جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

يکي از موضوعات مهم در در اديان و بويژهدين مبين اسلام موضوع شعارهاي اين دين است که در حفظ و پيشبرد اهداف والاي آن نقش سازنده اي دارد هر چند اين موضوع ارتباط نزديکي با احکام و اعتقادات دارد ، چنانچه برخيشعار را همان احکام و فرايض الهي دانسته اند اما بايد گفت احکامي مانند نماز و روزه و زکات و حج و... خود بخشي از شعارهاي اسلامياست که دين بدون آن معنا و ماهيت مستقل ندارد به عبارت ديگر خداوند به منظور معرفي دين اسلام که آخرين و کامل ترين اديان است علاوه بر اعتقادات و نيز اخلاقيات ، يک سري احکام و نشانه هايي نيز تشريع فرموده که به سبب آن بندگان به کمال مطلوب رهنمون گردند .حال اگر فرد ، اين اعمال و عبادات را صرفاً با قصد تقرّب به باريتعالي و کمال معنوي و فردي انجام دهد در نتيجه به وظيفه خود که همانا پايبندي به احکام الهي است عمل نموده است، اين حاکي از باطن دين است. اما اگر ضمن تقرّب الهي اهداف ديگري مانند حفظ و نگهداريو نيز معرفي نشانه هاياين دين آسماني و توحيدي را مدّ نظر قرار دهد يعني به سبب اعمال و نمادهاي خاصي اعلام بندگي نمايد به اين معنا است که به شعارهاي الهي پايبند بوده است و به تعبير قرآن اين از تقوي قلب وي ناشي مي شود . اين توجه به ظاهر عبادات است که بايد توأم با باطن گرايي ديني باشد . در واقع مي توان گفت توجه به باطن اعمال ديني داراي فايده و ثواب اخروي است و توجه به شعارهاي اسلامي علاوه بر فوايد اخروي ، براي خود جامعه اسلامي و پويايي و تحرّک آن نيز مفيد فايدهاست ؛ به همين خاطر گفته شده که برخي اعمال هستند که صرف اعتقاد در آن ها کفايت نمي کند بلکه بايد به معرض اجرا و نمايش در آيند اين ها همان شعارهاي اسلامي است. مانند : اذان ،‌ تکبير ،‌ صلوات و... هدف در اين پژوهش آشنايي با مفهوم و جايگاه شعار در دين مقدس اسلام، آشنايي با انواع شعارها در اسلام ، شناخت شعائر ناپسند و نادرست در جامعه امروز ، آشنايي با نقش سازنده و فوايد و آثار شعارهاي اسلامي .اين تحقيق با روش تحليلي - توصيفي صورت گرفتهو جمع آوري اطلاعات آن کتابخانه اي است که در پنج فصل ، به شرح زير ، تنظيم گرديده است : - در فصل اول ، به کليات موضوع ، پرداخته ايم .- در فصل دوم ، مفهوم شعار را در لغت و اصطلاح ، در قرآن و روايات و از نظر مفسرّان و همچنين جايگاهآن را در اديان ديگر ( به اختصار ) و در اسلام بررسي مي نماييم . - در فصل سوم ، به بررسي انواع شعارهاي اسلامي و کارکردهاي آن با توجه به قرآن و روايات مي پردازيم.- در فصل چهارم آثار و فوايد شعارها مورد تحليل قرار مي گيرد.- در آخر نيز يک جمع بندي مختصر و نتيجه گيري از کل پژوهش ، ارائه مي دهيم .

در خانواده جانبازان و شهداء، عمدتاًنقش محوري بر عهده زنان است. تحت فشار بودن عضوي از خانواده كه نقش محوري دارد، بيش از سايراعضاء، سلامتي، رفاه و فضاي تربيتي خانواده را متاثر مي‌سازد. توجه به سلامتي وبهداشت رواني و‌يافتن روشهاي كارآمد ارتقاي آن براي جامعه بطور عام و براي خانواده‌هاي تحت استرس بطور خاص و بويژه براي خانواده شهداء و جانبازان ضرورت انجام‌اين پژوهش را اقتضا مي‌کرد. در‌اين پژوهش براي بررسي وضعيت سلامت رواني همسران شهدا و جانبازان و همچنين بررسي تأثيربکارگيري آموزه‌هاي اسلامي‌در روان‌درماني شناختي- رفتاري مطالعه در دو مرحله انجام شد. در مرحله‌ي نخست‌يك همه گير شناسي جهت بررسي سلامت رواني همسران شهدا و جانبازان بر روي نمونه‌اي 200 نفره با استفاده از پرسشنامه‌يGHQ-28انجام شد. در مرحله دوم، از ميان افراد داراي نمره‌ي بالا در پرسشنامه‌ي مذکور نمونه‌اي 60 نفره انتخاب و به کمک آنها مطالعه‌اي مداخله اي انجام شد. انتخاب شدگان به تصادف در سه گروه قرار گرفتند که عبارت بودند از گروه درمان شناختي-رفتاري با رويکرد اسلامي‌گروه درمان شناختي-رفتاري به روش کلاسيک و گروه كنترل. درمان شناختي رفتاري مدلي است که قبلاً کارآمدي بخش‌هايي از آن توسط محققين (مثلاً ابراهيمي، 1388)بررسي شده است. در‌اينجا بصورت کاملتر ارتقاء‌يافته و اعتباريابي شده است. ابزار پيش آزمون و پس آزمون عبارت بودند ازGHQ-28و پرسشنامه‌ي نگرشهاي نا کارآمد (DAS). نتايج مرحله‌ي بررسي سلامت رواني نشان داد که سطح سلامت رواني گروه نمونه پايين بوده و در بين همسران جانبازان سلامت رواني با نوع جانبازي ارتباط داشت به گونه‌اي که همسران جانبازان اعصاب و روان از پايين ترين سطح سلامت رواني برخوردار بودند. نتيجه نهايي مرحله دوم‌اين بود که هم درمان شناختي-رفتاري با رويکرد اسلامي‌و هم درمان شناختي-رفتاري به روش کلاسيک بر کاهش علائم جسماني، علائم اضطرابي، علائم مربوط به کارکرد اجتماعي و علائم افسردگي مؤثر بودند. مرحله‌ي پيگيري پايداري آثار درماني را مورد تأييد قرار داد. نتيجه گيري نهايي‌اين بود که هم روشهاي درماني شناختي-رفتاري سنتي و هم روشهاي درماني شناختي-رفتاري با رويکرد اسلامي‌قابليت استفاده براي ارتقاء سلامت رواني همسران شهدا و جانبازان را دارند.‌يعني بکار گيري‌اين دو روش باعث کاهش علائم مربوط به اضطراب، علائم جسمي، علائم مربوط به کارکرد اجتماعي، علائم افسردگي و نگرشهاي ناکارآمد مي‌شد. براي پايداري بيشتر آثار درماني بر علائم افسردگي و نگرشهاي ناکارآمد 8 جلسه کافي نخواهد بود. همان طورکه از قبل مفيد و مجاز بودن روش‌هاي درماني رفتاري-شناختي مورد تأييد محققين بوده است در‌اين جا نيز شواهدي براي حمايت از مفيد بودن روش‌هاي درماني رفتاري-شناختي تلفيق‌يافته با آموزه‌هاي اسلامي‌بدست آمد. بنا بر‌اين مجاز بودن بکارگيري آن را در مراکز مشاوره و روان‌درماني موجه خواهد بود.

هدف پژوهش، تدوین الگوی اسلامی مداخله در سوگ و مقایسه میزان تأثیر این مداخله با برنامه سوگ‌درمانی ­گروهی بر مشکلات بیرونی­ سازی و علائم سوگ دختران نوجوان داغدیده بود. این پژوهش، نیمه ­تجربی با استفاده از گروه کنترل و طرح پیش ­آزمون، پس ­آزمون و پیگیری سه ماهه بود. نمونه تحقیق سی دانش‌آموز داغدیده بودند که به شیوه نمونه ­گیری در دسترس با کمک آموزش و پرورش شهرستان مبارکه انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و یک گروه کنترل گمارده ­شدند. برای اعضای گروه اول، هفت جلسه سوگ­ درمانی ­اسلامی (طراحی ­شده براساس مطالعه کیفی) و برای اعضای گروه دوم، هفت جلسه سوگ‌درمانی ­گروهی (طراحی ­شده توسط بنیاد جنگ و کودکان) اجرا شد. نتایج نشان داد که در پس ­آزمون و پیگیری هر دو گروه آزمایش نسبت به گروه کنترل تفاوت معناداری داشتند. در پایان دوره مداخله، سوگ­ درمانی با رویکرد اسلامی نسبت به سوگ­ درمانی گروهی براساس هر سه شاخص اندازه ­گیری اثربخشی بیشتری را نشان داد (001/0p<). یافته‌های این پژوهش از تقویت اثربخشی روان­ درمانی با ظرفیت­ های فرهنگی و آموزه‌های دینی حمایت می­ کند.

شادی یکی از حالات روحی است که انسان بیشتر با آن سرو کار دارد ؛ شادی و بدست آوردن آن از دیرباز مورد توجه انسان قرارگرفته است ، اما روش علمی و تحقیقاتی در مورد شادی از چند دهه بیشتر نمی گذرد . روان شناسان با توجه به تحقیقاتی که انجام داده اند شادی انسان را یکی از عوامل بسیار مهم برای کارآیی بیشتر و زندگی بهتر وی دانسته اند . اما با توجه به اینکه مسلمانان عقیده دارند که دین اسلام ، آخرین دین الهی است و حاوی تمامی نیاز های معنوی بشر می باشد آیا در دین اسلام به شادی اهمیتیداده شده است یا خیر؟ از طرف دیگر با یک نگاه سطحی به قرآن و برخی روایات به این نتیجه می رسیم که اسلام علاوه بر اینکه روی خوشی به آن نشان نداده در برخی موارد شادی را هم مذموم می شمارد .بر این اساس در این تحقیق طی پنج فصل به بررسی ، روان شناسی شادی از منظر قرآن و روایات پرداخته شده است . در فصل اول کلیات تحقیق ارائه شده ، در فصل دوم برای روشن تر شدن مفهوم شادی ، مفهوم مخالف آن یعنی حزن و اندوه درقرآن و روایات به صورت گذرا مورد بحث قرار گرفته است . در فصل سوم شادی از نگاه روان شناسی بررسی شده که شامل : اثرات شادی ، عوامل شادی ، و ارایه ی نتایج تحقیقات صاحب نظران روان شناسی می باشد . که با توجه به اهمیت موضوع برخی از آیات و روایات در این زمینه آورده شده انددر فصل چهارم کلید واژه های شادی در قرآن همچونفرح و سرور مورد تحقیق قرار گرفته اند و در برخی از موارد اقوال مفسراننیز آورده شد . در فصل پنجم شادی از نگاه روایات بررسی شد . در این فصل به تناسب موضوع به بررسی عوامل شادی ، انواع شادی ، نتایج شادی و ...پرداخته شد .با بررسی این موضوع در قرآن و روایات ، نتایج زیر به دست می آید : -قرآن و روایات معصومین نه تنها مخالف با شادی انسان نیست بلکه شادی را در زندگی تجویز می نماید . -قرآن و روایات نه تنها شادی را تجویز می کند بلکه آن را هدفمند ، مطابق با اهداف متعالی و کمالی انسان قرار می دهد -قرآن و روایات با آن دسته از شادی هایی مخالف است که موجب غفلت از یاد خدا ، سبکسری ، تمسخر دیگران و فراموشی آخرت باشد .

هدف کلی پژوهش حاضر، بررسی سبک زندگی از منظر امام علی(ع) در زمینه سلامت روان بوده است. اهمیت این موضوع از آنجا آشکار می شود که با وجود پیشرفت علم و تکنولوژی دانشمندان هنوز نتوانسته‌اند راه حل مناسبی را جهت بهبود و حفظ سلامت روانی انسانها ارائه دهند و تعداد مشکلات اجتماعی چون اضطراب، افسردگی، به پوچی رسیدن و خودکشی و... ، همچنین بیماری‌هایی چون کبر وغرور، ریا، خود بزرگ بینی، ترس‌های واهی و ... ، رو به افزایش است. و حتی آنهایی که در رفاه کامل به سر می برند، به دنبال گمشده ای به نام خوشبختی و سعادت می‌گردند. و حتی آنهایی که در رفاه کامل به سر می‌برند، به دنبال گمشده ای به نام خوشبختی و سعادت می گردند. در مقاله حاضر تلاش شده است و با بهره گیری از روش توصیفی ـ تحلیلی، دیدگاه اسلام پیرامون موضوعاتی چون سلامت روان، بیماری‌های روانی و سبک زندگی مبتنی بر سلامت روان، با استناد به آیات قرآن و روایات شیعی، روشن گردد و سپس تحلیل و طبقه بندی شده است و در بخش پایانی نگاه امام را در مورد راه‌های بهبود سلامت روانی و رفع بیماری‌های روان بیان کند. از نظر امام، خوشبختی واقعی در گرو ایمان به خدا و دست‌یابی به رضای اوست و با توجه به سنت و روایات امام علی(ع) در زمینه سلامت روان، می‌توان گفت که انسان سالم از نظر این بزرگوار، کسی است که در رابطه با خدا، رابطه با خود و رابطه با مردم تعادل مناسبی را برقرار کند و عوامل آسیب‌زا روانی از نظر امام، شامل این موارد است: کفر، نفاق، شرک، شک، قساوت قلب، ریا، عجب و خودپسندی، کبر و غرور، سوءظن، حقد و کینه، حسد، دنیادوستی، خشم و غضب، غفلت و بی‌خبری، وسوسه و اندیشه انحرافی، ناامیدی، طمع، ترس، اندوه، گناه و خیانت، امام علی(ع) برای درمان بیماری‌های روانی، راه‌هایی را معرفی می‌کند از جمله: ایمان، صبر، عبادت، دعا، قرآن و بهره گرفتن از آن، تقوا، توکل به خدا، توبه، تفکر و اندیشیدن در چگونگی خلقت خود و آفرینش و قدرت خدا و دوری از گناه.

شخصیت یکی از مباحث بسیار مهم در حوزة انسان شناسی است که در علوم مختلف انسانی و تربیتی جایگاهی ویژه دارد. این بحث به طور خاص اولین بار در حوزة دانش روان شناسی به کار رفته و گرایشی خاص تحت عنوان روان شناسی شخصیت را به خود اختصاص داده است. این پژوهش در شکل رسالۀ کارشناسی ارشد بر آن است تا ضمن تحلیل و بررسی نگاه ویژه قرآن در رابطه با موضوع شخصیت، از طریق تطبیق بین مباحث قرآن و روانشناسی به میزان توفیق این دانش در تبیین این مفهوم دست یابد. در این راستا، به دو رویکرد اصلی نسبت به موضوع شخصیت در چهار فصل پرداخته شده که عبارتند از: رویکرد روانشناختی و رویکرد قرآنی با نگرش مفهومی، توصیفی- تحلیلی و مصداقی. از آنجا که نگاه قرآن، نگاهی است وحیانی و نگاه خالق به مخلوق خویش، و نگاه روان شناسی، نگاهی است علمی در سطح توانایی های محدود بشری؛ الزاما نمی توان بین مفاهیم قرآنی و یافته ها و مفاهیم بشری رابطه برقرار نمود، این امر نتیجة مستقیم نگاه های متفاوت در این دو حوزه است. بنابراین، در این رساله نه صرفا قصد تخطئه یافته های بشری درکار بوده و نه قصد تحمیل آنها بر مفاهیم قرآنی؛ بلکه بررسی های انجام گرفته در این رساله کاملا بی طرفانه است. نتایج حاصل از بررسی های انجام گرفته در این دو حوزه به وضوح بیانگر این نکته است که هرچند روان شناسان در برخی از دست آوردهای خود، به دلیل حصر در زمان و مکان و محدود بودن امکانات گاه به بیراهه رفته اند، لیکن تاکنون توانسته اند به نتایج ارزشمندی در رابطه با شخصیت انسان دست یابند که شباهت زیادی با مفاهیم قرآنی موجود در این حوزه دارند. بررسی های انجام گرفته در حوزة معارف قرآنی نشان دهندة آن است که: الف: قرآن به شخصیت انسان و ابعاد مختلف آن مانند: روح، نفس، قلب، عقل و...توجه نموده است. ب: در قرآن تیپ ها و صفات شخصیتی مثبت و منفی در راستای انسان سازی ارائه گردیده و واکاوی شده اند. ج: در قرآن الگوسازی با شخصیت های مثبت به عنوان یکی از راهکارهای رشد شخصیت انسان ارائه گردیده و در مورد الگو پذیری از شخصیت های منفی هشدار داده شده است. د: قرآن توانایی های عالی انسان را درکانون توجه جدّی خود قرار داده و انسان کامل را محور هستی معرفی می نماید. از نظر قرآن انسان توانایی آن را دارد که از مرتبۀ وجودی فرشتگان پای را فراتر نهاده، با متصف گشتن به صفات الهی در راه کمال و قرب به خدا چنان پیش رود «فَکانَ قابَ قَوْسَیْنِ أَوْ أَدْنی». (النجم/ 9)، که فرشته را یارای همراهی و همپایی با او نباشد. از این رو، برنامه ای منسجم و هماهنگ برای کمال انسان ارائه می نماید.

مقدمه: بیماری صرع، پیامدهای جسمانی و روانی- اجتماعی بسیاری برای بیماران دارد. پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی گروه درمانی شناختی رفتاری با تاکید بر نگرش های ناکارآمد ویژه صرع بر کیفیت زندگی بیماران مبتلا به صرع مقاوم به دارو صورت گرفت.روش: بیست نفر بیمار مبتلا به تشنج مزمن و پاسخ ضعیف به دارو، به تصادف در دو گروه آزمایش (ده نفر) و گواه (ده نفر) قرار گرفتند. درمان شناختی- رفتاری طی هشت جلسه هفتگی با تاکید بر بازسازی شناختی، اصلاح تحریفات شناختی و آموزش تکنیک های رفتاری برای گروه آزمایش به کار گرفته شد. مقیاس کیفیت زندگی در صرع به عنوانِ پیش آزمون، پس آزمون و در مرحله پیگیری برای هر دو گروه به کار برده شد. داده ها با روش تحلیل کوواریانس مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.یافته ها: تحلیل ها نشان داد که میانگین نمرات کیفیت زندگی در گروه آزمایش در مقایسه با گروه کنترل در مرحله پس آزمون و پیگیری افزایش معناداری داشته است.نتیجه گیری: گروه درمانی شناختی- رفتاری با تمرکز بر نگرش های ناکارآمد ویژه بیماری صرع، به عنوان یک درمان مکمل در زمینه بهبود کیفیت زندگی این بیماران، دارای کارایی قابل ملاحظه ای می باشد.