جهت مصالح مهم تر در جهت پیشبرد اهداف مقدس انسانی و الهی در شرایط خاص و ویژه قرار داده است. روایات نبوی و ائمه معصومین (ع) بعد از آیات الهی، مهم ترین دلیل بر مشروعیت تقیه بوده است که اندیشمندان فریقین با توجه به آن روایات، تقیه و احکام آن را استنباط کرده اند. مجموعه روایات بسیاری را می توان درباره دعوت و سفارش به تقیه ارزیابی کرد که با توجه به آنها باید اذعان داشت که تقیه از احکام مسلم اسلام است و سبب بقای اسلام و باعث همزیستی مسالمت آمیز میان مسلمین با پیروان ادیان دیگر و وحدت و اخوت اسلامی می شود.

تقیه یکی از مقولات عرفی و روش های عقلایی است که شریعت اسلامی آن را تأیید و به عنوان یک مفهوم اصیل اسلامی معرفی نموده است. تقیه در لغت به معنای حفظ و نگه­داری و در اصطلاح فقها به معنای مخفی نمودن حق و واقعیت از دیگران یا اظهار خلاف آن به جهت مصلحتی مهم تر از مصلحت اظهار حق می باشد.مشروعیت تقیه را می توان از ادلۀ تفصیلی آن به ویژه از آیات کلام الله مجید ـ همانند آیات 28 سورۀ آل عمران و 106 سورۀ نحل ـ استنباط نمود.گرچه برخی ها تقیه را ساختۀ مذهب تشیع و جزء باورهای شیعی دانسته اند ولی با رجوع به کتاب­های تفسیری و فقهی فقهای فرقه ها و مذاهب اسلامی، ملاحظه می شود که همۀ مذاهب اسلامی بر مشروعیت آن اذعان داشته و به آن عمل نموده اند.البته شایستۀ ذکر است که فقهای غیرشیعی تقیه را به زمانی که در آن بیم شدید و یا اکراه و اجبار و اضطرار وجود داشته باشد مقیّد ساخته اند، اما فقهای امامیّه ـ همانند امام خمینیŠ ـ تقسیماتی برای تقیه ذکر کرده اند و برخی از اقسام آن را ـ همانند تقیه مداراتی ـ در غیر موارد ترس نیز جایز دانسته اند.