جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

معادل­‌گزینی در ترجمه فرایند بسیار مهم و حساسی است که دقت نظر بالای مترجم را می­‌طلبد، و لازمه آن تسلط کافی بر دو زبان مبدأ و مقصد است. ترجمه سید جعفر جعفر شهیدی از کتاب نهج البلاغه به اذعان بسیاری از صاحبنظران یکی از بهترین ترجمه­‌هایی است که تاکنون از این کتاب به عمل آمده به گونه‌­ای که ترجمه مذکور در سال 1369 به عنوان کتاب برگزیده سال معرفی شد و از طرف بسیاری از مجامع علمی و ادبی مورد ستایش قرار گرفته است. نویسندگان در این جستار، ترجمه خطبه قاصعه از این کتاب را به عنوان نمونه انتخاب کرده و با متن عربی آن مقایسه نموده و بر اساس رویکرد متن­‌مدار معادل­‌گزینی در آن را در دو سطح، واژگان و بافت متنی مورد تحلیل و بررسی قرار داده­‌اند. یافته­‌های این پژوهش نشان می­‌دهد، با وجود تلاش­‌های فراوانی که در برگردان این کتاب گرانقدر مبذول شده، و به رغم همه زیبایی­‌ها و ظرافت­‌های بکار رفته در آن، به نظر می­‌رسد استاد شهیدی در معادل­‌گزینی برای معنای ارجاعی و همچنین معنای بافتی و متنی برخی از واژه­‌ها چندان دقیق عمل نکرده است.

واژه تقوا در نهج البلاغه پس از قرآن، از جمله واژه های کلیدی است که می تواند نقش تعیین کننده ای در سازندگی انسان داشته باشد. از ویژگی های مهم واژه تقوا در طرح معنایی، طرح شبکه های معنایی آن است که در هر متن با تحلیل زبان شناسی آن شبکه ها می توان به افق های تازه ای در لایه های معنایی تقوا رسید. مقایسه میان مختصات معناشناختی قرآن و نهج البلاغه پنجره های جدیدتری را بر روی پژوهشگران باز می کند. در این مقاله به تحلیل های زبان شناختی درجات سه گانه تقوای عام، تقوای خاص و تقوای خاص الخاص پرداخته شده است. کشف ارتباط میان تقوا به عنوان یک واژه مهم کلیدی و واژگان مرتبط با آن در یک حوزه عناصر هم معنا (متقارب المعنی) برای کسانی که به دنبال مکانیسم تدوین تقوا هستند، می تواند بسیار حیاتی و با اهمیت باشد. در قرآن و نهج البلاغه واژه تقوا کلیدی ترین واژه درباره فضلیت انسان است.