جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

انسان موجودی اجتماعی است که تحت تأثیر فلسفۀ حاکم بر جامعه خویش برانگیخته می­شود و اقدام به ارضای نیازهای خویش و تحقق باورها و اهداف خود می­نماید. بنابراین می­توان گفت، انسان محصور در اندیشه­ غربی، عمدتاً انگیزۀ خود را در مسیرهای مادی می­بیند و می­جوید. حال آنکه بر اساس آموزه­های اسلامی، انسان تنها پدیده­ای مادی نیست بلکه دارای یک جنبه روحانی است که باید نیازها و اهداف معنویش نیز تأمین شود. نظر به این مهم، در این مقاله تلاش گردیده­ است ضمن تبیین موجز جایگاه انگیزش در رفتار فردی و اجتماعی انسان، به بررسی آن از دیدگاه تئوری­های غربی و دیدگاه­های اسلامی پرداخته شود. در این راستا پس از بیان مبانی انگیزش بر اساس تئوری­های رایج غربی، اهم مترادف­های انگیزش در قرآن کریم همراه با آیات مربوطه مرور و جمع­بندی شده است. به علاوه، نظر علمای متقدم و معاصر مسلمان نیز درباره موضوع بیان شده است و بدین سان چارچوبی نظری از دیدگاه اسلامی به انگیزش نیز شکل گرفته است. این چارچوب ضمن آنکه می­تواند مبنایی برای درک بهتر نظر دین مبین اسلام و علمای مسلمان پیرامون انگیزش واقع شود، ما را به این نتیجه می­رساند که هرچند متأسفانه به دلیل انقطاع روند علمی پیش­آمده در برخی حوزه­های علوم اسلامی همچون بحث پیش رو، نظریه­های مشخصی در آن زمینه پرورده و ارائه نشده است، اما قابلیت لازم برای توسعه نظریه­های انگیزشی اسلامی وجود دارد.