جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

در متن قرآن کریم واژه های پیچیده ای وجود دارد که هر کدام در بافت های مختلفی به کار رفته اند. یکی از آنها «فرقان» است. مفسرّان مسلمان متقدم و متأخر کوشیده اند با مسلّم گرفتن منشأ عربی این واژه، برای آن معانی گوناگونی مانند کتاب، تورات، انجیل و تمایز میان حق و باطل در نظر بگیرند. اما دانشمندان غربی برخلاف مفسران مسلمان، با تکیه بر روش های ریشه شناختی تطبیقی زبان های سامی، ریشه عربی برای این واژه قائل نیستند، بلکه آن را از «پورقانا»ی سریانی به معنای «نجات» دانسته اند. نویسنده با مقایسه دیدگاه های این دو گروه، ریشه ای جدید برای «فرقان» پیشنهاد می کند و بر این باور است که برخلاف نظر آنها، این واژه تلفیقی از ریشه «پورقانا» به معنای «نجات» و «پوقدانا»ی سریانی به معنای «فرمان» است. در نقد و بررسی مدعای نویسنده به این نتیجه رسیده ایم که می توان بر اساس بافت برخی از آیات که ناظر به کُتب وحیانی است، ریشه اصیل عربی برای فرقان قائل شد و معنای نور برای آن در نظر گرفت و با توجه به بافت آیات دیگر که ناظر به نجات قوم بنی اسرائیل و پیروزی مسلمانان بر مشرکان است، می توان ریشه ای آرامی/ سریانی برای آن در نظر گرفت.

در این تحقیق به بررسی مهریه از دیدگاه آیات، رویایات، اجتهاد و قوانین روز پرداخته شده است. اهداف مورد نظر در انجام این تحقیق عبارتند از : بررسی و ارائه راهکارهای اجرایی و عملی، اطلاع رسانی و بالا بردن میزان آگاهی و بینش خانواده ها در جامعه به خصوص جوانان، در ابعاد مختلف مهریه و آشکار شدن چهره واقعی مهریه براساس نگرش اسلام و حذف هویت ساختگی آن که امروزه به صورت آداب، رسوم و چشم و هم چشمی های مختلف جلوه می کند. مهریه، بحثی است مورد مخاطب همگان، که دامنه آن به کل افراد در جامعه اسلامی و همچنین سایر جوامع و ادیان گوناگون که مهریه را در قالب های دیگری بیان می کنند، برمی گردد. لذا باید بخش بیشتری در تحقیق و پژوهش به آن اختصاص داده شود تا با توجه به نیاز جامعه ی امروز به خصوص جوانانی که در آستانه ی ازدواج قرار گرفته و آگاهی کافی در این زمینه ندارند، گام های اساسی و مهمی جهت اعتلای فرهنگ مهریه در جامعه بوجود آید. در تحقیق حاضر از منابع متنوع و فراوانی که شامل کتب فقهی ، حقوقی ، تاریخی ، روایی و تفاسیر می باشد استفاده نموده و اطلاعات را به روش کتابخانه ای و به صورت توصیفی جمع آوری نموده ام و از واژگان کلیدی نظیر مهر، اجتهاد، تفویض استفاده شده است. در تنیجه اگر به صورت حقیقی مهریه از آیات قرآن و روایات معصومین ( ع) کشف و برداشت شود و در پیمودن این راه به بیراهه نرویم، نه تنها امری است دست و پاگیر و ساختگی تلقی نمی شود بلکه به عنوان امری لازم و ضروری در پیوند خانواده ها و عاملی در ایجاد عشق و محبت بین زوجین قلمداد می شود.

آشنا شدن بیشتر با حقوقی که همسران در قبال یکدیگر دارند و وظایفی که در اثر این حقوق برای هر یک از زوجین به وجود می آید، لازم و ضروری است. اساس سخن این است که زنی که تن به ازدواج داده است به صورت غیر مستقیم استقلال و بخشی از آزادی خود را از دست داده و ناگزیر است ضوابطی را در این رابطه رعایت کند. این از خصوصیات زندگی انسان است که می تواند تحت هر شرایطی خود را با وضع فردی که همدم و شریک زندگی اوست، تطابق دهد. این امر در اسلام مورد تأیید و توصیه است، به ویژه در مواردی که این تطابق، موجب گرمی کانون خانواده و موافق با ضوابط شرعی باشد. زن و مرد به طور ذاتی محتاج یکدیگر آفریده شده اند و همین احتیاج است که آن ها را به سوی یکدیگر سوق داده و در کنار هم به آرامش و سکون می رساند. دین اسلام همانند سایر ادیان الهی برای تداوم این آرامش و سکون علاوه بر دستورهای اخلاقی، وظایف متقابلی را برای هر یک از زوجین در زندگی خانوادگی در نظر گرفته است. مرد بر زن در قرآن و روایات حقوقی دارد از جمله این که از شوهرش اطاعت کند و نیازهای جنسی او را بر آورده سازد و عفّت خود و شوهر را حفظ کند و بدون اجازه در اموال شوهر تصرف نکند و ... زن نیز بر مرد در قرآن و روایات حقوقی دارد از جمله این که لوازم زندگی و خوارک و پوشاک او را تهیّه کند، به همسر خود احترام بگذارد و خود را برای همسرش نظیف و پاکیزه داشته باشد، با او خوشرفتار باشد و ... هم چنین در قانون مدنی نیز وظایفی برای هر یک از زوجین مطرح شده از جمله اینکه شوهر باید نفقه ی زن را بپردازد و در مقابل زن نیز در برابر شوهر باید تمکین داشته باشد و مهریّه نیز از جمله حقوق زن است که بر عهده ی شوهر می باشد. کلید واژه های این تحقیق عبارتند از: «حقوق»، « وظایف»، « زوج».

قدیس بوناونتوره از متألهان و فلاسفه بزرگ قرن سیزدهم میلادی است که نقش مهمی در تاریخ تفکر مسیحی ایفا کرده است. او عضو فرقه فرانسیسکن بود و به فرانسیس آسیزی ارادت ویژه ای داشت. تأثیر آرای افرادی چون افلاطون، ارسطو، آگوستین قدیس، دیونیزیوس، الکساندر هالسی و نیز تفکر نوافلاطونی بر اندیشه او آشکار است. بوناونتوره دیدگاههای بدیعی درباب شناخت خدا، انسان و طبیعت دارد. او به خودشناسی برای خداشناسی و قول به سه چشم درون نگر، برون نگر و کمال نگر تأکید می کند. نگرش تثلیثی به خلقت به ویژه انسان همه جوانب تفکر او را تحت الشعاع خود قرار داده است. او بر این باور است که کل عالم خلقت خدای تثلیث را از وجوه گوناگون و در سطوح متفاوت متجلی می کند. در این میان انسان به سبب برخورداری از قوای ثلاثه عقل، اراده و حافظه به بهترین نحو خدای تثلیث یعنی پدر، پسر و روح القدس را به تصویر می کشد. از همین روی انسان با درونگری و تأمل در خود به شناخت خداوند نائل می شود. تثلیث محوری آنچنان بوناونتوره را تحت تأثیر قرارداده که همچون آگوستین و به تبع وی از علل اربعه ارسطویی تنها علل ثلاثه فاعلی، مثالی و غایی را می پذیرد. گرچه بوناونتوره تحت تأثیر جوّ فکری زمانه خود و هم عصری با متفکر بزرگی چون توماس آکویناس ناگزیر شد آثاری را که صبغه فلسفی و استدلالی دارند تألیف کند، اما به سبب نگرش اشراقی و تأملات شهودیش حقیقتاً به دست دادن الهیاتی نظام مند از تفکرات او دشوار می نماید؛ درحقیقت فلسفه او در جنبه نظری فلسفه ای کاملاً مسیحی و الهیاتی مسیح محور است.

بررسی نحوة مواجهة ناگارجونه با مسئلة خدا و شناخت او نشان می دهد که توسل به دیدگاه های الاهیاتی ای چون خداباوری، الحاد، لاادری گرایی، و وحدت وجود نمی تواند برداشت درستی از دیدگاه مکتب مادهیمیکه در باب وجود خداوند را فراروی ما نهد. ناگارجونه در پی آن است با تحلیلی نقادانه به سراغ تصوری برود که عامة مردم از مفهوم خدای شخصی دارند. این مقاله می کوشد براهین ناگارجونه را به شیوة فلسفة دین نظام مند کند و در اختیار خوانندگان قرار دهد. رویکرد حقیقی مکتب مادهیمیکه به وجود خداوند برخلاف آن چه مرسوم شده نه رویکردی توحیدی است و نه رویکردی الحادی؛ توحیدی نیست، چون این مکتب نمی گوید «خدا وجود دارد» و الحادی هم نیست، زیرا از گزارة «خدا وجود ندارد» نیز دفاع نمی کند و هر دو را غیر عقلانی می داند. این رویکرد توجه محققان اندیشه های مکتب مادهیمیکه را در گذشته به خود جلب نکرده و امید است که این جستار بتواند فهم بهتری از تلقی مکتب بودایی مادهیمیکه در باب مسئلة وجود خداوند به دست بدهد.