جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

سکه‌ها، از جمله مهم‌ترین نشانه‌های حکومت‌ها محسوب می‌شوند و هر شعار و نشانه‌ای که روی آن‌ها نقر می‌شود، بیان‌گر گرایش‌های صاحبان آن‌هاست. برخی از حکومت‌هایی که در نواحی شیعه‌نشین یا از سوی خاندان‌های هـوادار ائمه اطهار: به وجود آمدند، شعار‌های شیعی را بر سکه‌های خود می‌آوردند. از دوره ارغون، با توجه به اختلافاتی که وی با سنی‌مذهبان پیدا کرد و با عنایت به افزایش قدرت شیعیان پس از سقوط بغداد، وی شعار «علی ولی‌الله» را بر سکه‌های خود آورد. پس از آن در دوره‌های بعد، شعائر شیعی رواج بیشتری یافت و نام ائمه از دوره غازان‌خان بر سکه‌ها نقر شد‌. از دوره محمد خدابنده، دو نوع سکه شیعی و سنی ضرب گردید که این روند تا روی کار آمدن صفویان ادامه یافت‌. این پژوهش درصدد پاسخ‌گویی به این سؤال است که آیا پیش از تشکیل حکومت‌های شیعی‌، شعائر شیعه بر سکه‌ها نقر گردیده یا خیر؟ علت ذکر شعائر شیعی چه بوده است؟ نتیجه این بررسی نشان می‌دهد که قبل از رسمیت یافتن حکومت صفوی در ایران، سکه‌های بسیاری با نشانه‌های شیعی در دوره‌های مختلف تاریخی توسط حاکمان و حکومت‌های مختلف با انگیزه‌های خاص سیاسی، اجتماعی و مذهبی حک شده است. بنابراین، پژوهش حاضر محدوده زمانی پیش از تشکیل دولت صفوی را دربرمی‌گیرد. روش تحقیق در این پژوهش، تاریخی و مبتنی بر منابع تاریخی و کتابخانه‌ای و استفاده از مطالعات سکه‌شناسی است.

با سلطه مغولان بر ایران در قرن هفتم، روابط هنری ایران و چین دگرگون می‌گردد که نمودِ بارزِ آن را در کتب مصور شده در این عصر می‌توان شاهد بود. هنر مصورسازی کتاب¬ها در عصر ایلخانان، مملو از تأثیرات مختلف هنر شرقِ دور، به ویژه دوره «یوان» و «سونگ» چین است، زیرا حکم¬رانان هنردوست ایلخانی از جمله غازان¬خان (703-694 ق) و الجایتو (716-703 ق) و درباریان هنرمندپروری هم¬چون خواجه رشیدالدین فضل‌الله همدانی، به تسهیل رواج سبک‌های هنری چین پرداختند. پرسش مطرح شده بر این قرار دارد که اوضاع مصورسازی کتب در این عصر چگونه و به چه میزان هنر چین بر آن تأثیرگذار بوده است؟ (سؤال) به دنبال استقبال دربار از هنر مصورسازی کتب و علاقه به سبک‌های نگارگری شرقِ دور، مصورسازی و رنگ‌آمیزی و ترکیب خطوط و ترسیم بعضی از حیوانات و پدیده‌های ذی‌روح که تا پیش از آن در فرهنگ ایرانی و اسلامی سابقه نداشت، در اجزا و عناصر نگارگریِ ایرانی وارد و تصاویری نشأت گرفته از ویژگی‌های صور مغولی در آثاری هم¬چون منافع¬الحیوان، شاهنامه و جامع¬التواریخ معمول گردید. (فرضیه) ازاین‌رو، نوشته حاضر بر آن است تا با روش توصیفی– تحلیلی و با تکیه به تصاویر بر جای مانده از کتب مصور شده در کارگاه‌ها و کتابخانه‌های سلطنتی، (روش) به بررسی تأثیر سبک‌های هنری چین بر آثار خلق شده در عصر ایلخانی پرداخته و واکنش این هنرمندان را نسبت به این عنصر جدیدالورود مورد مداقه قرار داده و به هدف پیش گفته دست یابد (هدف) که حاصل آن بررسی میزان و ذکر نمونه‌هایی از این پذیرشِ هنری و تغییر در سبک‌های نگارگری ایرانی است. (یافته)