جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

ازجمله مباحث مهمی که در مطالعات نوین دینی و فلسفۀ دین مطرح بوده، پلورالیسم یا کثرت‏گرایی دینی است. این مبحث از نگاه اندیشمندانی نظیر هیک به دنبال اثبات این مطلب است که حقانیت و رستگاری، مخصوص یک دین خاص نبوده و همۀ ادیان و مکاتب بشری، بهره‏ای از حقیقت مطلق و غایت قصوی دارند. چنان‌که پیداست اولین نتیجۀ کثرت‏گرایی هیکی، پذیرفته‏شدن هر مدعایی بدون ارزیابی معرفت‏شناسانه و بروز اختلاف و تفرقه‏افکنی میان انسان‏هاست؛ ازاین‏رو برای جلوگیری از وقوع چنین امری باید به بررسی رویکردهای دیگر موجود در این زمینه پرداخت. در این مقاله سعی شده است تا با روش استنباط فلسفی، کثرت‏گرایی مبتنی‌بر عرفان به عنوان متناسب­ترین رویکرد در ارتباط با تنوع و کثرت ادیان در نظر گرفته شود. نتایج این پژوهش نشان می­دهد که با توجه به آموزه‏های وحدت‏محورِ عرفان و مؤلفۀ وحدت در عین کثرت و کثرت در عین وحدت، می‏توان چگونگی مبنا قرار گرفتن عرفان برای کثرت‏گرایی دینی را تبیین نمود. ازسوی‌دیگر با بررسی آثار چنین وحدت در عین کثرتی می‏توان به استخراج پیامدهای مثبت آن در زمینۀ تربیت دینی نیز پرداخت.

شاخصه‏ های مؤثّر ارتباطی جهان حاضر در پی واکاوی اصولی معین برای حل منطقی تعارضات فعلی و یا به تعبیری دیگر، ایجاد صلح میان انسان‎هاست. با توجّه به نقش دین در زندگی جوامع و وجود کثرت‏ های روزافزون دینی، استفاده از رویکردی فعّال و صلح­ محور در عرصۀ تربیت دینی یعنی عرفان، ضروری می­نماید، از این رو مقاله حاضر بر آن است تا با استفاده از یک روش توصیفی تفسیری، تربیت‏ دینی صلح ­‏محور مبتنی بر کثرت‏ گرایی دینی عرفانی را بررسی کند و پرسش­های اصلی آن عبارتند از: 1) منظور از کثرت‏ گرایی دینی مبتنی بر عرفان چیست؟ 2) تربیت دینی صلح ­محور مبتنی بر کثرت‏ گرایی دینی عرفانی چگونه تربیتی است؟ نتایج پژوهش حاضر نشان می‎‏دهد که بر اساس نوع نگاه تربیت دینی صلح‏­ محور مبتنی بر کثرت‏ گرایی دینی عرفانی، می‏توان مولفه‏ ها و پیش‏‏زمینه‏ هایی نظیر ایجاد روحیه‏ی هم‏دلی و مهرورزی، گفتمان دینی، تساهل و تسامح یا مدارا و ایجاد روحیۀ مسئولیت ‏پذیری میان پیروان ادیان را در نظر گرفت که در زمینۀ تربیت دینی، زمینه‏ ساز آشتی و تفاهم میان آن‌ها گردیده و به صلح و هم­زیستی مسالمت ‏آمیز بینجامد.