جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

عرفان در شعر به هیچ وجه پدیده ای عجیب نیست. اما بیان عرفان شاعرانه واقعی در "دوران مدرن به تدریج نادر است اگر ناهنجار نباشد" (سفلر 20). بخشی از آن ، نادر بودن وقوع آن در شعر معاصر به شکسته شدن ارزشهای اخلاقی و دینی در حضور پیشرو عقل گرایی و ظهور خلق و خوی علمی است (هاگبرگ 2014). دو شاعر برگزیده در اینجا ، نوادری هستند که الوهیت را در تقریباً در هر ذره ی زندگی مشاهده می کنند. در این مقاله تلاش شده است تا دو شخصیت فرهنگی از دو فرهنگ متفاوت یعنی جرارد منلی هاپکینز و مولانا توسط ایده ی همه خدا انگاری اسپینوزا به عنوان پلی به یکدیگر متصل شوند. هر دو شاعر پرآوازه دارای آثار متعدد و فراوان هستند و به همین دلیل تنها اشعار هاپکینز و مثنوی معنوی مولانا در بازه ی این پژوهش قرار میگیرند. از طرفی پل ارتباطی این دو ایده وحدت وجود اسپینوزاست که از نوع خداباورانه ی آن است. لازم به ذکر است که تنها ایده ی همه خدا انگاری اسپینوزا در این مقاله مورد مطالعه قرار گرفته است و دگر آراء و نظریات او از حیطه ی این پژوهش خارج هستند. در این مقاله سعی شده است که با توجه به تفاوت ها زمانی، فکری و فرهنگی این دو شاعر، نگاه وحدت گونه ی آنان مورد بررسی قرار گیرد. به این معنا که دو روح بزرگ و پالوده فرا و ورای تمامی تفاوت ها، در دیدگاه و سلوک خویش نسبت به خداوند متحد هستند. همچنین، نکته ی قابل ذکر دیگر آن که اشعار این دو شاعر به معنای کلمه غامض و پیچیده هستند و در جای درخورد در این مقاله به بسط آنان پرداخته شده است. در پایان، روح فکری و جهان بینی دو شاعر بزرگ توسط ایده ی همه خذاانگاری اسپینوزا به وحدت می رسند

تاریخ بر اساس شواهد و رویدادهای واقعی زندگی انسانی شکل می گیرد و تاریخ نگار با مشاهده این رویدادها یا بر اساس نقل شاهدان سعی می کند توصیف ها و تحلیل هایی علمی از آن ها عرضه کند. این توصیف و تحلیل، البته در مطالعه بعد فرهنگی یک جامعه سهم به سزایی دارد. آن چه در این مقاله به آن پرداخته می شود این است که سرانجام، این توصیف ها و تحلیل ها از وقایع تاریخی بیشتر به صورت متونی زبانی (کتب و مقالات) برای آیندگان باقی می ماند. به عبارت دیگر، حاصل تقریبا تمام این مشاهدات و تحلیل ها، به یک نظام ارتباطی زبانی یعنی «متن» (به ویژه کلامی) تغییر یا تقلیل می یابد. بنابراین، اسناد و متون تاریخی تابع توان ها و محدودیت های زبان هستند. سوال های این مقاله از این قرارند: آیا تاریخ نگاری مانند ادبیات داستانی تنها از طریق بازنمایی زبانی ممکن می شود؟ متون تاریخی چه محدودیت های زبانی در بردارند؟ تا چه انداره متن تاریخی می تواند عینیت داشته باشد؟ آیا می توان سرشت تاریخ را مبتنی خواند؟ آیا روش های روایت پذیری تاریخ نگاری با روش های روایت پذیری داستان تفاوت ماهیتی دارد؟

شاعر آمریکایی، رابینسون جفرز (1962-1887) یکی از نمونه های برجسته شاعرانی است که عقاید فلسفی مدونی داشتند و در شعر خود به بیان آن ها می پرداختند. از یک سو، آشنایی عمیق وی با علم و از سوی دیگر، پیشینه مذهبی اش که متاثر از تربیت خانوادگی بوده است، از وی متفکری دو وجهی ساخته است. با در نظر گرفتن برخی تناقض ها، این مقاله در پی مقایسه دیدگاه های پایدار در شعر جفرز درباره رابطه انسان با خدا، طبیعت، حیات و مرگ با اشعار عرفانی ادبیات فارسی است. سرانجام، به تعریف مفهوم عشق و نقش ادبی آن پرداخته است. شباهت های فکری شعر جفرز با شعر عرفانی ایران که متعلق به دو زمینه تاریخی، اجتماعی و فلسفی مجزا می باشند نمایانگر این است که مفاهیم عشق، انسانیت، خدا، مرگ و طبیعت به گونه ای مشابه در این دو سنت شعری به نمایش در آمده اند.

مقاله حاضر با توصیف این پیش فرض آغاز می شود که فلسفه غرب همواره با گفتمان تقابلی سخن گفته است. یعنی همواره تعاریف بر اساس غیاب و حضور و این که پدیده های عالم دو قطبی هستند شکل گرفته اند. در برابر، نگارنده ادعا می کند که ژاک دریدا (Jacques Derrida) فیلسوف فرانسوی (2004-1930) با به چالش گرفتن منطق کلامی فلسفه غرب از عصر افلاطون تا به امروز، منطقی نوین برای طرح مباحث فلسفی خود بر می گزیند. این منطق را منطق پارادوکسی (منطق تناقض نما) نامیده ام و در این تحقیق به تشریح آن از طریق شرح چند اصطلاح مهم در فلسفه واسازی (deconstruction) دریدا خواهم پرداخت. طرح این مسئله (این که منطق کلامی اندیشه دریدا چیست و با منطق کلامی متداول در فلسفه غرب چه تفاوتی دارد) می تواند پایه نخست و در واقع پیش نیازی برای طرح فلسفه واسازی محسوب گردد.

هدف این مقاله دوگانه است. در بخش نخست، سعی بر آن است که «سرشت نشانه زبانی» بر اساس نظریات فردینان سوسور تشریح گردد. سوسور در درسنامه زبان شناسی عمومی خود مسیر جدیدی را برای زبان شناسی ترسیم می نماید که تا به امروز مطرح و باقی است. سوسور ادعا می کند که زبان باید به عنوان یک نظام نشانه ای مطالعه شود. به بیان دیگر، بر اساس این نظریه روند معنی سازی نسبت کلمه را با جهان بیرون نفی می کند. معنی بر اساس منطق رابطه و تفاوت بین نشانه ها در درون نظام زبانی پدید می آید. بنابراین، سرشت نشانه زبانی اختیاری، تفاوتی و رابطه ای است. در بخش دوم این مقاله، پس از ارایه و بررسی خوانش امیل بنونیست از سوسور، نشان داده می شود که برخی از جنبه های خوانش بنونیست دچار اشکال است.

مقاله حاضر مفهوم عشق را در دو ساحت متفاوت و متمایز بررسی می کند. عشق از سویی همواره تجربه و مفهومی استعلایی شمرده شده که ثابت است و با حقیقتی فراانسانی نسبت دارد. این گونه خوانش، از نوشته های افلاطون شروع شده است و همچنان ادامه دارد. اما در برابر، نگاهی به عشق وجود دارد که از همان افلاطون تا به امروز، عشق را پدیده ای انسانی، فرهنگی و از همه مهم تر «متنی» می داند. به این تعبیر، عشق درون زبان (یا به گفته ژاک لکان، «نظم نمادین») فهمیده، تکثیر و تجربه می شود. در اینجا، نگارنده تنش بین این دو نگاه را در مجموعه داستان های کوتاه عشق روی پیاده رو نوشته داستان نویس معاصر ایرانی، مصطفی مستور، بررسی و تحلیل می کند. برای طرح این موضوع به مساله غیاب در عشق می پردازد و اینکه چگونه تجربه عشق در این داستان ها همواره در گروی غیاب عاشق یا معشوق است، دیگر اینکه عشق به عنوان مفهومی نشانه ای درون نظام نشانه ای ساخته و دارای دلالت می شود و سپس اینکه در نهایت، شخصیت های این داستان های کوتاه چگونه همگی با «روایت های عاشقانه» عاشق می شوند و عشق را می فهمند. این همه به عشق مفهومی متکثر و روایتی می دهد. بنابراین، عشق نشانه ای است که همواره در حال ساخته شدن است.

چکیده ندارد.