جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

موضوع این پژوهش« بررسی رزق و روزی از دیدگاه آیات قرآن کریم و سنّت » می باشد . در این تحقیق کوشیده ایم تا دیدگاه اسلام را از منابعی چون قرآن کریم ( کلام وحی ) و روایات امامان معصوم ( علیهم السّلام) به عنوان مفسّرین حقیقی قرآن در خصوص موضوع و در حدّ توان خود استخراج کنیم . آن چه به عنوان هدف در نظر گرفته ایم آگاهی دادن به افراد جامعه درباره فهم درست از روزی ، ایجاد انگیزه ی لازم برای کسب روزی های معنوی ، پاسخگوئی به شبهات کلامی پیرامون روزی ، ارائه انگیزه های درست کسب روزی حلال ، ایجاد آرامش روانی در جامعه در رسیدن به روزی حلال ، ارائه راهکارهایی در زمینه افزایش روزی ها ، بیان عواملی در کاهش روزی و بیان پیامدها و ضررهای کسب روزی حرام است . در پژوهش حاضر در 4 بخش و 10 فصل مطالبی در زمینه معنای لغوی و اصطلاحی رزق و معانی افتراقی ، انواع روزی ، مباحث کلامی چون رازقیّت الهی ، تقدیر الهی ارزاق ، فلسفه اختلاف مقدار روزی انسان ها ، تفاوت روزی های دنیا با روزی های آخرت ، اهمیّت ، حدود و آثار رزق حلال ، پیامد استفاده از روزی های حرام و عوامل کاهش و افزایش روزی ها مورد بررسی قرار می گیرد . در تدوین این تحقیق از منابع لغوی ، تفسیر قرآن ، حدیثی ،اخلاق اسلامی ، کلامی و برخی از کتاب های معاصری که ویژه این موضوع نگارش یافته اند استفاده گردید . این اثر بنا بر شیوه جمع آوری اطّلاعات کتابخانه ای ، بنابر ماهیّت توصیفی و از نوع کاربردی ، به اعتبار موضوع دینی و بنابر نوع و هدف یک تحقیق بنیادی است . دستاورد این تحقیق پایانی مطالب زیر است : رزق [ با کسره ی ر ] به معنای اسم مصدریش یعنی روزی که بسیار معروف است و مخلوقات از آن سود می برند و جمع آن ارزاق است و در اصطلاح رزق همه ی آن چیزهایی را که مایه بقای حیات موجودات می گردد، شامل می شود اعم از رزق مادّی چون : خوراک ، پوشاک ، مسکن و 00 یا رزق معنوی چون عقل ، علم ، مقام و نبوّت الهی و 000. رزق الهی بر اقسامی است از جمله رزق مادّی که شامل حال تمام موجودات هستی فرشتگان ، حیوانات ، جنّ ، انسان می گردد و چون از جنس مادّه اند ؛ به روشنی قابل لمسند همچون خوراک ، پوشاک ، مسکن و 000. رزق معنوی که شامل علم ، عقل ، اندیشه ، دین ، ایمان ، اخلاص ، اخلاق ، مقام ، موقعیّت و نفوذ اجتماعی بالا ، سلامتی جسم و روح ، امنیّت ، اطمینان خاطر، آرامش و آسایش است ؛ نصیب برخی از بندگان الهی است و بستگی به ظرفیّت و میزان تلاش آن ها دارد . رزق در تقسیمات دیگر موارد ذیل را در بر می گیرد: رزق حسن در کتب تفسیری تعابیری چون روزی های معنوی ، روزی های اخروی ، مال و نعمت و روزی های نیکو ، پاک و حلال از آن گردیده است . رزق معلوم : مفاهیمی چون روزی معلوم الوقت ، روزی معیّن و ویژه ، بهشت و نعمت های آن را در بر می گیرد . رزق کریم پاداش مؤمنین راستین است و از آن به بهشت و نعمت های آن ، مواهب بزرگ و مستمرّ و همیشگی و بی نقص ، روزی با کرامت و گوارا و نیکو یاد گردیده و رزق حلال ( طیّب ) که هر چیز پاکیزه اعمّ از غذا ، لباس ، همسران ، خانه ها ، مرکب ها ، حتی سخنان و گفتگوهای پاکیزه را شامل می شود. رزق حلال مطلوب طبع انسان است برخلاف رزق حرام که مضرّ بر سلامتی روح و جسم آدمی است . رزق بهشتیان چنان وسعت و کیفیّتی دارد که شرح کامل و صحیحی از آن بدست نمی آید . آن چه در قرآن کریم آمده ارزاقی چون انواع آشامیدنی ، خوراک ، پوشاک ، میوه ، نهرها ، حوریان ، قصرها،000 و از همه مهمتر رضایت الهی را در بر می گیرد . همچنین دراین تحقیق به حقایقی چون ارزش رزق حلال و پاک نزد خداوند ، توجه ویژه خدایتعالی در امر روزی رسانی به مخلوقات خویش ، عدالت ورزی خداوند در این زمینه و کفالت و ضمانت الهی درامر روزی ها اشاره گشته است . مطلب دیگر این که نباید به محض دیدن وضعیت معیشتی ، رفاه یا سختی و رنج دیگران قضاوت های شتابزده کنیم و آن را به توجه و محبّت خاصّ الهی نسبت به افراد ثروتمند و بی توجّهی حقّ تعالی نسبت به فقرا تعمیم دهیم تا در نتیجه شأن و مقامی نزد خداوند برای مرفّهین و مالداران قائل شویم چرا که تفاوت روزی ها علل گوناگونی دارد که برخی برخاسته از لطف و برخی نشأت گرفته از خشم الهی است . از سویی اموال در صورتی ارزشمند هستند که در راه رضای حق به کار گرفته شوند و مایه آبادانی خانه ی آخرت گردند . دیگر این که رزق اندک اما حلال بسیار ارزشمندتر از انبوه اموال حرام است چرا که آثار فراوان رزق حلال بر روح و جسم آدمی نمود پیدا می کند. از طرفی استفاده از ارزاق حرام به هر نوعی آرامش و سعادت دنیوی و اخروی انسان ها را بهم می زند . در زمینه رزق حلال نیز کفایت به رزق در حدّ نیاز از صفات اولیاءَ الله است که مایه ی فراغتِ قلب وایجادِ وقتِ کافی جهتِ پرورش جان ها و روح ها و انجام اعمال صالح و مایه ی تقرّب الی الله می گردد . همچنین عوامل مؤثّر بر وسعت و تنگی ارزاق را فقط مادّی ندانیم ، اثر عوامل معنوی بسیار بیشتر و ماندگارتر است .

موضوع این پژوهش، قصّه ی حضرت یوسف 7 در قرآن کریم است. هدف از پرداختن به این موضوع، علاوه بر اهمیّت معارف قرآنی، اشتمال آن بر نکات اخلاقی، اجتماعی و فرهنگی مفیدی، همچون ارائه ی الگوهای ایمان و عفّت به جوانان، مدیریّت بحران به مسئولان اجتماعی و همچنین آموزه های سودمندی در موضوع رؤیا است. حضرت یوسف 7 فرزند یعقوب نبی 7 و راحیل بود و در سرزمین فدان آرام متولّد شد. وی یکی از پیامبران الهی بود که مژده ی نبوّت را در کودکی با رؤیای سجده ی خورشید و ماه و یازده ستاره در برابر خود، دربافت نمود. وی یک برادر تنی به نام بنیامین و دَه برادر ناتنی از پدر داشت که این دَه تن به او و به ویژه پس از آن رؤیا و توجّه بیشتر پدر، حسادت می ورزیدند. این خوی پَست اخلاقی آنان را به توطئه گری ضدّ یوسف 7 و افکندنش در چاه واداشت و آنان پیراهن یوسف 7 را به خونی آغشته کرده و نزد پدر رفته و به دروغ اظهار کردند که گرگ وی را خورده است، امّا یعقوب 7 سخن آنان را باور نکرد و صبر پیشه نمود. یوسف 7 به عنایت خداوند توسّط رهگذران نجات یافت و با قیمت ناچیزی به وزیر اعظم مصر و ملقّب به عزیز فروخته شد و بدین ترتیب به مصر راه یافت. در آن جا به علّت زیبارویی مورد علاقه ی زلیخا، همسر عزیز مصر، قرار گرفت و این زن از وی تقاضای مراوده نمود. وی از صحنه ی فساد به خداوند پناه برد و گریخت. عزیز از این ماجرا مطّلع شد، امّا با وجود اثبات بی گناهی یوسف 7 ، وی را به زندان افکند. وی در آن جا به تبلیغ توحید و مسائل اخلاقی به هم زندانیان پرداخت تا پس از 7 سال در پی رؤیای فروانروای مصر و نیاز آنان به تعبیر رؤیا به یاد یوسف 7 افتاده و وی را نجات دادند. یوسف 7 بی گناهی خود را در ماجرای مراوده برای فرمانروا ثابت کرد و به مقام خزانه داری منصوب شد و به کمک فرمانروا به کشاورزی و برداشت محصول پرداخت تا خشک سالی آینده را به خوبی مدیریّت کند. سال های قحطی فرا رسید و برادران برای گرفتن آذوقه به مصر آمدند و به این ترتیب مقدّمات وصال یوسف 7 به پدری که از فراقش سال ها گریسته و دیدگان خود را از دست داده بود، فراهم شد. خداوند دیدگان یعقوب 7 را به برکت پیراهن یوسف 7 شفا بخشید و همه ی افراد خانواده ( والدین و برادران) نزد او رفته و در برابرش تعظیم کردند و بدین ترتیب رؤیای یوسف 7 به واقعیّت پیوست. در این پژوهش سرگذشت یوسف 7 در سه بخش یه عناوین: دوران کودکی یوسف 7 تا به چاه افتادن، از چاه تا وزارت، وزارت تا پایان عمر و در 11 فصل سامان یافته است و دامنه ی تحقیق پیرامون شخصیّت و بیان سرگذشت یوسف 7 می باشد که در خلال مطالب به منظور کاربردی شدن موضوع به نکات اخلاقی،فرهنگی، تربیتی و مدیریّتی نیز اشاره شده است. برای این تحقیق، از منابع تفسیر قرآن کریم، همچون المیزان علاّمه طباطبایی 1 ، مجمع البیان فضل طبرسی 1 ، الکبیر فخر رازی، التبیان شیخ طوسی 1 و... و کتب حدیث مانند بحارالانوار علاّمه مجلسی 1 ، علل الشّرایع و عیون اخبارالرّضا 7 اثر شیخ صدوق 1 ، اصول کافی محمّد بن یعقوب کلینی 1 و کتاب های تاریخی مانند کامل ابن اثیر، تاریخ الرُّسل و الملوک طبری، تاریخ انبیای رسولی محلاّتی و به ندرت از کتاب و مقاله های تربیتی، روان شناسی، مدیریّت، اقتصاد و... استفاده شده است. روش تحقیق به کار رفته، کتابخانه ای- تحلیلی و توصیفی بود. فرضیه های عصمت یعقوب و یوسف 7 و مقام الگویی یوسف 7 در عفّت و مدیریّت بحران به اثبات رسید و نظر به نکات آموزنده ی بسیار قصّه های قرآنی و نیاز جامعه به الگوهای قرآنی، پژوهش چنین آثاری ضروری می نماید. کلیدواژه های تحقیق قصّه، یوسف، یعقوب نبی، تعبیر رؤیا، برادران یوسف، تربیت، زلیخا، عزیز مصر، مدیریّت بحران و مصر می باشد.

موضوع این پژوهش « عدالتخواهی در قرآن و سنت و پیامدهای فردی و اجتماعی آن» می باشد. عدالت به معنای قرار دادن هر چیز در جای خویش و حق را به حق دار رساندن و رعایت استحقاق هاست. در اهیمت سخن پیرامون عدالت همین بس که استواری و برپایی جهان هست وابسته به آن بوده و فطرت بشر بر اساس آن سرشته شده، اما خواهش های سرکش نفس در پی نقض آن است. ما در این پژؤهش سخن پیرامون موضوع را جدای از طرح تحقیق در 4 بخش با عناوین ذیل سامان داده ایم که هر بخش فصولی را در بر دارد که نتایج مطالب به قرار ذیل است: مفهوم عدالت قرار دادن هر چیزی به جای خود اوست از دیدگاه فقها پرهیزگاری اساس عدالت فردی را تشکیل می دهد. گرچه عدالتخواهی امری فطری است ولی بسیار می شود که غبار جهل و پلیدی نفس بر آن پرده افکنده ، لذا برای پاک مانند فطرت و برقراری عدالت، دادخواهانی ظهور یافته اند مانند انبیاء و امامان ( ع) و مردان وارسته حق جو و ... گستره عدالت در جامعه جوانب مختلف اقتصادی، قضایی، سیاسی را در بر می گیرد که در هر جانب از دیدگاه قرآن عدالت باید اجرا شود تا فاضله پرورش یابد. بهترین راه برای برقراری عدالت؛ حاکمیت عدالتخواهان و داشتن قانون عادلانه است که برای کارایی این دو عامل پذیرش اجتماعی عدالت ضرورت دارد. عدالت فردی شخص عادل را شایسته امور ذیل می کند: منصب خلافت و رهبری، قضاوت، امامت جمعه و جماعات، پذیرش گواهی دادن و ... عدالت اجتماعی پیامدهایی را در بر دارد از جمله: تسهیل کمال، نظم، احقاق حق و گسترش دین اسلام می باشد. اهم منابع مورد استفاده در این پژوهش عبارتند از: قرآن کریم، تفاسیر قرآن کریم، منابع حدیثی، مقالات صاحب نظرانی که پیرامون عدالت بحث کرده اند و در کنار آن از آثار اخلاقی، فقهی، تربیتی، تاریخی و ... بهره بردیم. تحقیق با روش های: توصیفی، تحلیلی، سیستمی و گردآوری مطالب با روش کتابخانه ای به انجام رسیده است.

یکی از مباحث مهم روز دنیا که همایش ها ، میزگرد ها و متینگهای مختلفی را به خود اختصاص داده است و از مسائل مهم گذشته و حال دنیا می باشد مسأله زن و ارزشمندی جنس زن می باشد و به خاطر اهمیت آن از قرنها قبل مورد توجه دین مبین اسلام و همچنین دیگر ادیان جهان قرار گرفته که هر کدام برحسب آئین خود نظرات و برداشتهای متفاوتی نسبت به آن ارائه داده اند . موضوع این پژوهش « ارزشمندی زن در آیات و روایات » است . این پژوهش سعی دارد با توجه به کلید واژگان ، « ارزشمندی ، زن ، تکوین ، تشریع » ، زن و جامعه را با معنی و مفهوم و مراتب ارزش آشنا سازد و با بیان انواع ارزشمندی زن ، زنان و جامعه را به نائل شدن به ارزش واقعی زن رهنمون باشد . ارزش به معنی ارز ، بها و قیمت است . بنا بر تعریف ارزش ، می توان مفهوم ارزشمندی را به دو قسم ارزشمندی تکوینی و ارزشمندی تشریعی تقسیم نمود و ارزشمندی زن را در این دو قسم مورد بحث و بررسی قرار داد و ثابت کرد که یک زن به صرف زن بودن دارای ارزشمندی تکوینی در مراتب و مراحل مختلف است و این ارزشمندی تکوینی زن برای تمامی زنان جهان اعم از کافر ، مشرک ، ملحد و مسلمان است و هیچ فرقی بین آنان نیست . از قبیل حمل و بارداری ، شیردهی ، همسری و … که تمامی این صفات برای زن گواه بر ارزشمندی تکوینی او می باشد . اما قسم دوم ارزشمندی که ارزشمندی تشریعی نام دارد مربوط به شایستگی برای نیل به پاداش اخروی است . ارزشمندی انسان وابسته به اعمال نیک او که پاداش اخروی دارد می باشد ، و از نظر اسلام زنی می تواند موجودی ارزشمند شود که وظایفی را که شریعت مقدس اسلام بر عهده او گذاشته به طور کامل انجام دهد . فرضیه ها : از مهمترین فرضیه های مربوط به این پژوهش می توان به امور زیر اشاره کرد : 1 ارزشمندی تکوینی زن به فواید ، لیاقتها و بهای وجود زن اعم از مؤمن و کافر مربوط می شود . 2 ارزشمندی تشریعی زن به شایستگی او برای نیل به پاداش جاودان الهی زن مؤمن مربوط می شود . 3 بزرگترین ارزشمندی تشریعی زن آن است که خود پاداش الهی قرار گیرد . این پایان نامه در پنج بخش و 19 فصل به بررسی هر دو قسم ارزشمندی زن از دیدگاه قرآن و روایات پرداخته است . عمده روش تحقیق کتابخانه ای ، تحلیلی و توصیفی است .

موضوع این پژوهش، فرازهایی از داستان حضرت موسی ( ع)در قرآن کریم است. هدف از پرداختن به این موضوع، ارائه ی الگوی عملی تبلیغ به مبلّغان و پاسخگویی به شبهات، ارائه ی اثری مدوّن حاوی بحث های تحلیلی و معرّفی حضرت موسی ( ع) به نسل های جوان است که نیاز جامعه به الگوهای نام برده بر اهمیّت موضوع می افزاید. حضرت موسی ( ع) در سرزمین مصر متولّد شد، در آن زمان فرعون به دلیل تضعیف بنی اسرائیل، پسران شان را می کُشت و دختران شان را زنده نگه می داشت؛ امّا از آن جایی که تقدیر الهی چیز دیگری بود از طریق الهام به مادر موسی ( ع) ، جان او محفوظ می ماند و در دامان خود فرعونیان پرورش می یابد. در دوران جوانی به دلیل حمایت از یک اسرائیلی، مردی قبطی را به قتل می رساند که این مسئله موجب فرار او از مصر، ورود به سرزمین مدین می شود. در آن جا با حضرت شعیب ( ع) آشنا می شود و با دختر او ازدواج می نماید و مدّت دَه سال برای شعیب ( ع) چوپانی می نماید تا این که بعد از اتمام این مدّت رهسپار مصر می شود. در شب سرد راه را گم می کند و با دیدن شعله ای از دور به امید دیدن راهنمایی به آن جا می رود و ندای الهی را می شنود که از او می خواهد که فرعون را به توحید دعوت نموده و بنی اسرائیل را نجات دهد. حضرت موسی ( ع) از خداوند می خواهد که به او شرح صدر، همواری راه، گشایش زبان از هرگونه ابهام و همراهی برادرش هارون ( ع) را به او عنایت نماید. خداوند درخواستش را اجابت و مجهّز به معجزاتی چون تبدیل عصا به مار و ید بیضاء می نماید. حضرت موسی ( ع) در برخورد با فرعون از دو مرحله ی علمی و عملی استفاده کرد. در روش علمی با او به گفتگو و مناظره در زمینه ی توحید، معاد و نبوّت پرداخت و زمانی که با مخالفتش روبه رو گردید وارد مرحله ی عملی شد و با ارائه ی معجزات در حضور او و مسابقه با ساحران، ایجاد شهرکی اسرائیلی و نزول بلاهای گوناگون، او و اطرافیانش را به دین توحیدی دعوت نمود ولی فرعون در هیچ یک از این مراحل ایمان نیاورده و با استهزاء، تهدید به مخالفت ادامه داد تا این که سرانجام به فرمان الهی، حضرت موسی ( ع) به همراه بنی اسرائیل از مصر خارج شد فرعونیان آنها را تعقیب کردند ولی به خواست خدا، با غرق شدن آنان، بنی اسرائیل نجات یافتند. بعد از نابودی فرعون، حضرت موسی ( ع) مأمور شد که هفتاد نفر از بزرگان بنی اسرائیل را همراه خود به کوه طور ببرد تا طی چهل شبانه روز تورات بر آنان نازل شود. در آن جا بنی اسرائیل زمانی که تکلّم موسی ( ع) با خداوند را احساس کردند از او خواستند تا خداوند را به آنها نشان دهد تا ایمان آورند ولی به خاطر این اصرار نابجا، صاعقه ای نازل شد و همه ی آنها مردند که با دعای موسی ( ع) دوباره زنده شدند. بعد از این ماجرا حضرت موسی ( ع) دوباره خود درخواست رؤیت خداوند را کرد و منظورش درخواست شهود قلبی بود، نور جلال الهی بر کوه تجلّی کرد و کوه فرو پاشید، موسی ( ع) دریافت که این تقاضا در دنیا امکان پذیر نیست لذا از خداوند طلب مغفرت نمود. در غیاب حضرت موسی ( ع) بنی اسرائیل با فریب سامری به گوساله پرستی روی آوردند، که پس از بازگشت موسی ( ع) از میقات، با برخورد و توبیخ شدید او روبه رو شدند. بت گوساله از میان رفت و سامری نیز از جامعه ی اسرائیلی طرد شد. طبق عنایت الهی، حضرت موسی ( ع) در پی کسب علم و معرفت با خضر ( ع) آشنا شد. تعلیمات در قالب سه رویداد: سوراخ کردن کِشتی، تعمیر دیوار و کُشتن یک نوجوان توسّط حضرت خضر ( ع) بود که چون حیطه ی مأموریّت این دو پیامبر الهی از یکدیگر متفاوت بود؛ بعد از این که حضرت خضر(ع) علّت هریک از این وقایع را بیان کرد از یکدیگر جدا شدند. حضرت موسی ( ع) مأمور شده بود که بنی اسرائیل را به سرزمین بیت المقدّس ببرد، امّا آنها با بهانه جویی از این عمل خودداری کردند که این مخالفت موجب چهل سال سرگردانی در بیابان شد. حضرت موسی(ع) 240 سال عمر نمود. مطالب فوق در سه بخش به عناوین: تولّد تا آشنایی با شعیب ( ع) ، رسالت تا نابودی فرعون و با بنی اسرائیل است که در هشت فصل تنظیم شده است. دامنه ی تحقیق پیرامون شخصیّت و بیان سرگذشت حضرت موسی ( ع) می باشد که در خلال مطالب به منظور کاربردی شدن موضوع به نکات اخلاقی اجتماعی و تبلیغی نیز اشاره شده است. برای این تحقیق از منابع تفسیر قرآن کریم، هم چون «المیزان فی تفسیر القرآن» علاّمه طباطبایی ? و « الکبیر» امام فخر رازی و کتب حدیثی، مانند « بحارالانوار الجامعة لدرر اخبار الائمّة الاطهار ? » علاّمه محمّدباقر مجلسی ? و « علل الشرایع» شیخ صدوق ? و کتاب های تاریخی مانند « تاریخ الکامل» ابن اثیر و به ندرت از کتب قصص و کتاب های ادیان و مذاهب، اعلام، نقشه ها و سایت های اینترنتی استفاده شده است. روش تحقیق به کار رفته، کتابخانه ای، تحلیلی و توصیفی بوده و فرضیه های نسل کُشی بنی اسرائیل به دلیل تضعیف آنها و درخواست رؤیت موسی ( ع) مبنی بر شهود قلبی و الگوپذیری روش های تبلیغی حضرت موسی(ع) برای مبلّغان دینی به اثبات رسید و نظر به نکات بسیار آموزنده ی قرآنی، پژوهش چنین آثاری ضروری می نماید.

واژگان کلیدی این تحقیق پایانی زن، پوشش، تبرج، جلوه گری، حجاب، بدحجابی، علل و راهکارها می باشد و موضوع آن راه حل های جلوگیری از بی حجابی از منظر قرآن و سنت است . با توجه به اینکه بی حجابی از معضلات مهم زمان حاضر می باشد لذا لازم به نظر می رسید که تحقیق درباره آن صورت گیرد. از اهداف این تحقیق، بالابردن سطح آگاهی شخصی درباره این موضوع انتقال این آگاهی به سایر افراد جامعه می باشد. روشنگری درباره معضل بدحجابی علاوه بر آنکه باعث تحکیم فرهنگ حجاب به عنوان یک ضرورت شرعی می شود؛ سدی مستحکم در برابر ایجاد زمینه فساد در جامعه شده و از اسارت فرهنگی، سیاسی و ... کشورهای مسلمان در برابر دشمنان دین جلوگیری می کند. دامنه این تحقیق، بررسی تاریخچه حجاب در ادیان و نقش اسلام در تعدیل پوشش زن، وضع حجاب در ایران، فلسفه و فواید حجاب، آثار سوء بدحجابی و مواردی چون: حجاب، زینت، تبرج زن از منظر قرآن و روایات آسیب شناسی حجاب و ارائه راه حل هایی در رابطه با حل معضل بدحجابی در زمینه های مختلف اقتصادی، فرهنگی، سیاسی و اجتماعی است. منابع این تحقیق، تفاسیر، قرآن کریم، کتب روایی، کتاب هایی پیرامون موضوع حجاب، نرم افزارها، مجلات، مقالات، کتب علوم اجتماعی و ... جهت به دست آوردن اطلاع به روز پیرامون بحث بوده است. جمع آوری مطالب و اطلاعات به روش کتابخانه ای صورت گرفته است. جهت رفع مشکل بدحجابی به نظر می رسد ابتدا باید عامل یا عوامل مؤثر در ایجاد آن بررسی شده و سپس بر اساس آن عوامل به رفع این معضل پرداخت چرا که استفاده از یک راه حل تک بعدی نمی تواند این مشکل را به طور ریشه ای حل کند. مسئولین امر در هر یک از زمینه های اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و اجتماعی باید عوامل مؤثر در همان بعد را که در محدوده کارشان قرار دارند، جستجو نموده و ضمن تلاش برای رفع آن با ایجاد هماهنگی با سایر ارگان ها در جهت رسیدن به هدفی نهایی، جامع و مشترک تلاش کنند.

موضوع این پژوهش « تهذیب نفس در قرآن واحادیث » می باشد. مهمترین هدف در این تحقیق ،ارائه اثری جامع در موضوع تهذیب ومتناسب با فهم جوان امروزی وکمک به حل مشکلات اخلاقی جامعه است. نفس به معانی گوناگونی از جمله جان و روان و...وتهذیب به معنای پاکسازی وفرد مهذّب کسی است که دارای اخلاق پسندیده و نیکو و به دور از رذائل اخلاقی باشد بر این اساس نفس انسان دارای سه مرتبه مطمئنه ،لوّامه و امّاره است. نفس انسان درآفرینش دارای گرایش به بدی ها و نیکی هاست و انسان مکلف به پاکسازی و سرکوب بعد منفی آن شده است،زیرا راه رسیدن به رستگاری تنها درآن است. اهمیت تهذیب نفس به حدی است که درقرآن آیات اخلاقی بیشتراز آیات احکام دیده می شودوتهذیب بزرگترین مبارزه و وظیفه بزرگ الهی وهدف بزرگ پیامبران است. تهذیب نفس بوسیله عوامل فردی مانند توجه به فطرت و خود شناسی و...و عوامل اجتماعی مانند مصاحبت و معاشرت با صاحبان فضائل و مسئولیت دولت و... انجام می گیرد. مهذب نباید نفس را به خود واگذارد بلکه موظف به حراست از آن است: پاسداری از نفس با تقوی وانجام اعمال مستحب صورت می گیرد. آثارتهذیب نفس فردی مانند صبر و تسلیم در برابر حق و...،اجتماعی مانند انصاف،صلح و سازش و ... واخروی مانند آمرزش پروردگار و خشنودی خداوند و... است و موانع تهذیب نفس در مواردی از جانب خود فرد است مانند خودپسندی و غفلت و...و مواردی متأثر از جامعه است مانند محیط نا مناسب و ... لذا باید به هوش بود که موانع را از سر راه تهذیب به کنار زد. ویژگی این پژوهش در مقایسه با آثار پیش از خود ، برخورداری از ساختار منطقی و نظمی شیوا و تمرکز موضوع و بیان بیشترین عوامل و آثار و موانع به صورت روان با استناد به آیات و روایات است . این مطلب پنج بخش ذیل رادربر دارد. مفهوم شناسی و اهمیت تزکیه نفس،چگونگی تهذیب نفس،پاسداری از نفس، آثارتهذیب نفس ،موانع تهذیب نفس کلیدواژه ها : اخلاق اسلامی ،نفس،تهذیب،تزکیه،طیّب،طهارت ،تقوی،اصلاح نفس

موضوع تحقیق « ظلم از دیدگاه قرآن و سنت ، پیامدهای فردی و اجتماعی ، راهکارها » است . ظلم ، واژه ای آشنا و دردناک ، برای بشریت است . و بی شک هر آنکس که به آن اقدام می کند، بطور عمده در پی دو چیز است و آن جهل بسیط و مرکب و چیرگی خواهشهای نفس بر او. ظلم به معنای نقص و هر آنچه که در موضعش قرار نگیرد و یا در آن کاستی و انحراف به وجود آید، است . هدف از این پژوهش ، بررسی دیدگاه والاترین سخنان قرآن و سنت معصومین درباره ستم و پیامدهای زیانبار فردی ، اجتماعی و اخروی و ارائه راهکارهایی برای پیشگیری و دست برداشتن از آن است که دامنه آن آیات قرآن کریم ، احادیث معصومین و سخنان برخی فرزانگان و دانشمندان اخلاق است . برای رسیدن به این هدف تحقیق را در5 بخش و 12 فصل سامان داده ام و بدین منظور از منابع تفسیری قرآن کریم ، حدیثی و شروح آن ، فرهنگهای لغت عربی و فارسی ، اخلاقی و به ندرت اجتماعی ، کلامی ، تاریخی ، تربیتی و... بهره برده ام . روش مورد استفاده در گردآوری مطالب ، کتابخانه ای و عمدتاً از کتابخانه های مدرسه علمیه نرجس سلام الله علیها ، دفتر تبلیغات اسلامی ، آستان قدس رضوی و بخش پژوهش مدرسه علمیه نرجسسلام الله علیها نرم افزار است و مطالب را با روش توصیفی و تحلیلی تدوین کرده ام . در پایان به این نتایج رسیده ام ؛ ظلم در دید کلان به سه نوع : شرک ، ظلم به نفس و به دیگران تقسیم می شود. مهمترین عوامل آن : رکون به ستمگران ، جهل ، چیرگی هوای نفس و رذایل اخلاقی است و تاکنون غالباً در سطح وسیع به شیوه های : مبارزه با پیامبران ، کتمان شهادت ، تحریف آیات الهی ، تجاوز به حقوق دیگران انجام شده است و متاسفانه پیامدهای ناگواری به زندگی فردی، اجتماعی در سطح وسیع دارد و آخرت به صورت تاریکی و انواع گوناگون عذاب مجسم می شود. بهترین راهکار برای بر چیده شدن ستم را ریشه کردن عوامل اجرای عادلانه قانون و تعقل و تفکر و وضع قوانین عادلانه دانستم . و در پایان پیشنهادهایی به منظور عملی کردن ارائه کرده ام . کلید واژگان ظلم و ستم و جور، انواع ظلم ، عوامل ظلم ، پیامدها و شیوه های ستم ، راهکار.

موضوع آداب سخن گفتن از دیدگاه قرآن و سنت است. سخن گفتن به گونه ای که در جامعه نیکو و شایسته شمرده گردد ادب گفتگو نامیده می شود هدف از ارائه این تحقیق آشنا کردن افراد با روش صحیح گفتگو و در نتیجه کاستن از مشاجرت لفظی در جامعه و تقویت بنیان خانواده ها است. این تحقیق در دامنه آیات قرآن و روایات پیشوایان معصوم ( علیه السلام) انجام گرفته است و در آن اضافه بر طرح تحقیق سه بخش با عنوان های زیر نظام یافته اند: 1 اهمیت زبان 2 زیباگوئی 3 آداب طبقات اجتماعی در گفتگو روش تدوین این مجموعه به صورت کتابخانه ای، تحلیلی و توصیفی بوده است. زبان نقش مهمی در زندگی انسان دارد از جمله وسیله ارتباط اجتماعی، نشانگر افکار، خرد و شخصیت انسان، نمایان گر فرهنگ جامعه، وسیله ای برای هدایت بشر، وسیله ای برای جلب نعمت یا سلب آن است. آداب سخن گفتن نیاز به آموزش اصولی دارد، برای اینکه کلامی زیبا و اثرگذار داشته باشیم باید دو صفت کلی فصاحت و بلاغت را رعایت کنیم که صفت اخیر خود مجموعه ای از این ویژگیهاست : سدید بود ( شفافیت، سنجیده گوئی، راستی) سودمند ، لین و خوش بودن ، دارای حسن مطلع و حسن ختام و مثبت بودن ، همچنین باید درهنگام گفتگو حرکات مناسب را رعایت ، از جدال و در گوشی کردن با دیگران خودداری و حال مخاطب را ملاحظه و از پر حرفی خودداری کنیم و به سخنان او گوش دهیم و کلمات خود را متناسب با شخصیت و جایگاه اجتماعی افراد برگزینیم . تکلم با طبقات اجتماع دارای آداب مشترکه و خاص است. تغییر شیوه های گفتگو مانند رادیو و تلویزیون، تلفن، SMS، چت اینترنتی سبب تغییر آداب آن نمی شود. کلید واژگان: ادب، بیان، نطق، کلام، لسان، حدیث، اخلاق، مخاطب، اسلوب، اجتماع، مکاتبه، وسایل ارتباط جمعی

موضوع این پژوهش « سنگدلی و قساوت قلب از دیدگاه قرآن و سنت، عوامل قساوت قلب و پیامدهای فردی و اجتماعی آن» می باشد. این پژوهش سعی دارد با توجه به کلید واژه های « قلب، قساوت، سنگدلی، رأفت و قلب سلیم» فرد و جامعه را با مفهوم سنگدلی و قساوت قلب که یکی از بیماری های قلبی می باشد آشنا کند و به بررسی علل و موجبات قساوت قلب بپردازد و با بیان پیامدهای فردی و اجتماعی، انسان ها را از عواقب شوم این بیماری مهلک بر حذر می دارد. همچنین با ارائه دادن راهکارهایی به مبارزه با این بیماری می پردازیم. لذا با استفاده از کتب تفسیری، روایی و اخلاقی همچنین از طرقی روش کتابخانه ای سعی شد تا به این مهم دست پیدا کنم. مراد از قلب همان روح و نفس آدمی است که می تواند منشأ همه صفات عالی و ویژگی انسانی باشد. همچنانکه می تواند منشأ سقوط انسان و رذایل اخلاقی باشد و نیز با قلب جسمانی که همان، قطعه گوشت صنوبری شکل واقع در قفسه سینه انسان است، در ارتباط می باشد. در منطق و بیان ائمه اطهار ( ع) حالت طبیعی قلب رقت آن می باشد چون خداوند فطرت انسان را رقیق آفریده و ساختار اصلی او مهربان و هندسه هویتی آن رأفت، نرمی و انجذاب به حق می باشد و نیز چنین قلبی دارای حالات پسندیده ای مانند خشوع و شرح صدر می باشد که این صفات همه از صفات قلب سلیم است بنابراین سختی آن که به قساوت تعبیر شده حالتی عارضی است که در اثر یک سلسله انحرافات و کجروی بر قلب عارض می شود. در این پژوهش سعی شده است با استفاده از کلام وحی و سخنان ائمه ( ع) به بررسی و تبیین عوامل قساوت قلب پرداخته که تحت عنوان چهار فصل بیان شده است: 1- عوامل اعتقادی که شامل ترک یاد خدا، پیمان شکنی و ... می باشد. 2- عوامل اخلاقی، آن دسته از خلقیاتی هستند که با عقل و شرع منافات دارد چون: اقدام به گناه و تکرار آن، آرزوهای دراز، حرامخواری و ... می باشد. 3- عادات رفتای چون پرخوری، پرخوابی، پرگویی و ... که باعث قساوت قلب می شوند. 4- عوامل شغلی و سرگرمی چون صید و شکار، قصابی و نوازندگی که در قساوت قلب لازم به ذکر است بعضی از این عوامل تا به مرحله حرمت نرسد مکروه است یعنی تا به مرتبه شدید قساوت نرسیده است مکروه می باشد. قساوت قلب آثار و پیامدهایی دارد که شامل پیامدهای فردی و اجتماعی می باشد پیامدهای فردی شامل ناخشنودی از عبادت، محرومیت از رشد، شقاوت، نفاق و ... می باشد و پیامدهای اجتماعی شامل: آسیب رسانی به جامعه، رنجش مردم، گریز از رهبر و هادی و ... می باشد. اصلاح و درمان قساوت قلب نیاز به پیشگیری و درمان دارد و از این دو راه می توان با عیوب معنوی و خلقیات ناپسند مبارزه کرد تا جامعه با سلامت فکر و پاکی زندگی کند. برای اینکه انسان بتواند قساوت را از قلب خود بزداید و در مقابل رقت، خشوع و شرح صدر را جایگزین آن کند، بهترین و نزدیکترین راه اصلاح قلب دانسته شده است. که علمای اخلاق برای این اصلاح و درمان راه هایی را بیان کرده اند که شامل راه های علمی و عملی می باشد. همه مطالب فوق را به طور مشروح در پنج بخش گنجانده ایم که بخش اول را به کلیات بحث که شامل تبیین موضوع، ضرورت و اهمیت آن، فرضیه ها و طرح پرسش های تحقیق، فواید و اهداف آن، پیشینه و سابقه موضوع، تعریف مفاهیم پژوهش، ساختار و محدوده تحقیق می باشد. بخش دوم تحت عنوان مفهوم سنگدلی و قساوت قلب که شامل سه فصل می باشد در فصل اول آن به واژه شناسی قلب پرداخته و در فصل دوم معنای قساوت قلب را مود بررسی قرار داده و در فصل سوم واژگان مقابل قساوت را نام برده و مورد بررسی و تبیین قرار داده است. بخش سوم به عوامل و موجبات قساوت پرداخته که شامل چهار فصل می باشد: فصل اول عوامل اعتقادی و فصل دوم عوامل اخلاقی، فصل سوم عادات رفتاری و فصل چهارم عوامل شغلی و سرگرمی می باشد. بخش چهارم پیامدهای فردی و اجتماعی قساوت را مورد بررسی قرار داه که شامل دو فصل می باشد: فصل اول پیامدهای فردی و فصل دوم پیامدهای اجتماعی. بخش پنجم به اصلاح و درمان قساوت قلب پرداخته که شامل دو فصل می باشد: فصل اول به پیشگیری و ضرورت درمان قساوت قلب پرداخته و فصل دوم راه های درمان قساوت قلب را مورد بحث و بررسی قرار داده است. روش تحقیق بر اساس هدف، توسعه ای و کاربردی، به اعتبار ماهیت و روش، توصیفی و تحلیلی بوده و طریقه جمع آوری اطلاعات به روش کتابخانه ای می باشد. امید است که خداوند متعال با فضل و کرامت خویش به این سخنان ناقص و نارسا که مانند قطره ای است در کنار دریاهای مواج مواعظ و نصایح بزرگان، خاصیت احیاء ببخشد و نور در دل های تاریکمان بیفکند و عاقبت همه را قرین خیر و سعادت سازد.